www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu
1 RECENSIE
Een gebroken wereld heel maken
Verantwoordelijk leven in tijden van crisis
Jonathan Sacks
Skandalon, Vught, 2016/2017
352 pagina’s
€ 29,95
ISBN: 9789492183347
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)... of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl
De auteur pleit voor het nemen van verantwoordelijkheid, ieder in zijn eigen omgeving. 'Leven is:
geroepen worden tot verantwoordelijkheid.' In 'Een gebroken wereld heel maken' onderzoekt de invloedrijke Britse rabbijn Sacks de
betekenis van verantwoordelijkheid in het leven van mensen. Het boek biedt een ethiek van verantwoordelijkheid die geworteld is in de
joodse Bijbel, traditie en theologie, in dialoog met filosofen en ethici uit andere culturen. Sacks plaatst zich midden in het leven.
Levensverhalen van bijzondere 'gewone' mensen illustreren zijn betoog. Het oproepen tot verantwoordelijkheid is de kerntaak van de
godsdienst, stelt hij in de hem kenmerkende openhartige en toegankelijke stijl. Volgens Sacks is het in het huidige religieuze en
politieke klimaat van groot belang dat wij in geloof onze vrijheid gebruiken om verantwoordelijkheid te aanvaarden voor onze
medemensen en de samenleving als geheel. 'Een gebroken wereld heel maken' is een bemoedigend en hoopgevend boek. JONATHAN SACKS was
tot 2013 opperrabbijn van Groot-Brittannië en is lid van het Britse Hogerhuis. Dit jaar ontving hij de prestigieuze Templetonprijs
voor zijn levensbeschouwelijke bijdrage aan het maatschappelijke debat en zijn rol in de interreligieuze dialoog. De prijs is eerder
toegekend aan de dalai lama, Moeder Teresa en Tomás Halík.
1. - mei 2016 -
www.uitdaging.nl
Een Joodse sociaalliberale ethiek
Recensie door Marco van Putten
Judaïsme is onverenigbaar met christelijk geloven. Toch heeft een kleine stroming binnen het Jodendom
(de Chassidim) een belangrijke overeenkomst. Verantwoordelijkheid nemen voor de nood in de wereld, omdat die wereld niet in staat
blijkt die zelf te boven te komen. Verantwoordelijkheid die de Islam verwerpt. Daarvoor is immers hoop en geloof nodig dat kleine
daden meewerken ten goede en dat liefde sterker is dan haat of wraak en daaraan dominant moet zijn. In het boek ‘Een gebroken wereld
heel maken’ van Jonathan Sacks, emeritus opperrabbijn van Brittannië, staat deze verantwoordelijkheid centraal. Wat hebben
christenen aan dit boek?
Joodse religieuze ethiek
Sacks stelt vast dat in het Westen individualisme en consumptisme leidt tot onverschilligheid voor de noden van de naaste.
Verantwoordelijkheid wordt ondergewaardeerd. In het Jodendom gaat het echter niet alleen om individueel dichter bij God te komen, maar
dat maatschappelijke betrokkenheid gelijke tred ermee moet houden. Aan de hand van allerlei levensverhalen, boekcitaten en
woordstudies van Hebreeuwse woorden geeft hij voorbeelden hoe dit kan werken. De afwijkende Joodse Bijbeluitleg komt ook naar voren.
Sacks schrijft dat in het Westen ethiek niet als aparte maatschappijdiscipline wordt gezien, maar als een veronderstelde ‘rode draad’.
Sacks stelt vast dat het echter aan ethiek schort. Als rabbijn, maar vooral ook als politicus, durft hij buiten de kaders van de
Joodse geloofsgemeenschap te stappen en kritiek te leveren op de Westerse ethiek. Hij promoot Joodse ethiek, die volgens hem
beschaafder is. Godsdienst heeft toegevoegde waarde. Hij werkt dit uit in drie delen: een oproep tot, een theologie van en leven in
verantwoordelijkheid.
Kabbalistische benadering
De sociaalliberale ethiek van Sacks richt zich tot de hele mensheid en hij bestrijdt het particularisme van het Judaïsme. Hij wijst
daartoe op de achterliggende positieve (Kabbalistische (mystieke)) theologie over Schepping en de mens. De Schepping zou goddelijk
zijn en de mens, als beeld en gelijkenis van God, zou daarom ook goddelijk, goed en volkomen vrij zijn. God zou Joden de opdracht
hebben gegeven om de Schepping te herstellen om volwassen te worden. Sacks stelt dat in de Bijbel verantwoordelijkheid nemen betekent
het zich actief verzetten tegen nood. Jodendom zou mensen altijd gelukkig en succesvol maken.
Evaluatie
Dit is een ‘Joods’ boek, waarin Sacks het zelfgenoegzame Jodendom promoot. Voor doorsnee christenen is dit boek niet eenvoudig.
Toch lijkt zijn religieus onderbouwde oproep tot verantwoordelijkheid voor de naaste ‘christelijk’. Zijn positief liberale
mensbeeld wordt ook door de meeste christenen gedeeld, ondanks dat in de Bijbel het tegenovergestelde staat. Deze overeenkomst is
onverwacht. Echter, dat zijn ethiek gemeengoed zou zijn in het Judaïsme is onwaar, want diens hoofdstroom is introvert. Sacks’
humanistische ethiek is echter ontstaan onder invloed van de liberale cultuur in noordwest Europa. Het is een specifiek
ballingschap-Jodendom dat als algemene kenmerk de Alverzoening van Israël heeft. Met die kanttekening is dit een prikkelend boek voor
christelijke ethiek tot maatschappelijke betrokkenheid.
|