www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Jij
Mance ter Andere
254 blz., prijs € 16,90
Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer, 2010
Een dwingende liefdesroman
9789023993308
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Wat blijft er van je over als je je man verliest? Dat kan wel eens meer zijn dan je denkt. Mance ter Andere schreef er een originele roman over.
Tjitske is na een moeizaam huwelijk weduwe geworden.
Hoe komt ze met haar verdriet en haar boosheid in het reine?
Tjitske ontkomt er niet aan een confrontatie met haar verleden aan te gaan. Gaandeweg vat ze een zuivere liefde op voor haar collega en hartsvriendin, Heleen. Maar niet iedereen
is daar blij mee…
Een fijnzinnige en authentieke roman over een intieme vrouwenvriendschap.
Zeer geschikt voor literaire kringen en gespreksgroepen
‘Een krachtig stukje proza over het verwerken van leed.’ – Tjerk de Reus over De rand van het heelal
‘Een zeer boeiend, goed geschreven en interessant boek.’ – Dirk Zwart over Als een pleister op een rauwe huid

1. De Oogst - januari 2011 - www.nd.nl of www.refdag.nl 

Jij

Boekrecensie door Gerry Velema

Mance ter Andere is een geliefde auteur onder het christelijk literair leespubliek. 
Met zijn laatste boek ‘Jij’ heeft de auteur een lans willen breken voor christenvrouwen in een lesbische relatie. 

De inhoud: na de dood van haar echtgenoot vindt Tjitske, een vrouw met volwassen kinderen en oma van een tienermeisje, haar nieuwe liefde bij haar hartsvriendin, Heleen. De vrouwen kennen elkaar al jaren, maar in een stormachtige vaart gaat de knop om van ‘gewone’ vriendinnen naar een lesbische relatie. 

Een opmerkelijk gegeven.
Hoewel de auteur respectvol over seksualiteit schrijft, ontkom ik niet aan het gevoel dat Ter Andere te nadrukkelijk zijn wil laat mee vibreren in dit boek. De lezer moet positiever gaan denken over een lesbische relatie. Hierin is de auteur bijna dwingend in zijn rol als alwetende verteller. Soms vervaagt het beeld van de auteur en krijg je zelfs de indruk dat God de alwetende Verteller is. Dit maakt het boek bijzonder zwaar, zeker als je de alwetende Verteller (God) tussen de regels door hoort zeggen: ‘...en wie waagt het nu nog om iets negatiefs te zeggen over deze volmaakte vrouwenliefde?’ 

Want volmaakt, dat lijkt het zeker, deze seksuele liefde tussen Tjitske en Heleen. Volmaakt, zuiver en integer. Wie denkt bij zulke mooie zinnen over de liefde niet: ‘Tjonge, dat moet wel heel bijzonder zijn’ of ‘Wat fijn voor deze vrouwen’. Je maakt al snel de associatie met de droomrelaties zoals die beschreven worden in driestuiverromannetjes. Heel overtuigend, maar als lezer weet je dat dergelijke liefde en offervaardigheid in het dagelijkse leven bijna niet bestaan. 

Nu heb ik in het algemeen gesproken altijd al wat moeite met al te hemelse liefde en seksualiteit, of het nu hetero- of homoseksualiteit betreft. Maar bij het boek Jij, waarin het pleit voor lesbische seksualiteit onder christenen zo sterk wordt gehouden, heb ik ook nog enkele andere bedenkingen.

Rappe ontwikkeling
Allereerst begrijp ik niet waarom Heleen – die van zichzelf al jaren weet dat ze lesbisch is en iets voelt voor Tjitske – in deze oprechte en intieme vriendschap haar gevoelens niet heeft geuit. Kan dit samengaan: zo’n unieke vriendschap en zwijgen over iets teers als ‘maar, ik hou van jou’? 

Verder begrijp ik niet dat Tjitske aanvankelijk niets lijkt te hebben met lesbische gevoelens en dan ineens de initiatiefnemer tot lesbische seksualiteit wordt. Speelde enkele weken hiervoor nog ex-collega Harmen een rol van betekenis in haar hart en hoofd – haar jarenlange verboden platonische liefde naast haar echtgenoot Casper – de knop gaat plotseling in één heftig weekend om. We zijn nauwelijks twee weken verder of er is al sprake van ringen kopen en een dienst om de liefde en het verbond tussen deze vrouwen te bezegelen en door God te laten inzegenen. Dat gaat rap!

Op veel dieptevragen krijg je geen antwoord. Wat betekende al die heteroliefde van Tjitske voor de lesbische Heleen? Je leest er niets over. Hoe gewond zijn beide vrouwen emotioneel geweest door wat ze in hun leven hebben meegemaakt? En welke invloed heeft dat gehad op hun relatie? Er is zo veel gladgestreken door de auteur, dat alle weerstand die mensen werkelijk tot mensen maakt, versimpeld is in één theologische vraag: Vindt God dit wel goed? Het antwoord echoot door het boek: Natuurlijk, natuurlijk! 

Weifelaars
Hoe doet Ter Andere dit? Omdat hij heel bewust zijn verheven lesbische liefde situeert nadat hij de zwarte kanten van heteroseksualiteit uitgebreid in beeld heeft gebracht. Tegen deze duisternis excelleert de lesbische liefde voluit. Hiermee zullen heel wat weifelaars over de brug gehaald worden als het gaat om het goedkeuren van homoseksualiteit onder christenen. 

De knop gaat in één heftig weekend om In het boek vind je bijna geen betrouwbare heteromannen. Zelfs de charmante collega Harmen heeft een dubieuze rol; tussen de regels door ervaar je dat hij wellicht liever Tjitske aan zijn zijde had gehad dan zijn vrouw Gerda. Casper, de man van Tjitske, is een soort dekhengst geweest. De vader van Heleen, ook nog dominee, pleegde incest met zijn dochter. De zoon van Tjitske is niet alleen homo, maar heeft ook iets met pedofilie te doen gehad. 

Goedkoop gescoord
Wie begrijpt er nu niet dat tegen een dergelijke achtergrond het grote winst is om geborgenheid en liefde te vinden in de armen van je beste vriendin? Goedkoop gescoord voor een literair auteur. 

In alle oprechtheid vraag ik me of hij hiermee de discussie over homoseksualiteit onder christenen een dienst heeft bewezen. Want er zijn vele mannen en vrouwen te vinden die zonder deze heterozonden kampen met homoseksuele gevoelens. Ook zij moeten verder.

Ter Andere wil vrouwen als Tjitske en Heleen graag een plek geven in onze christelijke gemeenschappen. Dat zou ik zelf ook graag willen. Geef hun een plaats, heet hun van harte welkom, maar niet door net te doen alsof de Here God zelf eerst vrouwen lesbisch maakt. Of hen in situaties brengt dat er geen andere weg is dan actief lesbisch worden – en hen daarna vanzelfsprekend ‘zegent’ met vrouwenseksualiteit. 

Ik denk dat ik beide dames als mens vast graag zou mogen, want Ter Andere heeft hen beschreven als twee lieve, aimabele vrouwen. Zoekers naar echtheid, zoekers naar een oprecht leven met God. 

Hierin vinden we elkaar. Om hen een plaats in mijn hart en leven te gunnen, hoef ik mijn kijk op homoseksualiteit niet te veranderen. Al zie ik het als zonde, zoals ik zelf ook kamp met zonden, ik dien een God die barmhartigheid doet roemen tegen Zijn eigen oordelen in. Alleen deze liefde is verheven en echt.