|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 1 RECENSIE
1. Reformatorisch Dagblad - 24 juni 2009 - www.refdag.nl Revolutionairen zijn tot alles in staat
„Concentreer je op de algehele vernietiging van de staat en haar ethiek. Wij zijn de blijvers, voorbestemd om de macht over te nemen. Wie verstandig is zullen wij aan ons binden, en de sukkels zullen we met geweld onderwerpen.” Dit zegt de meedogenloze volksopruier Pjotr Verchovensky uit Dostojevski’s roman ”Duivels” tegen een groepje volgelingen. Het doel dat hij voor ogen heeft, is heilig: de bestaande politieke orde moet omver worden gegooid. Dit doel heiligt de middelen: sociale onrust aanwakkeren, onvrede onder het volk gebruiken om de eigen macht te vergroten, leugens rondstrooien. Alles kan een middel zijn om een groter doel te bereiken en daarom rust op moord en doodslag geen taboe. Pjotr is natuurlijk een groteske figuur: een krachtig symbool van ‘de’ wereldverbeteraar. Wie droomt over een betere wereld, kan op een kwade dag op het idee komen dat zo’n betere wereld maakbaar is en dat macht en dwang best behulpzaam kunnen zijn. Dat is de les van Dostojevski, maar ook de les van de geschiedenis die hij lijkt te hebben voorzien: de Russische Revolutie, het gewelddadige tijdperk van Stalin en diens opvolgers. Profetisch Grote romans blijven actueel en profetisch. Fjodor Dostojevski (1821-1881) is een schrijver van het allerhoogste niveau en hij schreef een aantal romans die altijd weer lezers verrassen, schokken en aan het denken zetten. Dat geldt ook voor zijn roman ”Duivels”, die onlangs in een geheel nieuwe Nederlandse editie verscheen. Het verhaal speelt in het Rusland van de tweede helft van de negentiende eeuw. Hoewel de Russische Revolutie van 1917 nog zo’n vijftig jaar op zich zou laten wachten, staken in Dostojevski’s tijd al allerlei revolutionaire bewegingen de kop op. Daar was wel reden voor, want de maatschappelijke situatie was verre van plezierig. Er was grote armoede en het bewind van de tsaar was streng, zeker na het Europese revolutiejaar 1848. Ontevredenheid alom, alle reden voor verzet.... Lees hier het hele artikel... |
