De Goot - Zwolse daklozenkrant - juni/juli 2004

Interview met Liesbeth ten Klooster

DE PROBLEMATIEK VAN DAKLOZEN
IS VAAK COMPLEX
door Claudia Scholten

Liesbeth ten Klooster (40 jaar) zet zich al jaren in voor de daklozen in Zwolle en omgeving. Ze werkte voor de dagopvang, nachtopvang, crisisopvang, Grijs Genoegen en De Soepbus: alle vijf onderdeel van het Leger des Heils. Tegenwoordig werkt ze met veel enthousiasme bij Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs (CAD) in Zwolle. Genoeg redenen om met Liesbeth te praten over haar interessante loopbaan.

Op 16 jarige leeftijd volgde ze de opleiding Kinder en Jeugdverzorging. Na haar opleiding werkte ze een jaar met verstandelijk gehandicapten. Vervolgens ging ze een jaar aan de slag in de gezinszorg , dat tegenwoordig thuiszorg heet. Na twee jaar werken besloot ze al haar energie in haar gezin te steken. Nadat Liesbeth een geruime tijd uit het werkproces was geweest, startte zij in 1999 als herintreder bij het Leger des Heils in de huishoudelijke dienst. "Huishoudelijk werk is absoluut niet mijn favoriet, maar het was leuk om bij een organisatie te werken als het Leger des Heils en op deze manier de organisatie wat te leren kennen. Ook was deze periode goed om te wennen aan het combineren van werk en een gezin. Ik werkte toen alleen op de ochtenden, en was oproepkracht."

Na een half jaar bij de huishoudelijke dienst kreeg Liesbeth de mogelijkheid tot een vaste aanstelling bij het Nel Banninkhuis. "Het werk als groepsleidster in het Nel Banninkhuis sloot veel beter aan bij wat ik wilde. Ik was dan ook heel erg blij met deze baan." In 2002 opende de dagopvang voor daklozen, Bonjour, haar deuren. En ook hier ging ze aan de slag. "Toen Bonjour openging, werkten we ook nog in het Nel Banninkhuis, in avond- en nachtdiensten. En volgens rooster dagdiensten op Bonjour. In die tijd heb ik veel geleerd over de problematiek waar dak- en thuislozen mee te maken hebben, en hoe complex deze vaak is". 

Liesbeth ging een geheel nieuwe uitdaging aan toen ze besloot voor De Soepbus en Grijs Genoegen te gaan werken. "Dit waren 'outreachende' projecten. Je moet eropuit, op zoek. Het project en de organisatie bekend maken en duidelijk laten zien wat je doet en voor wie. Dat is een hele andere uitdaging. Het gaat om vertrouwen winnen, creatief zijn in veel verschillende situaties."

De Soepbus is een project van de Zwolse Poort in samenwerking met het Leger des Heils. De medewerkers delen brood, soep en dekens uit. Tevens verlenen ze medische zorg zoals het verbinden van wonden. Ze bieden een luisterend oor en beantwoorden vragen. De bus rijdt vijf avonden per week naar vaste locaties, op vaste tijden. Ze brengen eerst een bezoek aan Kampen waarna ze hun weg vervolgen naar Zwolle. Op een avond verlenen de medewerkers aan zo'n 25 a 30 mensen hulp. Prettig is dat De Soepbus ook mobiel bereikbaar is zodat men kan vragen of de bus nog een bepaalde plek wil aandoen. "Maar we houden ook tijd vrij om mensen te zoeken", vertelt Liesbeth. We proberen buitenslapers op te sporen bijvoorbeeld via buren of wijkagenten." De Soepbus is een manier om buitenslapers in de gaten te houden en door te verwijzen naar de nachtopvang.

"Bij de Soepbus kwam ik mensen tegen voor Grijs Genoegen", vertelt Liesbeth. Grijs Genoegen is een project dat zich richt op mensen die vereenzamen en zichzelf verwaarlozen. Sommigen van hen dreigen dakloos te raken. "Er kan sprake zijn van dementie, soms verslavingsproblematiek. Er zijn cliënten die zich opsluiten in hun huis en geen netwerk hebben." Cliënten worden veelal aangemeld door buren, familie of wijkagenten. De ouderen krijgen dan zonodig hulp op verschillende leefgebieden.

Na twee jaar bij de Soepbus en Grijs Genoegen zocht Liesbeth meer uitdaging in haar werk. "Op een gegeven moment wilde ik meer. Bij Grijs Genoegen werkte ik enkel met ouderen. Het leek mij leuk om met mensen te werken van alle leeftijden. Ik wilde meer kunnen doen voor de groep mensen die te maken heeft met problemen op verschillende leefgebieden, zoals wonen, financiën, verslaving, justitie en sociale contacten." Bij het CAD vond ze meer verdieping in haar werk. "We brengen de problemen in kaart en werken met verschillende instanties samen. We willen de hulpverlening coördineren." Case Management vormt dan ook een belangrijk onderdeel van haar werk. Dit betekent dat ze een brug slaat tussen cliënt en een instelling. De contacten die ze heeft gemaakt tijdens haar periode bij het Leger des Heils komen goed van pas bij haar huidige werkzaamheden voor het CAD.

"Door mijn werk bij het Leger des Heils kennen veel mensen mij en dat maakte de overstap makkelijker." Liesbeth vindt het verontrustend dat er een toename is van het aantal oudere drugsverslaafden, die geen gepaste woonplek kunnen vinden. "Er is een groeiende groep oudere drugsverslaafden tussen de 50 en 65 jaar die kampt met lichamelijke problemen. In een verzorgingstehuis voelen zij zich echter niet thuis maar de lichamelijke klachten zijn dermate ernstig dat ze niet in een sociaal pension kunnen wonen".

Een ander actueel thema is het gedwongen opnemen van psychiatrische patiënten. Uit onderzoek weet men dat een grote groep onder de daklozen psychiatrische problemen heeft. Begin mei van dit jaar overhandigde de Gezondheidsraad een adviesrapport aan minister Hans Hoogervorst van Volksgezondheid, waarin geadviseerd werd de wetgeving aan te passen. De huidige wet, waarin gedwongen ingrijpen alleen mogelijk is wanneer er gevaar ontstaat voor de samenleving, schiet tekort volgens De Gezondheidsraad. Het is belangrijk dat hulpverleners eerder de mogelijkheid hebben om in te grijpen, bijvoorbeeld bij ernstige verwaarlozing of bij overlast op straat. Veel mensen met ernstige psychiatrische problemen weigeren hulp te zoeken of weten niet de juiste instantie te benaderen. Die mensen moeten niet aan hun lot worden overgelaten, aldus de raad. Nu gebeurt het nog regelmatig dat daklozen met psychiatrische problemen de cel in gaan voor een aantal weken. Ze worden opgepakt voor bijvoorbeeld wildplassen, openbare dronkenschap of het stelen van koopwaar. Liesbeth vindt de gedwongen opname een lastig vraagstuk. "Deze mensen in de gevangenis zetten en vervolgens weer de straat opsturen, werkt in ieder geval niet."

[Liesbeth is getrouwd met Henk ten Klooster. Zij hebben vier dochters. 's Zondags bezoeken zij de samenkomsten van de Zwolse Vergadering aan de Brink 13.]