De Band - juli/augustus 2004  www.filadelfia-zending.nl

Visieontwikkeling: een praktijkvoorbeeld

Chris Meijnen

Hoe gaat de ontwikkeling van een visie in de praktijk? Kun je eenvoudig een bepaald model toepassen? Of spelen andere zaken mee?

De Vergadering van gelovigen van Brink 13 in Zwolle maakt een veranderingsproces mee. Onderdeel van dit proces is het ontwikkelen van een visie. Hoe dat in de praktijk verliep, laten we u graag zien in onderstaand artikel.

Geschiedenis
De Vergadering op de Brink in Zwolle is ontstaan rond 1913, of wellicht al eerder. In ieder geval is in dat jaar gestart met de bouw van het gebouw (met kosterwoning) waarin we nog steeds samenkomen, 'het lokaal', Het is dus een gemeente met een behoorlijk lang verleden en een zekere traditie.

Momenteel (juli 2004) telt de gemeente 142 zielen, in leeftijd variërend van heel jong tot hoog bejaard. Naar schatting bezoekt ca. 70% hiervan regelmatig de samenkomst op de eerste dag van de week.

Hoewel er officieel geen structuur bestond, was die wel degelijk aanwezig. De diensten van Avondmaalsviering en woordbediening waren strikt gescheiden. Daarnaast was de bidstond vastgesteld op de dinsdagavond. Broeders en zusters waren gescheiden van elkaar tijdens de diensten. De zusters hadden in de diensten geen inbreng. Verder was er iedere tweede zaterdag van de maand een regionale bijbelbespreking. Een keer per maand werd de broedervergadering gehouden, waarin besluitvorming plaatsvond. Iedere broeder ongeacht leeftijd die deelnam aan het avondmaal kon hierbij aanwezig zijn en had de mogelijkheid zaken in te brengen. Hierbij gold het principe dat alleen unaniem genomen beslissingen rechtsgeldig waren.

Veranderingen
Rond 1995 komt er geleidelijk een verandering in bovengenoemd patroon. Een aantal landelijk bekende broeders komt tot andere inzichten als het gaat om onze manier van samenkomen. Het is de tijd van de eerste Betteld conferentie. Deze ontwikkelingen hebben ook hun invloed op de Zwolse vergadering.

Als deze ontwikkelingen in de broedervergadering aan de orde worden gesteld, blijkt dat niet iedereen er gelijk over denkt. Er dreigt verdeeldheid te ontstaan. Besloten wordt een commissie van wijze broeders te vormen, de agendacommissie. Deze heeft tot taak voorafgaand aan de broedervergadering te bepalen welke punten op de vergadering aan de orde komen en welke niet. Het doel is om de broedervergadering in goede banen te leiden, Hiermee begint een nieuwe periode op Brink 13. Er wordt nagedacht over leiderschap en leiderschapsvorming en er wordt een nieuwe agendacommissie gevormd,

Ruim een jaar later wordt geconstateerd dat de commissie rust en overzicht brengt binnen de broedervergadering, dat zij een duidelijk aanspreekpunt vormt voor elk lid van de gemeente en dat zij wordt verondersteld goed op de hoogte te zijn van wat er reilt en zeilt binnen de gemeente.

In de praktijk blijkt echter, dat deze commissie voor veel meer punten wordt aangesproken, dan waarvoor ze in het leven is geroepen, Bovendien heeft de commissie geen mandaat gekregen voor de verantwoordelijkheden waarop ze wordt aangesproken, De vraag wordt dan gesteld, of het niet noodzakelijk is verantwoordelijkheden te delen. Met andere woorden: is er niet meer structuur nodig?

Enquête
Besloten wordt door middel van een enquête alle gemeenteleden te vragen, wie zij als leiders binnen de gemeente zien. De enquête wordt uitgebreid met nog een aantal vragen die betrekking hebben op onze samenkomsten, zodat ook hierin meer inzicht komt. Op grond van de uitkomst van de enquête wordt een nieuwe agendacommissie gevormd. Na verloop van tijd de voor alle manlijke gemeenteleden toegankelijke broedervergadering is inmiddels opgeheven is de naam agendacommissie gewijzigd in broederraad, omdat deze benaming meer recht doet aan de taken en verantwoordelijkheden, Momenteel bestaat de broederraad uit zes leden. Besluitvorming over belangrijke zaken vindt nu plaats na overleg in een gemeentevergadering, waaraan alle gemeenteleden kunnen deelnemen.

Een aantal zaken wordt nu formeel gestructureerd en er vinden ook veranderingen plaats. Er is echter geen sprake van een samenhangende visie. Als er een probleem is, wordt er een oplossing voor gezocht. Als iemand een wens heeft, wordt bezien of er aan tegemoet kan worden gekomen. En het belangrijkste criterium is, dat er geen onrust mag ontstaan.

Praatgroep
Bij een groepje jonge mannen is ondertussen de gedachte ontstaan, dat het anders zou kunnen. Ze vormen een praatgroep 'denktank' die nadenkt over veranderingen, verbeteringen en visie. We schrijven inmiddels 1998. Na verloop van tijd zoeken ze contact met de broederraad en volgen er verschillende gesprekken over deze onderwerpen. Vooral over het thema visie is de broederraad niet zo enthousiast. De noodzaak van een duidelijke visie voor de gemeente wordt nog niet gezien. Hoewel na een aantal gesprekken de broederraad de noodzaak van een visie voor de gemeente wel erkent, wordt 'visieontwikkeling' toch nog gezien als een hobby van enkele broeders.

Toch wordt na verloop van tijd besloten opnieuw een enquête te houden. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de 'Gemeentespiegel' van de Werkgroep Gemeentegroei. Uit de enquête komen een aantal aandachtspunten naar voren, waaruit blijkt dat een duidelijke visie voor de gemeente noodzakelijk is.

Langzaam groeit binnen de broederraad het besef, dat het tijd wordt om echt na denken over visie: wie zijn wij, hoe zien wij de toekomst, wat wil de Heer van ons. Wanneer er een duidelijke visie is, kan men zich steeds afvragen: waar zijn we mee bezig, past het bij het doel dat wij voor ogen hebben. Met andere woorden, helpt deze activiteit ons om onze doelen te bereiken? Wat moeten we doen om onze idealen te realiseren?

Dromen en idealen
Vervolgens zijn in de loop van één jaar een tweetal gemeentevergaderingen gewijd aan visie. leder gemeentelid kan zijn dromen en idealen naar voren brengen. In groepen is daar weer over gesproken.

Zo ontstaan langzamerhand enkele contouren van een visie. Op basis hiervan en van de uitkomsten van de gehouden enquêtes heeft een kleine werkgroep binnen de broederraad zich met dit thema bezig gehouden en zijn een aantal uitgangspunten op papier gezet.

Inmiddels blijkt dat het ontwikkelen van visie niet iets is, wat je er zo even bij doet. In de reguliere vergaderingen van de broederraad blijkt onvoldoende gelegenheid te zijn om diepgaand na te denken en te spreken over visie. Daarom trekken de leden van de broederraad zich met hun echtgenotes terug 'op de hei' om een hele zaterdag met elkaar na te denken, te spreken en vooral ook te bidden. Deze visiedag wordt nog enkele keren herhaald.

Zo langzamerhand ontstaat zo een visiedocument dat op een gegeven moment tijdens een gemeenteavond aan alle aanwezige broeders en zusters voorgelegd wordt. Nadat is gesproken over de noodzaak van visie, krijgt iedereen de mogelijkheid om te reageren op het visiedocument. Er worden heel wat opmerkingen over de visie gemaakt en mogelijke verbeteringen voorgesteld. Alles wordt door de werkgroep verwerkt in een conceptvisie. Dit concept wordt gemeentebreed verspreid en vervolgens ook weer tijdens een gemeenteavond besproken. Ook schriftelijke reacties worden ontvangen. Zo ontstaat uiteindelijk de definitieve visie, die in maart 2004 het daglicht ziet. Iedereen binnen de gemeente wordt in het bezit gesteld van onze gemeentevisie.


De visie
Onze visie luidt als volgt:

'De Vergadering Brink 13 te Zwolle is

• een gemeente waarin het loven, prijzen, eren, aanbidden en groot maken van God belangrijke onderdelen zijn. Dit kan op verschillende manieren tot uiting komen, zowel in het persoonlijke leven als in het gemeenteleven.

Om dit doel te bereiken, wordt het gemeenteleven gekenmerkt door betrokkenheid van broeders en zusters, ongeacht hun leeftijd, bij de gemeente en op elkaar;

• een gemeente waarin broeders en zusters, ongeacht leeftijd, aangemoedigd worden actief betrokken te zijn bij de bijeenkomsten. In deze bijeenkomsten is ruimte voor spontaniteit en persoonlijke bijdragen,

• een open, laagdrempelige gemeente, waarin iedereen welkom is en waarin iedereen zich thuis voelt.

Een gemeente die streeft naar:

• het waarmaken van bijbelse principes met betrekking tot christen-zijn en gemeente zijn;

• het bereiken van de ongelovige medemens met het evangelie opdat deze medemens Jezus Christus aanneemt als Verlosser en Zaligmaker;

• het in de praktijk brengen van de eenheid die er is in het Lichaam van Christus door contact en samenwerking met individuele gelovigen uit andere gemeenten of met die gemeenten zelf,

Door dit alles wil de Vergadering Brink 13 te Zwolle graag een levend en sprankelend getuigenis van Jezus Christus zijn.'


In het visiedocument is ieder bovengenoemd punt voorzien van een toelichting, om concreter aan te geven wat met eik statement bedoeld wordt,

Nu verder
Het hebben van een visie is een geweldige vooruitgang, maar dwingt ons ook tot nadenken over de praktische invulling ervan. Een voorbeeld: willen we een laagdrempelige gemeente zijn? Volgens onze visie wel. Maar zij . n we dat ook? En als we tot de conclusie komen dat we het niet zijn, hoe gaan we dat dan realiseren? Actieve betrokkenheid in de gemeente? Hoe bereiken we dat? Hoe maken we de bijbelse principes met betrekking tot christen zijn en gemeente zijn waar in de praktijk van alle dag?.

De weg naar de formulering van een visie was al behoorlijk lang, maar eigenlijk is dit pas het begin. Nu moeten we er iets mee doen. Om onze dromen in werkelijkheid om te zetten, moeten we nu de weg uitzetten waarlangs we ons ideaal willen bereiken. Ook is het nu mogelijk om bij alle activiteiten te toetsen of zij passen binnen onze visie. We vinden bij voorbeeld met elkaar, dat wij de opdracht hebben om te evangeliseren. We hebben ook een evangelisatiewerkgroep. Maar functioneert die dan ook zodanig, dat er een bijdrage aan de realisatie van de visie wordt geleverd? Dat wij met elkaar inderdaad ongelovige mensen bereiken?

Hoewel de bedoeling is dat we een droom verwezenlijken, moeten we voortdurend alert zijn op wat er om ons heen gebeurt. We moeten dan ook de moed hebben onze plannen bij te stellen, wanneer blijkt dat doelen niet haalbaar zijn.

Communicatie
Men kan uit het voorgaande de indruk krijgen, dat alles redelijk gemakkelijk is verlopen. Niets is echter minder waar. We praten hier over een traject van zo'n zeven jaar. Iedereen is nu in theorie wel akkoord met de visie. De praktijk zal moeten uitwijzen of men ook bereid is de veranderingen te accepteren, die het gevolg zijn van deze visie. Uit alles blijkt dat communicatie steeds belangrijker wordt. Menigeen ziet al die veranderingen als een bedreiging, terwijl anderen vinden, dat het allemaal niet snel genoeg gaat. Het is de taak van de broederraad steeds weer uitleg te geven over het hoe en waarom van een voorstel, over de wijze van besluitvorming, over het doel dat we willen bereiken. Voor velen geldt eigenlijk maar één credo, namelijk 'de rust bewaren'. Vooral voorzichtig zijn dus, Gelet op het verleden is dat wel te begrijpen, maar daarmee raakt een gemeente op de langere termijn verlamd. Het vraagt veel geduid, tact en liefde van de leden van de broederraad hierin de juiste weg vinden, tot eer van God en tot zegen van alle gelovigen.

Het is onze stellige overtuiging dat God een doel heeft met de gelovigen die op de Brink samenkomen. Onze taak is dat doel te zoeken en ernaar te handelen.

De visie blijft toch nog een betrekkelijk lang verhaal. Daarom wil ik met een korte uitspraak de essentie van de visie nog eens weergegeven. Een uitspraak waarmee we onszelf en elkaar aan onze visie kunnen herinneren en waarmee we ook naar buiten toe willen weergegeven waar het in ons ideaal ten diepste om gaat:

Open voor God,
open voor mensen.