www.vergadering.nu De Leesmap www.vergadering.nu

Uitdaging  - 2 november 2005

ID is tussenstation tussen schepping en evolutie

Ir. H. Hahn

Toen minister Van der Hoeven onlangs liet weten voorstander te zijn van een discussie tussen evolutionisten en aanhangers van de theorie van intelligent design, viel zowat de hele wetenschappelijke wereld over haar heen. Dat was ook te verwachten. Wanneer een leek een domme opmerking maakt op wetenschappelijk gebied, dan haalt de wetenschap hooguit de schouders op. Komt iemand daarentegen aan de evolutietheorie, dan reageren wetenschappers ineens alsof zij in hun geloofsovertuiging worden aangetast.

Laat ik vooropstellen dat ik zelf volledig overtuigd ben van de juistheid van het bijbelse scheppingsverhaal. Naar onze menselijke smaak had het wellicht wat gedetailleerder mogen zijn, maar dat neemt niet weg dat het wél allemaal klopt wat er staat. Ik heb persoonlijk dan ook geen enkele behoefte aan een vervangende theorie zoals die van intelligent design (ID).

Maar de reacties vanuit christelijke hoek hebben me ten zeerste verbaasd. Veel christenen lijken ID niet anders te kunnen of willen zien dan als absoluut in strijd het bijbelse scheppingsverhaal. Vaak lijkt het alsof het de meesten van ons er alleen maar om gaat, een voor onszelf veilige omgeving te bewaren, ver weg van de wereld. We zijn ó zo bang om 'besmet' te raken. We wijzen liever met een beschuldigende vinger naar die boze buitenwereld.

Is dat niet in wezen een onbijbelse houding? De Bijbel zegt immers: 'Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb. En houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld' (Matt. 28:10-20, NBV).

In dit artikel wil ik laten zien dat de Bijbel, in tegenstelling tot wat veel christenen lijken te denken, wel degelijk iets zegt over ID-achtige opvattingen. Verder wil ik een Bijbels voorbeeld geven hoe je als christen met zoiets kunt omgaan.

In Rom. 1:16-32 heeft Paulus het vooral over mensen die tegen beter weten in weigeren in God te geloven. Hij behandelt verschillende aspecten hiervan. In vers 20 staat: 'Zijn (Gods) onzichtbare eigenschappen zijn vanaf de schepping van de wereld zichtbaar in zijn werken, zijn eeuwige kracht en goddelijkheid zijn voor het verstand waarneembaar. Er is niets waardoor zij te verontschuldigen zijn' (NBV).

In de NBG-vertaling staat het nog iets duidelijker: 'Want hetgeen van Hem niet gezien kan worden, zijn eeuwige kracht en goddelijkheid, wordt sedert de schepping der wereld uit zijn werken met het verstand doorzien, zodat zij geen verontschuldiging hebben'. Hier staat dus dat men door verstandelijk observeren van de natuur tot de conclusie kan komen dat er een Schepper moet bestaan. Dat is toch precies wat de ID'ers beweren (al zullen de meesten van hen het woord 'schepper' wel met een kleine letter schrijven)?

Merk op dat Paulus in deze hele perikoop (ruwweg van 1:18 tot 1:32, en eigenlijk ook nog in hoofdstuk 2) duidelijk waarschuwt tegen onbijbelse houdingen. Maar dit ene punt, namelijk dat je vanuit de natuur met je verstand kunt concluderen dat er wel een Schepper móét zijn, haalt hij op min of meer neutrale toon aan, als een voorbeeld; hij waarschuwt er niet uitdrukkelijk tegen.

Eigenlijk illustreert hij daarmee dat als mensen desondanks niet in een Schepper geloven, er sprake is van een zekere onwil. Niet voor niets suggereerde ik in de eerste alinea al dat evolutionisme een soort geloofsovertuiging is.

Maar hoe ging Paulus in de praktijk met zulke dingen om? In teksten als Efeziërs 5:11-12 staat: 'Neem geen deel aan de vruchteloze praktijken van de duisternis maar ontmasker die juist, want wat daar in het verborgene gebeurt, is te schandelijk voor woorden'. Paulus wil er geen deel aan hebben. Maar hij was goed thuis in de Griekse cultuur en wist dat die nu eenmaal doordrenkt was van afgoderij.

Als Paulus in Handelingen 17 door Athene loopt, is hij hevig verontwaardigd over al die afgodsbeelden (17:1). Toch loopt hij er niet met een grote boog omheen. In tegendeel, hij gaat niet alleen de discussie aan met die afgodendienaars, hij confronteert hen zelfs met de consequenties van hun eigen opvattingen. Hij had immers gezien dat ze zelfs een altaar voor een 'onbekende god' hadden. Er is weinig reden om aan te nemen dat ze met die onbekende god onze Jahweh bedoeld zouden hebben. Niettemin daagt Paulus hen uit: hij kent die onbekende God en probeert Hem aan hen voor te stellen (17:23).

Paulus gaat uit van de situatie die hij aantreft. En daarmee heeft hij hun aandacht te pakken! Immers pas later, toen hij het over de opstanding van de doden had (17:32), begonnen ze tegen te stribbelen. Dát paste niet in hun denkschema. Maar intussen hebben ze wel het evangelie gehoord!

Paulus nam, in overeenstemming met Ef. 5:11-12, zelf geen deel aan die afgoderij, maar hij gebruikte hem wel als uitgangspunt om de mensen het Evangelie te brengen!

Hoe kunnen wij als christenen nu omgaan met ID en ID'ers? We moeten ons allereerst realiseren dat het heel moeilijk is om in een schepping te geloven als men geen schepper kent. Maar onmogelijk is het niet, zoals blijkt uit zowel Rom. 1:20 als het feit dat er überhaupt een ID-beweging bestaat.

Ik ben van mening dat de hele ID-gedachte een soort tussenstation is tussen evolutie en schepping. Mensen die met hun verstand al tot de conclusie zijn gekomen dat het evolutiegeloof helemaal niet kán kloppen, zijn al een eind op de goede weg, maar ze zijn er nog niet. Ik denk dat wij als christenen de ID-beweging moeten zien als een door God op een presenteerblaadje aangeboden kans om ook wetenschappers met het evangelie te bereiken!

We moeten ons daarbij wel realiseren dat ook ID'ers serieuze wetenschappers zijn, die hun wetenschappelijke argumenten goed beheersen. Wie met ID'ers in discussie wil gaan, moet inzicht hebben in wat wetenschap en wetenschappelijk denken inhouden. Het beste is als hij of zij zelf ook wetenschappelijk is geschoold. Wie denkt dat hij zelf zo'n discussie met wetenschappers niet aankan, kan wel anderen erbij halen. En wat we allemaal kunnen doen, is ervoor bidden. Wat we beslist niet moeten doen, is ID afdoen als zonder meer in strijd met de Bijbel. Dan gooien we het kind met het badwater weg!

(De auteur is natuurkundig ingenieur.)

De Leesmap-index


 

www.vergadering.nu