Eenzijdig document Palestijnse theologen biedt weinig nieuws
APELDOORN – Het document van Palestijnse, christelijke theologen ”Uur van de waarheid” is eenzijdig en lijkt het product van theologen die zich geïnspireerd weten door een Palestijnse bevrijdingstheologie. In deze theologie is geen plaats voor Israël als het unieke volk van God dat woont in het land dat hun door God is beloofd.
Het document ”Uur van de waarheid: een woord van geloof, hoop en liefde uit het hart van het Palestijnse lijden” is een opvallend initiatief. Zelden hebben zo veel christelijke denominaties in het Heilige Land samen een oproep gedaan aan de christelijke gemeenschap wereldwijd. Tegelijk is het taalgebruik van de opstellers soms wel erg gezwollen en pretentieus. Zo heet de presentatie van het document een „historisch moment van eenheid onder Palestijnse christenen.” En ook de aanduiding ”Palestijns Kairos Initiatief” heeft pretentie. In de eerste plaats omdat Kairos een aanduiding is voor ”het juiste moment” of ”de door God bestemde tijd”. In de tweede plaats omdat het manifest met deze aanduiding teruggrijpt op het Kairosdocument dat in 1985 in Zuid-Afrika werd gepresenteerd als protest tegen de apartheidspolitiek. En daarmee wordt, ten onrechte, het conflict tussen Israël en de Palestijnen vereenzelvigd met de strijd tussen blanken en zwarten in Zuid-Afrika.
In het Palestijnse manifest wordt in korte statements het doel van het document toegelicht. En hoe je ook tegen dit initiatief aankijkt, in het document struikel je over onjuiste voorstellingen van zaken –Israël zorgt ervoor dat de heilige plaatsen in Jeruzalem niet toegankelijk zijn voor niet-Joden–, historische onjuistheden –de Palestijnse strijd tegen Israël is een reactie op de Israëlische bezetting–, een aanvechtbare uitleg van Bijbelteksten –Jezus kwam met een nieuwe leer (Marcus 1:27) en wierp zo een nieuw licht op het Oude Testament– en vaag taalgebruik: „wij geloven dat ons land een universele missie heeft.”
Christenen voor Israël zegt in een reactie op het Kairosdocument dat het stuk een aaneenschakeling is van bekende argumenten, vermengd met de aloude vervangingstheologie. Wie de Bijbelse argumentatie van de opstellers van het document analyseert, kan niet ontkennen dat de organisatie uit Nijkerk hier een punt heeft. In ieder geval is de Bijbelse notie van Israël als het volk van God volledig achter de horizon verdwenen. De kwalificatie ”Palestijnse bevrijdingstheologie” lijkt hier terecht. Bijbelse begrippen als gerechtigheid, bevrijding en vrede hebben in het document vrijwel uitsluitend een horizontale lading.
Het is daarbij maar de vraag hoe breed dit initiatief echt onder Palestijnse en Arabische christenen wordt gedragen. Het lijkt erop dat hier vooral een groep links georiënteerde theologen uit Israël en de Palestijnse gebieden aan het woord is.
Bij alle kritiek blijft het een feit dat de opstellers van het document een punt hebben als ze er de vinger bij leggen dat christenen wereldwijd zich vaak amper bekommeren om het lot van hun Palestijnse geloofsgenoten. Dat verwijt hebben christenen zich aan te trekken.