Boekrecensie door Hubert Luns

Sensitivitytraining, of gevoeligheidstraining, wordt nog steeds in de praktijk gebracht, vaak onder andere namen. Soms heet het gewoon bedrijfstraining. Deze ‘groepstherapie’ wordt door steeds meer organisaties ingezet om de echte of vermeende communicatiestoornissen tussen hun werknemers te verhelpen. Dat gebeurt dan in het kader van een rollenspel. Het is daarom goed dat dit informatieve boekje uit 1981 opnieuw het licht ziet.

Nadat Abma een objectieve presentatie heeft gegeven over de culturele en sociale achtergrond van het verschijnsel en een gedegen historisch-theoretisch overzicht daarvan, bespreekt hij de doelstellingen en werkwijze van sensitivitytraining in de praktijk. Ter afsluiting bespreekt hij wat dit betekent vanuit een christelijk perspectief. Door het informatieve materiaal is het boekje ook heel geschikt voor mensen die niet zozeer in het christelijke zijn geïnteresseerd.

Abma is niet bij voorbaat tegen groepstraining, maar zet wel zijn twijfels bij een aantal bedenkelijke kanten. Sommige trainers rommelen maar wat aan en zijn nauwelijks op hun taak berekend. Het gebrek aan transparantie tijdens een oefening over de werkwijze en doelstellingen is iets wat de voorstanders van deze methode ter harte mogen nemen. Hij merkt ook op dat tijdens de sessies enorme druk wordt uitgeoefend om de identiteit van de leden te wijzigen, waardoor de stabiliteit van de persoonlijkheid in het geding komt, met soms zelfs een traumatische uitwerking. Alhoewel psychoses zeldzaam zijn, komt het dikwijls voor dat mensen met een sterk verminderd zelfrespect te kampen krijgen, wat toch niet de bedoeling kan zijn.

Door middel van de techniek van zelfbeschuldiging en kritiek op anderen streeft men ernaar een verandering in houding en gezindheid te bewerken. Abma noemt het ‘geestelijk nudisme’. Men moet solidair zijn met elkaar, waardoor de laagste individuele moraal van kracht wordt. Op de ‘kleinburgerlijke fatsoensnormen’, in feite de christelijke, wordt neergekeken. De meest extreme openheid en openhartigheid wordt bevorderd, alsof dat genezend werkt! Alle barrières tussen klassen, volken en rassen moeten worden opgeruimd: vrijheid, gelijkheid en broederschap, maar nu in andere kledij. Abma zegt: ‘Sensitivitytraining is de techniek om mensen om te turnen, opdat ze zich gewillig onderwerpen aan de dictatuur van liberalisatie, nivellering en socialisering. Voor de christelijke geloofsovertuiging en moraal is daar geen plaats. Hier ligt wel ons hoofdbezwaar tegen sensitivitytraining. De autoriteit van de Schrift wordt niet erkend. Die wordt juist gevaarlijk ondermijnd.’

Hette Abma breekt een lans voor de doelstellingen van sensitivitytraining. De vereenzaming in onze maatschappij en de verkoeling in onderlinge relaties is een acuut probleem. We zijn het aan de Schrift verplicht om meer oprechte en openhartige omgangsvormen na te streven. Maar als de autoriteit samen met de ethos op de schroothoop wordt gegooid, is het geen panacee, integendeel, dan trekt het ons dieper in de goot. Daaraan voegt Abma toe, tegen het eind van het boekje: ‘Ons bezwaar tegen sensitivitytraining richt zich niet zozeer tegen het feit dat de humanistische mensbeschouwing de ontplooiing van het individu zo benadrukt, maar tegen het doorbreken van de taboes, de geweldoefening op het geweten en de ondermijning van het (bijbelse) Godsbesef.’

Ten leste komt de schrijver met een aantal nuttige adviezen voor hen die worden uitgenodigd om aan zo’n groepstraining deel te nemen. Het is een nuttig boek, zeker voor degenen die ooit kans lopen met deze trainingsvorm te worden geconfronteerd.

Boekrecensie door Biblion