Recensie door Pieter de Boer

Diaken Deogratias was in zijn gemeente belast met het geven van catechese. Hij vond dit moeilijk en vroeg in een brief aan Augustinus om raad. Die pakte dit groots aan en schreef een boek over de wijze waarop we mensen die weinig tot niets weten van het christelijk geloof hiervoor kunnen interesseren.

Een leraar hoeft niet per se een groot redenaar te zijn. Het is geen probleem als hij struikelt over woorden, als hij maar niet struikelt in geloof. Wat je dan allemaal wel of niet moet vertellen, is ook niet zo belangrijk. 'Als hij met plezier kan vertellen, is het prettig om naar te luisteren. Dát is de belangrijkste zorg.'

Bij het vertellen moet de liefde steeds voor ogen worden gehouden. Het moet zó worden verteld, dat de toehoorder door te luisteren tot geloof komt, door geloof tot hoop en door hoop tot liefde. De leraar hoeft niet te oordelen over het motief waarom iemand christen wil worden.

Stel dat iemand dit louter doet om voordeel te winnen bij de mensen, dan zal dat spoedig veranderen door het voorbeeld van de leraar. Hij zal jaloers worden op zo'n wijze van christelijk leven. De nieuwe christen zal moeten worden gewaarschuwd voor naamchristenen. Hij moet er nadrukkelijk op worden gewezen dat hij zijn hoop niet vestigt op mensen; ook niet op de rechtvaardige christenen, maar alleen op Christus, de Rechtvaardigmaker.

Innerlijke blokkades
Eveneens laat Augustinus uitgebreid aan de orde komen welke innerlijke blokkades we kunnen hebben, waardoor de overdracht niet lukt. Bijvoorbeeld neerslachtigheid, ergernis of demotivatie. Ook kan het zijn dat we het vervelend vinden om steeds weer opnieuw alles uit te moeten leggen of we het beneden ons (geestelijke) niveau vinden om het Evangelie te vertellen aan jonge christenen. We moeten ons daar overheen zetten, want Christus heeft voor ons zondige mensen de hemelse heerlijkheid verlaten en de gestalte van een dienstknecht aangenomen.

Als de toehoorders er toch weinig blijk van geven dat ze het snappen, geeft hij het volgende advies: 'Dan moet je meer over hen tegen God zeggen, dan tegen hen over God.' Uitgebreid gaat hij in op de verschillende typen mensen die Christen willen worden: eenvoudigen, stedelingen, geleerden en plattelanders. Elk van hen heeft z'n eigen aanpak nodig.

Kennis en liefde
In het tweede deel van het boek geeft Augustinus een modeluiteenzetting van het christendom. Hij geeft aan welke punten uit de Bijbel, de kerkgeschiedenis en het christelijke leven minimaal behandeld moeten worden. Hierbij moeten we regelmatig wijzen op de lichamelijke opstanding. Ook al drijven velen de spot hiermee, voor God, die alles uit niets geschapen heeft, kost dit geen enkele moeite.