www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

God doet recht
Eschatologie als christologie
A. van de Beek
Uitgeverij Meinema, Zoetermeer 2008
448 pag., € 35, 00.
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl


In deze grensverleggende studie onderzoekt theoloog A. van de Beek wat het denken over het einde betekent voor mensen in onze tijd en cultuur. Is het klassieke christelijke denken strijdig met de moderne fysica, of eerder met onze ervaring?
Het denken over het einde van de wereld heeft mensen telkens weer verleid tot uitgebreide fantasieën. Scenario’s over de afloop van de geschiedenis en visioenen over een hemels paradijs en helse martelingen hebben de zinnen geprikkeld.
Zulke beschrijvingen zal men in dit boek niet aantreffen. Hier wordt de beslissing over de wereld samengevat in een enkele zin: God doet recht. Het verrassende van dit boek is dat het oordeel al gekomen is, want eschatologie is christologie. Het koninkrijk van God is het koninkrijk van de koning met de doornenkroon.
In dit boek gaat de auteur uitvoerig in op problemen die mensen kunnen hebben met de voorstelbaarheid van een ingrijpen van God en met verrijzenis van het lichaam. Hij betoogt dat de moderne fysica het eerder gemakkelijker maakt om zich dat voor te stellen dan moeilijker. De eigenlijke problemen komen veel meer voort uit onze eigen ervaring: waar zien we iets van Gods handelen?

1. CV-Koers - september 2008

God doet recht

Recensie door Tjerk de Reus

Aandacht voor de `laatste dingen', voor het slotakkoord van de geschiedenis, komt in christelijke kring vaak even snel op als het weer afzwakt. Intense aandacht maakt plaats voor schijnbare desinteresse – en dan herhaalt de cyclus zich weer. Het gaat daarbij meestal om concrete voorspellingen over de gang van zaken bij het laatste oordeel en wat daaraan voorafgaat. De opname van de gemeente is een belangrijk gesprekspunt, evenals voor sommigen het duizendjarig vrederijk. Hoe moetje het interpreteren dat gelovigen 'met Christus zullen heersen'? Wat is dan de rol van Israël? En vooral: wanneer gaat het gebeuren?

In de theologie noemt men dit veld van vragen en thema's de eschatologie. Maar er hangt veel meer mee samen dan alleen de concrete gebeurtenissen die het wereldeinde zullen inluiden. De eschatologie gaat bijvoorbeeld ook over de vraag hoe we de geschiedenis en ons huidige bestaan moeten interpreteren: als op weg naar Gods toekomst. Is die weg een weg waarop het Koninkrijk van God steeds meer wordt verwerkelijkt – langs lijnen van geleidelijkheid? Of wordt het juist allemaal slechter, naarmate het Oordeel naderbij komt? Welke rol speelt de Geest in de geschiedenis, op weg naar het einde? Zo bezien hangt de eschatologie samen met vrijwel alle aspecten van de theologie.

Bram van de Beek (zonder twijfel de belangrijkste en meest oorspronkelijke orthodoxe Nederlandse theoloog vandaag) wil daarom de leer van de laatste dingen in samenhang bespreken met de christologie. Spreken over het einde van mens en wereld is tegelijk spreken over Christus. Dat is geen onbekend uitgangspunt voor zijn lezers, want de twee eerdere delen uit zijn dogmatische reeks Spreken over God cirkelen ook rond Christus: Jezus Kurios (1998) en De kring om de messias (2002; over Israël).

Dit lijvige boekwerk samenvatten, is ook bij benadering niet mogelijk. In tien hoofdstukken gaat Van de Beek o.a. in op de betekenis van de sacramenten in het licht van de eschatologie en van voorstellingen van hemel en hel. Veel aandacht besteedt hij aan een juiste kijk op het hiernamaals: gelovigen zullen als mensen van vlees en bloed opstaan in de nieuwe werkelijkheid. We zullen geen materieloze geesten zijn, want, zoals Tertullianus zei, het 'vlees
is de spil van de redding'.

Mensen die geboeid zijn door een blauwdruk van de laatste dingen, zullen bij Van de Beek wat teleurgesteld uitkomen. Hij houdt hun voor: denk er vooral aan dat God zal oordelen. Dat moet je aanzetten tot een heilige levenswandel. Puzzelen over de toekomst kan ook heel vrijblijvend zijn.