www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Levend Lichaam
Dynamiek van christelijke geloofsgemeenschappen in Nederland
Rein Brouwer, Kees de Groot, Sake Stoppels, Erik Sengers en Henk de Roest
9789043513623
Uitgeverij Kok, Kampen 2007
303 blz., € 24,50. 
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Dit studieboek praktische ecclesiologie toont de grote variëteit aan religieuze gemeenschapsvorming in christelijk Nederland. Leidraad is de gedachte dat gemeenten en parochies niet het eeuwige leven hebben, maar ooit ergens zijn begonnen, tot ontwikkeling komen en ook aan hun einde geraken.

In dit Handboek Gemeenteopbouw worden uiteenlopende fenomenen in gemeenteopbouw beschreven: van kerkplanting, kerkgroei, gemeenten/parochies die nieuw leven wordt ingeblazen, gemeenschappen die niet anders doen dan ‘het uithouden’ en gemeenschappen die worden opgeheven.
Daarnaast is ruime aandacht voor vormen van kerk-zijn buiten de parochie: in bewegingen en jeugdkerken, in ziekenhuizen en gevangenissen, in theater en volkscultuur.

De auteurs zijn verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit, de Universiteit van Tilburg en de Vrije Universiteit. Vanuit een kritische betrokkenheid confronteren ze de lezer met de spannende praktijk van kerkopbouw in een laatmoderne samenleving.

1. CV-Koers - november 2007

Levend Lichaam

Boekrecensie door Willem Henri den Hartog

De kerk in Nederland lijkt in een nieuwe fase te zijn gekomen. Bestond de kerk een eeuw geleden nog voornamelijk uit traditionele (volks )kerken, vandaag de dag lijkt de betekenis van deze kerken sterk verminderd te zijn. Dit alles ten gunste van allerlei nieuwe vormen van kerk zijn, zoals vrije groepen, jeugdkerken en huisgemeenten.
Volgens de schrijvers van Levend Lichaam is dit een heel natuurlijk proces. Kerkvormen komen en gaan, constateren Brouwer, Sengers, De Roest (allen van de Protestantse Theologische Universiteit), De Groot (Universiteit van Tilburg) en Stoppels (VU). Ze spreken in hun boek over de levenscyclus van kerken. Het levenscyclusmodel hebben ze afgekeken van de business schools van Harvard en Yale en toegepast op kerken.

Het model telt vijf fases: geboorte, groei, continuïteit, revitalisering en sterven. Aan deze vijf fases worden evenzoveel hoofdstukken besteed. Daarnaast schetsen de heren het beeld van de kerk in Nederland, het belang van geloofsgemeenschappen en de spanningsvelden en perspectieven rond die gemeenschappen. Ze gaan ook uitgebreid in op vloeiende vormen van kerk zijn, zoals de Alpha cursussen, EO koffieochtenden en Wereldjongerendagen. Deze vloeiende vormen van kerk zijn passen goed in het laatmoderne tijdperk waarin wij leven, omdat ze veel beter dan traditionele kerken aansluiten op de netwerkmaatschappij van nu. Wat volgens de auteurs opvalt bij deze nieuwe vormen van kerk zijn, is de scheiding tussen vorm en inhoud. De vormen zijn volledig bijdetijds, terwijl de boodschap veelal op orthodoxe leest is geschoeid. Ze stellen de vraag of de kerk op deze manier nog wel een kritisch 'tegenover' voor het individu is.

Dr. Stoppels staat in hoofdstuk vier stil bij het actuele onderwerp kerkplanting. Van oudsher is dit niet een strategie die veel wordt toegepast door de traditionele kerk, maar buiten Europa is deze methode veelgebruikt. Zo is het in Zuid Korea gebruikelijk dat een student theologie zijn eigen gemeente start. Deze strategie lijkt nieuw, maar de apostel Paulus ging al op vergelijkbare wijze te werk. De laatste jaren is er in Nederland weer oog voor kerkplanting. Vooral vanuit de Christelijke Gereformeerde Kerken zijn er veel initiatieven. Maar ook valt te denken aan oecumenische gemeenten in Vinex wijken en de Protestantse Pioniersplekken van het Evangelisch Werkverband.

Een belangrijk kenmerk van kerkplanting, zo schetst Stoppels, is dat men voorbijgaat aan klassieke patronen en territoria. Kerkplanters richten zich meestal op een specifieke doelgroep. Vaak zijn het ook sterke leiders die deze kerken aansturen: het boek noemt namen als Bill Hybels, Rick Warren, Tim Keller en Orlando Bottenbley, allen evangelische namen. Evangelisch en charismatisch christendom heeft dan ook de toekomst, menen de auteurs van Levend Lichaam. Binnen deze geloofsgemeenschappen valt vaak heel wat te beleven en ze hebben een bijzondere taak voor de wereld. Voor meer vrijzinnig christendom ligt er een taak om ook tot zulke vitale vormen van gemeenschap te komen.

Levend Lichaam is eerst en vooral een studieboek, maar het zal ieder die een missionair hart heeft veel stof tot nadenken bieden.