|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 1 RECENSIE
Zo hoort het in Gods huis Toen Timoteus deze brief van Paulus kreeg werkte hij als Paulus' vervanger in de gemeente te Efeze, destijds een heidense wereldstad, beroemd om de tempel van Artemis, een van de zeven wereldwonderen. Binnen deze gemeente moest dwaalleer (o.a. die van de gnostiek) weerlegd worden. Daarnaast moest het kerkelijk leven geordend worden. Om daarvoor de nodige instructie te geven, schreef Paulus aan Timoteus deze brief. Over zaken die ook juist in onze tijd actueel zijn. 'Ds. Van Deursen ziet kans om wetenschappelijk verantwoorde exegese te verwoorden in een voor 'gewone bijbellezers' begrijpelijke taal en stijl. Hier is een tekst-voor-tekst commentaar dat goed leesbaar en alleszins bevattelijk is. In dat opzicht kan ik dit boek aan theologen aanraden en aan gemeenteleden die de grondtaal niet kennen.' (Ds. J. Westerink in Kerkblad voor het Westen) 1 RECENSIE 1. Nederlands Dagblad - 10 september 2010 - www.nd.nl Prikkelend commentaar op 1 Timoteüs
Het uitgangspunt van Van Deursen is, dat Paulus zijn brief níet schreef als een „antieke theoloog, een kind van zijn tijd”, maar als apostel. Ten overvloede, dat uitgangspunt deel ik geheel. Maar de conclusie die Van Deursen aan dit uitgangspunt verbindt is vervolgens erg zwart-wit. Zijns inziens bevat Paulus’ brief geen ‘broederlijke adviezen’, maar ‘Goddelijke bevelen’ waaraan alle hedendaagse voorgangers en gemeenten gebonden zijn. Tussen ‘broederlijke adviezen’ en ‘Goddelijke bevelen’ zit echter minstens een nuance in. Ik denk bijvoorbeeld aan de fijnzinnige typering ‘apostolische wijsheid’ die drs. F. Gerkema wel gebruikt. Niet elk voorschrift van de apostel Paulus in 1 Timoteüs is er één van het kaliber tien geboden. Maar in elk voorschrift licht wel Gods wijsheid op die voor alle plaatsen en eeuwen is. Ik wil dat illustreren met een voorbeeld dat wat minder beladen is dan dat van de plaats van de vrouw in de samenkomsten. In 1 Timoteüs 5:11-14 schrijft Paulus dat jonge weduwen niet de functie van weduwe in de gemeente mogen bekleden, omdat ze toch weer zullen willen trouwen, of anders hun tijd gaan verdoen met ‘theevisites’ (zoals Van Deursen het speels noemt). Paulus wil daarom dat jonge weduwen hertrouwen en kinderen krijgen. Nu ben ik ervan overtuigd dat Paulus in de specifieke context waarin hij schrijft geen betere richtlijn had kunnen geven. Maar van een voor altijd en ieder geldend Goddelijk bevel is geen sprake. Dat blijkt alleen al uit het argument dat Paulus gebruikt. Hij vreest dat het natuurlijke verlangen naar een man en kinderen de jonge weduwen te sterk zal worden met als gevolg dat ze hun weduwegelofte zullen breken. Begeerten der jeugd Dit leeftijdsargument van Paulus is echter betrekkelijk. Timoteüs bijvoorbeeld was nog jong en had net als de jonge weduwen met ‘de begeerten der jeugd’ te maken, maar voor Paulus is dat nooit een verhindering geweest om hem een grote verantwoordelijkheid voor de gemeente van Christus te geven. Hierbij komt dat het onmogelijk en zelfs ongewenst is om Paulus’ voorschrift rechtstreeks toe te passen op de jonge weduwen in onze samenleving. De jonge weduwe in onze tijd is immers niet dezelfde als die in Paulus’ dagen. Haar positie in de familie en samenleving is fundamenteel veranderd, even afgedacht van het feit dat de kerk zich niet in de positie bevindt om haar op te leggen dat ze hertrouwt. Zulke ingrijpende ontwikkelingen moeten verdisconteerd worden bij de toepassing van de Schrift, wil die zijn geloofwaardigheid en zeggingskracht behouden. Paulus zou naar mijn stellige overtuiging de eerste zijn om dat te onderstrepen. Dit betekent geenszins dat wij Paulus’ onderricht – zoals Van Deursen vreest – „naar onze inzichten mogen corrigeren”. Die voorschriften blijven van God gegeven en de wijsheid die daar doorheen flonkert (houd er rekening mee dat het leven vaak sterker is dan de leer; ledigheid is des duivels oorkussen) blijft volop zijn geldingskracht behouden. Een dergelijke omgang met de Bijbelse voorschriften is misschien anders Bijbels, maar zeker niet minder Bijbels. Nadenken Kortom, dit alleszins lezenswaardige commentaar van ds. Van Deursen bevat een sprekende Schriftuitleg die tegelijk tot nadenken prikkelt over de vraag hoe we in de gereformeerde traditie omgaan met de toepassing van de Bijbelse voorschriften. |
