www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Voortdurend Verlangen
Geestelijke vernieuwing in de Protestantse Kerk
Hans Eschbach (red.)
278 pagina's
Paperback
ISBN: 9789023925958
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

     Aan deze uitgave werken mee: Hans Eschbach, Arenda Haasnoot, Arnold van Heusden, Mirjam Kollenstaart, Rob Kranen, Jan Minderhoud, Robert Jan Perk, Henk Poot, Ruilof van Putten, Gert de Ruiter, Peter Smilde, Benno van den Toren, Tjitte Wever en Menno Zandbergen.

Verlangen naar geestelijke vernieuwing voor de kerk in Nederland. Hoe ziet dat er in de 21e eeuw uit?
Vijftien jaar geleden werd het Evangelisch Werkverband geboren als vernieuwingsbeweging binnen de Protestantse Kerk. De betrokkenen verwoordden hun visie destijds in het boek Vurig Verlangen.
Hoe ziet dat verlangen er vandaag uit? Welke kansen en uitdagingen zijn er voor de kerk van morgen? Na vijftien jaar brengt het Evangelisch Werkverband dat voor leidinggevenden in de
kerk en geïnteresseerde gemeenteleden opnieuw onder woorden. In dit inspirerende bezinnings- en gespreksboek komen achttien aspecten van gemeente-zijn aan de orde, zoals kerkmuziek, gemeenteopbouw, de dienst der genezing, verootmoediging en gebed en de lerende gemeente. Ook zijn het Evangelisch Manifest van 1995 en van 2010 opgenomen.

Inkijkexemplaar...

1. Friesch Dagblad - 31 maart 2012 - www.frieschdagblad.nl

Verlangen naar levende kerk zonder toeschouwers
Ds. Arenda Haasnoot, vicevoorzitter van de Protestantse Kerk over vernieuwing

Recent verscheen het boek Voortdurend verlangen, geschreven door mensen uit de kring van het Evangelisch Werkverband. Een zeer persoonlijk pleidooi in dit boek houdt ds. Arenda Haasnoot, vicevoorzitter van de Generale Synode van de Protestantse Kerk. Authentiek en met lessen voor leeglopende kerken.

Boekrecensie door Lodewijk Born

Haasnoot is een dertiger in de PKN. De generatie die wel ‘het gat van de kerk’ wordt genoemd, omdat dertigers veelal niet meer te vinden zijn in de kerkbanken. Vaak nog wel in de kaartenbak, want uitschrijven is een (te) grote stap. Haasnoot, moeder van vijf kinderen, vierde afgelopen maandag haar 38e verjaardag én zit in het hoogste kerkbestuur van de Protestantse Kerk.
Ze is iemand met een eigen geloofsverhaal. Ze groeide op in de Gereformeerde Kerk, verliet die, ging naar een evangelische gemeente én keerde weer terug naar de Gereformeerde Kerk. Nu is ze predikante in Geldermalsen, van een nog zelfstandige Gereformeerde Kerk binnen de Protestantse Kerk in Nederland.

Niets zeker
Ze beschrijft allereerst waarom ze de kerk van haar ouders de rug toekeerde. ‘In mijn tienertijd had ik sterk het verlangen om in de traditionele kerk, de kerk van mijn ouders, ‘iets van God’ te ervaren. Ik wilde horen, zien en proeven dat God vandaag de dag nog zou spreken tot de kerk en in mijn persoonlijke leven. Iedere zondag hoopte ik dat dit verlangen vervuld zou worden, maar het tegendeel gebeurde. De diensten voelden leeg en de preken brachten me aan het twijfelen. De ene dominee wist niets zeker, de andere dominee gebruikte zo’n omhaal van woorden dat ik de draad kwijtraakte. Ik dacht bij mezelf: als de dominee niets zeker weet of misschien zelf niet eens begrijpt wat hij preekt, waarom zou ik dan nog komen?’

Toch liet het verlangen naar God haar niet los. Dat bracht haar naar een evangelische gemeente, waar ze zich met ‘hart en ziel aan de Here Jezus Christus toewijdde’. Ook deze gemeente bleek echter niet perfect te zijn. Onder meer het solistisch leiderschap van de voorganger stuitte haar tegen de borst. ‘Zijn woorden stonden gelijk aan de woorden van God zelf en een weerwoord bleek niet acceptabel. Uiteindelijk verliet ik na enkele jaren deze gemeente.’
Ze keerde als jongvolwassene van net twintig jaar terug naar de - toen nog - Gereformeerde Kerken in Nederland, in 2004 opgegaan in de Protestantse Kerk in Nederland. ‘Op een dag hoorde ik Gods stem zeggen: ‘Neem je plaats in’. Ik voelde me geroepen om juist binnen de ‘kerk van mijn ouders’ het evangelie te verkondigen en God te gehoorzamen als dienaar van Zijn Woord.’ Ze ging theologie studeren en werd predikant. Vandaag de dag is haar verlangen naar een levende kerk waar mensen ‘hart hebben voor de Here Jezus en het gezag van de Bijbel erkennen’ levendiger dan ooit.

Baby-boomers
Haasnoot wil kerken waar ‘iets gebeurt’, waarin ‘de verandering van het evangelie tastbaar en voelbaar is in de gemeenschap, in de gelovigen en de leider’. Ze windt er geen doekjes om: er zijn kerken waar eeuwenlang het evangelie is verkondigd, maar die zich nu kenmerken door leegloop en verval. ‘Veel traditionele kerken worden bevolkt door mensen die nog ‘uit gewoonte’ naar de kerk gaan. De 60-plussers, de generatie babyboomers en ouder lijkt de bevolkingsgroep te zijn die deze kerken ‘draaiend’ houdt. De jongere generaties voelen zich nauwelijks aangesproken.’
In het ‘lege midden’ van de Protestantse Kerk ‘verdampt’ de kerk. De meeste kerkgangers leggen zich er zuchtend bij neer. ‘Het lijkt alsof ze hun handen aftrekken van de situatie waarin ‘hun kerk’ zich bevindt. Alsof ze hopeloos overgeleverd zijn aan de leegloop en het verval. In deze kerken is de verwachting uitgedoofd.’ Volgens Haasnoot denken velen buiten de macht van de Heer dat het anders kan. ‘Ze verwachten letterlijk niets van Hem.’

Geen zelfreflectie
Ze heeft zelf ervaren hoe moeilijk het was om in gesprek te gaan over de oorzaken van het geestelijke en materiële verval van de Protestantse Kerk. ‘Het lijkt alsof vele gemeenteleden wel geraakt zijn door het wegblijven van de komende generaties, maar niemand lijkt bereid tot kritische zelfreflectie.’ Ze mist bij veel kerkgangers een innerlijke drive in hun geloofsleven.

In een reflectie aan de hand van het bijbelboek Handelingen constateert ze dat er niets nieuws onder zon is. ‘Al in het prille begin heeft de kerk van Christus te maken gehad met bedreigingen. Die kwamen van binnenuit, zoals de moord op Jakobus, maar ook van binnenuit door dwaalleren in de kerken en verdeeldheid.’
Haasnoot stelt vast dat veel mensen God ook helemaal niet zoeken of denken nodig te hebben. Iets wat onlangs ook door SCP-directeur Paul Schnabel werd gezegd. ‘Het veilig stellen van je bezittingen, bankrekeningen, aandelen, beleggingen, huizen en inboedel lijkt het hoogste goed te zijn. Er is nauwelijks besef (meer) dat het behoud van je ziel onschatbare waarde heeft.’

Haasnoot laat een oer-gereformeerd geluid horen dat inmiddels ook heel wat ouderen die de kerk nog draaiende houden zo missen; als je éven je te oor te luister legt in een gemiddelde Friese kerk hoor je de verhalen. ‘De klassieke christelijke theologie die eeuwenlang leidend is geweest moet zich nu binnen de kerk gaan verdedigen. In bepaalde gevallen worden dominees die nog geloven in de waarheid van Gods Woord en Israël zien als Gods volk, in hun eigen gemeenten in het nauw gedreven of in de verdediging gedrukt.’

De ontwikkeling die decennia geleden ingezet is eist vandaag zijn tol, aldus de vicevoorzitter van de Protestantse Kerk. ‘Veel kerkgebouwen ademen uit dat er ruzie en gekonkel is geweest, dat mensen elkaar kapot hebben gemaakt, dat de duivel voet aan de grond heeft gekregen, dat de liefde en het ontzag voor God en de naaste jarenlang niet centraal hebben gestaan. Op deze plaatsen is de Geest van Christus verre van aanwezig.’
Onduidelijkheid omtrent de Bijbelse leer heeft haar weerslag op de gemeente. ‘Mensen haken af, omdat hun verlangen naar een geloofsbasis en de ervaring van Gods Geest niet gevoed wordt.’

Veel mensen vragen zich af wat er toch aan de hand is de traditionele kerken, schrijft ze. ‘Het verlangen naar een antwoord op en een verandering in de leegloop en lauwheid neemt toe. Welwillende gemeenteleden en predikanten doen verwoede pogingen de diensten en activiteiten relevant te maken voor mensen van deze tijd’, merkt Haasnoot. Ze gelooft ook dat er een periode van zegen en groei kan aanbreken. Zelfs voor haar eigen kerkgenootschap dat in 2009 opnieuw ruim 52.000 leden verloor, en de bodem is nog niet bereikt. ‘Voor de kerk geldt dat als zij zich bekeert van haar eigen wegen en opnieuw afhankelijk van God leert te zijn, er een nieuwe periode van zegen en groei kan aanbreken.’

Toeschouwer
Ze formuleert daar acht lijfregels voor: 1. Vraag Jezus naar je roeping en je plaats in het dagelijkse leven en in de kerk. 2. Wees trouw in het gebed: de verootmoediging, lofprijzing en voorbede. 3. Luister naar de Geest van God en zoek de stilte op met Hem om te groeien in genade. 4. Bestudeer en check de Schrift om te groeien in kennis. 5. Zorg voor voldoende geestelijk voedsel naast wekelijkse erediensten. 6. Relativeer je eigen rol en laat je niet ontmoedigen: het is Zijn kerk, niet de jouwe. 7. Blijf trouw, standvastig en vol eerste liefde. 8. Zet je in voor geestelijke zuiverheid.

Kapstok is dat de eerste liefde voor Jezus Christus als Heer en Hoofd van de kerk centraal staat. ‘Een kerk waarin radicale toewijding en navolging van Jezus Christus, in plaats van toekijken en toeschouwer zijn’, zo haalt ze een uitspraak van Jezus aan die staat in Lucas 14: 25-35. Dat is een zaak van alle gelovigen, meent de predikante.

In Voortdurend verlangen speelt Haasnoot haar geestelijke kaart uit. De Geest is troef. Het is een taal van spreken die velen binnen de Protestantse Kerk (veel) te ver gaat. Soms ook terecht, want bij diegenen die eerst zeiden ‘hoe ze veranderd waren’ en ‘God écht hadden gevonden’, is de vlam (soms) al weer uitgedoofd. Zelfs na het evangelische avontuur elders. Daarom kan een verlangen naar vernieuwing ook niet zonder standvastigheid en discipline. Je moet bereid zijn om voor Zijn kerk te lijden, meent ze.

Met al die berichten in gedachten van mensen in Noord-Korea, Saudi-Arabië of Indonesië die niet eens in vrijheid thuis de handen kunnen vouwen, vraagt die laatste les om veel bescheidenheid in de Nederlandse bedehuizen. Voortdurend verlangen is een boek met stof tot nadenken.

* Voortdurend verlangen. Geestelijke vernieuwing in de Protestantse Kerk. Redactie Hans Eschbach. Boekencentrum Zoetermeer, 19,95 euro. Het boek is te bestellen via www.fd-extra.nl