www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

9 RECENSIES

De Bijbel en homoseksualiteit
Een hermeneutiek van de relevante bijbelteksten
Robert A.J. Gagnon
Pb., 710 pag., € 27,95
Uitgeverij Maatkamp, Zelhem, 2016
ISBN: 9789491706547
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Prof. dr. Robert A. J. Gagnon, universitair hoofddocent Nieuwe Testament aan het Pittsburgh Theological Seminary, schreef dit academische boek allereerst om christenen uit allerlei gezindten materiaal te verschaffen dat gebruikt kan worden om een intern debat te voeren. Het is dus allereerst voor de christelijke gemeente geschreven. Als het over gevoelige onderwerpen gaat, waarbij voor- en tegenstanders diepgewortelde meningen hebben, valt het niet altijd mee om de knop van de emoties even uit te zetten en als volwassen mensen te luisteren naar elkaars rationele argumenten.

..

9. DrPdeVries - april 2022/ 14 mei 2019 - Ambtelijk Contact - Uitgeverij Maatkamp

De Bijbel en homoseksualiteit

Recensie door Dr. P. de Vries 

Een zeer belangrijke academische studie

Onder deze titel verscheen in 2016 de Nederlandse vertaling van The Bible and Homosexual Practice: Texts and Hermeneutics. Robert Gagnon, de auteur van deze studie, is universitair hoofddocent Nieuwe Testament aan het Pittsburgh Theological Seminary. Bijbelwetenschappers - onder wie mannen van wereldfaam zoals James Barr, James Dunn en John Barton - hebben aangegeven dat dit de best beargumenteerde academische studie over dit onderwerp is. Dat wil niet zeggen dat allen dezelfde relevantie toekennen aan de bijbelse gegevens zoals Gagnon dat doet. Echter bij de presentatie van de gegevens zelf worden geen vragen gesteld.
Dit maakt het wel wat merkwaardig dat aan de Nederlandse vertaling van deze studie tot nu toe nauwelijks aandacht is geschonken. Zelf ben ik maar één recensie tegengekomen. Dit gebrek aan aandacht voor een academische studie van zo’n niveau, kan moeilijk anders dan welbewust zijn. Kennelijk voelt een niet onbelangrijk deel van christelijk Nederland zich door deze studie in verlegenheid gebracht en leek het de redacties van dagbladen en kerkbladen beter hierover te zwijgen. Zelf wil ik graag dit zwijgen doorbreken.
Wie de studie van Gagnon leest, bemerkt dat zijn visie op de Schrift niet geheel spoort met het zelfgetuigenis van de Schrift. Zo kwalificeert hij de eerste hoofdstukken van de Bijbel als scheppingsmythe en vraagt hij zich bij teksten uit de evangeliën af of zij wel werkelijk teruggaan tot de historische Jezus. Niet alle brieven die Paulus als auteur vermelden, worden door hem als zodanig gezien. Al val ik hierin de auteur niet bij, toch kan ik iedereen die beter zicht wil krijgen op de bijbelse boodschap met betrekking tot homoseksualiteit zijn studie bijzonder aanbevelen.

De oudtestamentische gegevens
Gagnon spreekt dan wel over scheppingsmythe maar laat er geen misverstand over bestaan dat de Bijbel anders zou zijn begonnen als er ruimte geboden kan worden aan seksuele praxis buiten het huwelijk tussen één man en één vrouw. Een homoseksuele relatie, ook al is die stabiel, is strijdig met Gods bedoeling met man en vrouw vanuit de schepping.
Uiteraard komt Genesis 19 ter sprake. Lot biedt twee mannen die Sodom bezoeken - onwetend dat het engelen zijn - gastvrijheid aan. De mannen van Sodom willen seksuele gemeenschap met de gasten van Lot. Gagnon weerspreekt de nog al eens verdedigde opvatting dat de zonde van Sodom vooral het schenden van het gastrecht zou zijn. Reeds voordat het gastrecht was geschonden had de HEERE geconstateerd dat de zonden van Sodom en Gomorra zeer ernstig waren. In Ezechiël 16 worden de zonden van Sodom en Gomorra met het woord ‘gruwel’ getypeerd. Als het gaat om morele overtreding gaat het dan óf om afgodendienst óf om ernstige seksuele overtredingen waaronder homoseksueel gedrag.
Op deze wijze wordt namelijk over homoseksueel gedrag in de Heiligheidswet (Leviticus 17-26) gesproken. Het gaat dan niet alleen om afgedwongen homoseksueel contact. Alle vormen van homoseksueel contact zijn strijdig met Gods heiligheid en beantwoorden niet aan Zijn scheppingsorde. Onjuist is alleen te denken aan homoseksueel contact binnen het kader van de cultus van de afgoden. Het woord voor ‘man’ dat in Lev. 18:22 wordt gebruikt is hetzelfde woord dat wij tegenkomen in Gen. 1:27. Zo blijkt ook uit het woordgebruik dat de Heiligheidswet hier teruggrijpt op de scheppingsorde. Het feit dat op homoseksueel gedrag volgens de Heiligheidswet de doodstraf stond, laat de ernst ervan zien (Lev. 20:13).

Het getuigenis van Paulus
Bij de bespreking van de nieuwtestamentische gegevens blijkt dat het Nieuwe Testament niet minder dan het Oude Testament homoseksueel gedrag onverenigbaar acht met het dienen van de God van Abraham, Izak en Jacob. Het Nieuwe Testament neemt hier evenals bij overspel niet de strafmaat van het Oude Testament over. Overspelers en zij die bij mannen liggen, moeten binnen de christelijke gemeente bestraft worden. Zij mogen niet deelnemen aan de maaltijd van de Here. Echter binnen de samenleving mogen ook de leden van de christelijke gemeente samenwerken met hoereerders, afgodendienaars enz. Hen wordt niet gevraagd zich geheel uit de wereld terug te trekken (vgl. 1 Kor. 5:9-11).
In onderscheid met Paulus heeft de Here Jezus Christus niet uitdrukkelijk gesproken over homoseksualiteit. Gagnon brengt naar voren dat dit vooral te maken heeft met het feit dat de Here Jezus Zijn onderwijs gaf in het land van de vaderen. Iedere Jood wist dat homoseksualiteit strijdig was met Gods wet, terwijl in de Grieks-Romeinse samenleving homoseksueel gedrag zeer breed was geaccepteerd.
Alle vormen van homoseksueel gedrag die wij kennen, kwamen ook toen voor. Naast volstrekte promiscuïteit waren er ook stabiele homoseksuele relaties die tot de dood van één van de partners stand hielden. Onjuist is het argument dat men in de Griek-Romeinse samenlevingen dergelijke stabiele relaties niet tegenkwam. Echter, ook deze stabiele relaties riepen naar het oordeel van de apostel Paulus Gods toorn op.
Uit 1 Korinthe 6 blijkt dat onder de gemeenteleden van Korinthe er ook waren die zich bekeerd hadden van homoseksueel gedrag. Geen enkele seksuele zonde betekent dat de toegang tot het koninkrijk van God voor altijd dicht is. God vraagt wel dat gebroken wordt met homoseksueel gedrag. Betekent dit dan dat ook altijd homoseksuele gevoelens verdwijnen?
Deze vraag wordt door Paulus niet uitdrukkelijk gesteld. Echter, als gesteld wordt dat de apostel er van uit moet zijn gegaan dat dit altijd het geval was, hebben wij zijn brieven niet aan onze kant. De apostel spreekt meer dan eens over de zonde in het enkelvoud als het gaat om de zonde als macht. Een christen is geen dienstknecht meer van de macht van de zonde en toch moet hij zijn leven lang tegen de zonde als macht strijden.

Het onderwijs en optreden van de Here Jezus
Bijzonder belangwekkend is wat Gagnon schrijft over het onderwijs en optreden dat de Here Jezus kenmerkte. In vergelijking met farizeeërs en Schriftgeleerden was Zijn ethiek met betrekking tot seksualiteit niet minder streng, maar juist strenger. Tegelijkertijd zijn er twee categorieën zondaren waarmee Jezus op bijzonder wijze bewogen is. Dat zijn de hoeren (seksuele overtredingen) en de tollenaars (witteboordencriminaliteit). Gagnon merkt op dat het laatste veelal minder nadruk ontvangt als men zich beroept op Jezus’ houding ten opzichte van zondaren dan het eerste.
Dat de Here Jezus in Zijn seksuele ethiek juist strenger is dan farizeeërs en Schriftgeleerden blijkt uit Zijn houding ten opzichte van echtscheiding. In het evangelie naar Markus wordt geen enkele echtscheidingsgrond genoemd en in het evangelie naar Mattheüs alleen overspel. De Here Jezus achtte ook onreine seksuele gevoelens zondig. Terecht merkt Gagnon op dat als de Here Jezus overspelige gevoelens afwijst, het niet moeilijk is om te raden hoe hij over homoseksuele gevoelens dacht.
Ik merk dat ook dat hier de grote zwakte ligt van het standpunt dat je wel homoseksueel gericht mag zijn maar geen homoseksueel gedrag mag vertonen. Een standpunt dat helaas ook binnen de gereformeerde gezindte breed gedeeld wordt. Dan wordt namelijk de situatie van na de zondeval als uitgangspunt genomen en niet het goede beeld van God. Wie denkt en spreekt vanuit Gods oorspronkelijke bedoeling met de mens kan gevoelens die daarmee in strijd zijn nooit als neutraal zien of dat nu hebzuchtige, overspelige of homoseksuele gevoelens zijn.
Dat wil niet zeggen dat mensen zich onveilig moeten voelen om te belijden dat zij met gevoelens die niet passen bij het goede beeld van God hebben te maken. Die gevoelens als zodanig houden een mens niet buiten Gods koninkrijk. Dat is wel eens gedacht als het gaat om homoseksuele gevoelens. Die zouden in geloof altijd verdwijnen. Echter, voor die gedachte is bijbels geen grond. Wel is het wezenlijk voor een echte christen dat hij strijd tegen gevoelens die overeenkomen met Gods bedoelingen. In principe is dat een levenslange strijd. Want al zouden bepaalde gevoelens verdwijnen dan houden we nog weer andere over. Zijn leven lang moet een christen zijn oude natuur doden en elke dag zichzelf ertoe opwekken de dingen die boven zijn te zoeken. Dan is Heilige Doop daarbij een krachtige pleitgrond om aan de Here te vragen om kracht te schenken die wij bij deze dagelijkse strijd nodig hebben.

De relevantie van het bijbelse getuigenis
Dat er relatief weinig aandacht in het Oude en Nieuwe Testament is voor homoseksueel gedrag, zo stelt Gagnon, heeft eenvoudig te maken met de volstrekte afwijzing ervan. Homoseksueel gedrag is onverenigbaar met het delen in de zaligheid. In het slothoofdstuk onderstreept Gagnon niet alleen de blijvende relevantie van het bijbelse getuigenis, maar vraagt hij ook aandacht voor de achtergrond van homoseksuele gerichtheid.
Wetenschappelijk blijkt genetische bepaaldheid niet aan te tonen. Onmiskenbaar is er de invloed van de omgeving, al zijn er nog veel open vragen. In een samenleving die geen moeite heeft met homoseksueel gedrag blijkt het aanmerkelijk meer voor te komen dan wanneer dat niet het geval is. Ook al zou homoseksualiteit aangeboren zijn, dan doet dat niet af van het bijbelse getuigenis. De Bijbel erkent immers de aangeboren neiging tot zondigen.

Een overlappend en aanvullend geluid
Matthew W. Rueger, predikant van de St. John Lutheran Church in Hubbard schreef een studie die deels die van Gagnon overlapt en deels ook aanvult. De titel daarvan luidt Sexual Morality in a Christlesss World. Dit boek is een neerslag van lezingen over seksuele ethiek en homoseksualiteit aan Iowa State University. Evenals het boek van Gagnon is dit een studie van hoog academisch niveau. Gezien het ontstaan ervan is het apologetische element iets sterker.
De scopus is nadrukkelijk breder. Zo stelt Rueger ook aan de orde dat de Bijbel laat zien dat een huwelijk aangaan de bereidheid betekent van meet af aan kinderen te ontvangen. Dat neemt niet weg dat ook Rueger veel aandacht schenkt aan homoseksualiteit, omdat juist hier het bijbelse getuigenis botst op het huidige levensklimaat. Iets wat in Europa nog veel meer het geval is dan in Amerika.
Ik denk slechts aan het feit dat Mike Pence, de Amerikaanse vicepresident, niet onder stoelen of banken steekt dat hij het bijbelse getuigenis over (homo)seksualiteit volledig voor zijn rekening neemt. Van kritiek op het feit dat zijn vrouw lesgeeft op een school waar leerkrachten niet mogen samenwonen of een homoseksuele relatie aangaan, trekt hij zich welbewust niets aan, terwijl ook de predikant van zijn thuisgemeente con amore de Nashville Statement heeft ondertekend.
Breder dan Gagnon gaat Rueger in op de Grieks-Romeinse samenleving. Hij laat zien dat meerdere keizers openlijk biseksueel waren. Dat werd niet als problematisch ervaren. Dan laat de Bijbel een heel ander geluid horen. Van christenen mag worden verwacht dat zij duidelijk maken dat God nooit Zijn zegen kan verbinden aan iets wat Hij in Zijn Woord verbiedt.
Hij doet een oproept om het beeld van Christus te dragen in bewogenheid met hen die Gods geboden overtreden. Niet om hen daarin te doen volharden, maar door hen erop te wijzen dat er bij God vergeving is en dat bekering wordt gevraagd. Door het herscheppend werk van Zijn Geest maakt hij zondaren nieuw. Vergeving in Christus’ bloed en vernieuwing door Zijn Geest heeft tenslotte ieder mens nodig. Alleen zo worden we weer zoals God ons bedoelt. Hier in beginsel en eenmaal volkomen.

8. -  april 2022 / 9 maart 2017 -
      www.kerkbladvoorhetnoorden.nl | Uitgever

De Bijbel en homoseksualiteit

Recensie door Dr. D.J. Steensma

Wie zich wil verdiepen in vragen rondom 'Bijbel en homoseksualiteit', kan niet om de diepgravende studie van Robert A. J. Gagnon heen. En nu is daarvan een Nederlandse vertaling op de markt gebracht. Liefst 710 bladzijden, voor een lage prijs: € 27,95 (na de BTW-verhoging in 2019 is dat € 28,74). De uitgever heeft christelijk Nederland een dienst bewezen met deze vertaling: prima verzorgd, goed leesbaar. Er is werk van gemaakt, door een uitstekend vertaler. Alle lof. Vaak wordt gezegd dat de Bijbel zwijgt over een homoseksuele relatie van liefde en trouw, en dat we daarom zelf een weg moeten zoeken in vragen rondom dit onderwerp. Gagnon betoogt dat de Bijbel meer over dit onderwerp zegt dan mensen wel eens denken. We zijn de uitgever, die zelf de vertaling verzorgde, veel dank verschuldigd. Er is op dit moment nauwelijks een boek dat hiermee vergelijkbaar is. Hoewel met deze studie het laatste woord niet is gezegd, kunnen nu ook degenen die de Engelse taal niet beheersen, beschikken over een uitstekend middel in het onderwijs van de Schrift over dit thema.

Aanvulling uitgever: in tegenstelling tot wat in de recensie staat, heeft de uitgever niet zelf de vertaling verzorgd (die lof komt dus een ander toe - in dit geval een afgestudeerd theologe van de Theologische Universiteit Apeldoorn), maar wel de eindredactie - dit houdt in dat de vertaalde tekst beoordeeld en waar nodig aangepast is.

7. Profetisch Perspectief - 15 maart 2017 - www.profetischperspectief.nl

Twee boeken over homoseksualiteit

Recensie door Kees van Velzen

Spreken en schrijven over homoseksualiteit is soms een hachelijke onderneming. Het is een van de onderwerpen waarover in christelijke kring verschillend gedacht wordt en waarbij de kampen lijnrecht tegenover elkaar kunnen staan. Synodes gaan erover, kerkenraden beraden zich en predikanten, jeugdleiders en jongerenwerkers vragen zich af hoe zij dit onderwerp, zonder al te veel kleerscheuren op te lopen, kunnen behandelen. Gezinnen en families kunnen erdoor ontwricht en verscheurd raken. Het is niet gering voor welke keuze men staat: ofwel de uitspraken van de Bijbel over homoseksualiteit ('een gruwel in Gods oog') zijn bindend voor onze tijd, ofwel ze zijn dat niet, en de gemeente van de Here Jezus mag homo's en lesbo's die willen trouwen of een relatie in liefde en trouw willen aangaan, deze mogelijkheid niet onthouden. Vanzelfsprekend zijn hier grote consequenties aan verbonden. Zeker ook in de pastorale adviezen die aan broeders en zusters gegeven worden. Adviezen en overtuigingen die grote gevolgen kunnen hebben voor hun leven en zelfs voor hun eeuwige bestemming.

Twee boeken over dit onderwerp zijn recentelijk op de markt gekomen. Deze bespreek ik en zal daar ook mijn mening bij geven.

----

Eerste boek: Nederlander met de Nederlanders, Ronald Plomp
Uitgeverij Buijten & Schipperheijn (2016), ISBN 978 90 5881 894 2,192 pagina's, €16,50

Allereerst het boek van Robert Plomp. Het boek van Plomp is een, op het eerste gezicht, sympathieke poging kerk en Bijbel relevant te laten zijn in onze tijd en in onze maatschappij. Hij wil een positieve orthodoxe visie geven op homoseksualiteit, wetenschap en vrouwelijke leiders. Het onderwerp homoseksualiteit en hoe we daar als de gemeente van de Here Jezus mee om zouden moeten gaan, krijgt de meeste aandacht. Zijn belangstelling voor en betrokkenheid bij dit laatste onderwerp verantwoordt hij aan het begin van zijn boek. Hij beschrijft het contact met een getrouwde lesbische collega. Met haar vrouwelijke partner heeft zij drie kinderen van onbekende donoren. Plomp beschrijft zijn verlegenheid hiermee om te gaan. Hij vraagt zich af hoe hij de Bijbel en de kerk voor deze collega relevant en aansprekend kan maken. Een belangrijke vraag!

Zijn conclusie trekt hij op de bladzijden 164 tot en met 167: de kerk moet een inhaalslag maken en homoseksuele relaties en met name het homohuwelijk volledig accepteren. Kerken en gemeenten moeten hier van harte aan meewerken en daardoor zal de kloof die ontstaan is tussen de maatschappij, die dit type huwelijk heeft aanvaard, en de kerken die dat nog niet gedaan hebben, gedicht worden.

Volgens Plomp is het zo dat overal waar de Bijbel haar afkeuring laat blijken voor homoseksualiteit, en het praktiseren ervan, deze afwijzing betrekking heeft op de cultische praktijken van de heidenvolken om Israël heen en, als het de afgoden naliep, van Israël zelf. Homoseksualiteit kwam in de heidense afgodendienst voor, was daar zelfs gebruikelijk en daarom wijst de Bijbel haar af. Zijn conclusie is dat de huidige homoseksuele praktijk daar niets mee te maken heeft en dat de Bijbelse verboden over homoseksualiteit niet relevant zijn voor onze tijd. De Bijbel zegt niets over 'gelijkwaardige homoseksuele relaties' in liefde en trouw, zoals wij die kennen.

Robert Plomp probeert uit te leggen dat in de wereld rondom Israel in de tijd van het Oude en het Nieuwe Testament homoseksuele activiteiten nooit plaatsvonden tussen twee gelijkwaardige personen (blz. 126-133). Als homoseksuele handelingen plaatsvonden was dat volgens Plomp altijd in een context van ongelijkwaardigheid, van dwang en dominantie. Hij doelt op de praktijk van pederastie bij de Grieken, de erotische relatie van een volwassen man, vaak een mentor, met een pupil. Daarnaast stelt de schrijver dat met name het sacrale karakter van homoseksuele praktijken wordt afgewezen in de Bijbel. Hij gaat een aantal bekende teksten langs zoals Leviticus 18 en 20, Romeinen 1, 1Korinthe 6 en 1Timotheus 1. Deze teksten spreken zeer negatief over homoseksualiteit. Plomp verklaart ze allemaal als 'niet geldend voor onze tijd', omdat ze zouden slaan op afgodendienst. Op bladzijde 133 stelt hij: 'Kennis over de homoseksuele geaardheid zoals wij die kennen in onze postmoderne tijd, bestond niet in de tijd van de Bijbel.' Waarom, zelfs als dit zo zou zijn, deze teksten dan niet zouden mogen worden toegepast op onze tijd, wordt door hem niet uitgelegd.

Plomp gebruikt soms grote woorden. Als bijbelgetrouw Nederland in het
afwijzen van homoseksuele relaties de Bijbel niet goed verstaan heeft (en uit zijn betoog blijkt dat hij vindt dat dit inderdaad het geval is), loopt het volgens hem op een levensgevaarlijk pad en het doet het Evangelie en de Naam van God groot onrecht aan (blz. 124).

Plomp denkt dat orthodox-reformatorisch en evangelisch Nederland binnen twintig jaar het 'licht' zullen zien. Het besef zal doordringen dat de gemeente van de Here Jezus zich al die jaren vergist heeft en de homoseksuele praxis als een door God gegeven levensweg zal gaan accepteren. En zo voert hij een vurig pleidooi, om die tijd voordat dit 'inzicht' doorbreekt, drastisch te verkorten.

---

Recensie tweede boek:
De Bijbel en homoseksualiteit, Robert Gagnon

Het andere boek over dit onderwerp is het boek van Robert Gagnon, De Bijbel en homoseksualiteit, vertaald uit het Engels. Het is om meer dan een reden een opmerkelijk boek. Het neemt het heden ten dage niet populaire standpunt in dat de Bijbel in zijn verbod op de homoseksuele praktijk, absoluut relevant is voor onze tijd. Stellen dat toenmalige cultische praktijken werden veroordeeld die nu niet meer voorkomen, en dat homoseksualiteit nu dus toegestaan is, is onzin. Gagnon probeert het van oudsher bekende orthodoxe standpunt dus niet weg te relativeren vanuit een zogenaamd veranderde maatschappij of een onbekendheid van de Bijbel met de (homoseksuele) praktijk van onze tijd. Zijn lijvige boek telt meer dan 650 pagina's. Het is een doorwrocht werk dat veel aanzien geniet en door vriend en vijand wordt gezien als een nauwelijks te weerleggen standaardwerk. Opmerkelijk, maar ook jammer, dat Plomp wel diverse Engelstalige schrijvers in zijn boek aanhaalt maar nu juist dit boek en deze schrijver niet.

Er is iets opvallends aan de hand met de methodiek van Gagnon. In zijn behandeling van de relevante teksten van het Oude en het Nieuwe Testament gaat hij uit van de moderne bijbelkritiek, denk aan de bronnen en theorieën ten aanzien van de uitleg van de Pentateuch. Daarnaast stelt hij dat niet alle veronderstelde 'brieven van Paulus' door Paulus zelf geschreven zijn. Dit wordt vaak als niet bepaald orthodox gezien. Professor Pieter Siebesma spreekt over de schriftopvatting van Gagnon dan ook zijn verbazing uit in zijn voorwoord bij de Nederlandse editie.

Des te opmerkelijker is het om te lezen dat de conclusies van Gagnon zo orthodox zijn! Dit maakt het boek voor mij in zekere zin sterker. Ook met deze opvattingen over de Schrift komt iemand tot de conclusie dat juist in onze tijd, de Bijbel alle homoseksuele en lesbische relaties verbiedt, en de enige legitieme plaats voor seksualiteit ziet binnen het huwelijk tussen man en vrouw. Hoe komt Gagnon tot deze overtuigingen? Hij behandelt uitvoerig alle Bijbelteksten die met seksualiteit te maken hebben. Zijn stelling is dat de Levitische wetten niet alleen het gedrag van homoseksuele verkrachters veroordeelden, 'maar ook het gedrag van twee partners die met wederzijds goedvinden besloten tot homoseksuele geslachtsgemeenschap met elkaar. Volgens deze wetten hebben zij beiden een gruwelijke daad verricht' (blz. 73). Nog een citaat: 'De mate waarin de Levitische wetten alle vormen van homoseksuele geslachtsgemeenschap stigmatiseren en veroordelen, hoewel dat niet in tegenspraak is met sommige trends elders, gaat veel verder dan alles wat tot nu toe bekend is uit het Oude Nabije-Oosten'(blz.74). Zelfs de meest geaccepteerde vorm van homoseksualiteit van de landen om Israël heen, wordt dus in de Bijbel verboden! In de voetnoot verwijst Gagnon naar Martti Nissinen, een Finse theoloog die wel ruimte ziet voor homoseksuele relaties, maar die toegeeft dat de verboden van de Bijbel slaan op 'alle vormen van seksuele relaties tussen mannen' (voetnoot 39, blz. 74). 'Het gaat er niet om welke neigingen iemand heeft, maar wel wat hij daarmee doet, zowel in zijn fantasie als in de praktijk' (blz. 52). In de Bijbel is volgens Gagnon wel degelijk sprake van gelijkwaardige partijen die zich willens en wetens overgeven aan homoseksueel gedrag en dat niet in verband met afgoderij. Dat geldt voor Leviticus 18, maar ook voor Romeinen 1, bijvoorbeeld waar staat dat mannen voor elkaar in wellust zijn ontbrand. Het was een wederzijds gebeuren met wederzijdse instemming. Dat wordt in Leviticus een 'toevoh', een gruwel, genoemd, en in Romeinen 1 een schande. Romeinen 1:20 laat zien dat men juist geen excuus heeft om te doen wat men doet. De homoseksuele zonden zoals in Romeinen 1 beschreven, vinden niet hun oorsprong in afgoderij, maar in de zondeval.

Conclusie
Zowel Robert Plomp als Robert Gagnon gaan in op de vraag of het verbod op homoseksualiteit in Leviticus 18 en 20 verbonden is aan de afgoderij van Kanaän. Plomp stelt dat er veel voor te zeggen is dat het in Leviticus 18 en 20 enkel gaat over de 'sacrale tempelprostitutie'. Gagnon is het daar volledig mee oneens. Hij stelt dat uit het begin en het einde van Leviticus 18, waarin gewaarschuwd wordt tegen het navolgen van de praktijken van de Kanaänieten, niet geconcludeerd kan worden dat Leviticus 18:22 enkel doelt op homoseksuele tempelprostitués en hun klanten. Geslachtsgemeenschap tussen mannen is als zodanig slecht, niet enkel vanwege de specifieke associaties met heidense rituelen. Het feit dat in onze huidige cultuur geen sprake is van een dergelijke homoseksuele praktijk, wil dus nog niet zeggen dat we deze verboden aan de kant kunnen schuiven (blz.167 en 168).

'De herhaling van het verbod op homoseksuele geslachtsgemeenschap in Lev. 20:13 volgt niet direct op de verwijzingen naar kinderoffers in 20:2-5, maar staat juist ingeklemd tussen de verboden tegen overspel en incest (20:10-12) en die tegen incest en bestialiteit (20:14-16).' Met andere woorden: als je consequent doorredeneert met de uitleg van Plomp, zou je dan ook incest, overspel en bestialiteit moeten goedkeuren? Als deze zaken alleen afgekeurd worden omdat ze in relatie met afgodendienst stonden, zijn ze dan ineens wel goed als je ze loskoppelt van afgoderij? Nee, natuurlijk niet! Maar waarom laat Plomp dit dan wel opgaan voor homoseksualiteit? Vreemd genoeg haalt hij Exodus 22:19 aan om te bewijzen dat bestialiteit in alle gevallen veroordeeld wordt. Maar die tekst staat nu juist ingeklemd tussen twee teksten over afgodische praktijken: de ene gaat over een tovenares en de andere over het offeren aan de goden. Dat slaat dan, als je zijn redenering doortrekt, ook op afgoderij. Zou bestialiteit dan wel mogen buiten deze contekst? Natuurlijk niet.
Plomp wil het gezag van de Bijbel niet onderuit halen. Dat noemt hij terecht orthodox. Dat hij daarin oprecht en bewogen is, wil ik wel geloven. Maar door zijn methode - met een beroep op een andere tijd geboden in de Bijbel die universeel zijn en algemeen geldend, zeker voor persoonlijke levenswandel, als niet meer relevant en toepasbaar te verklaren - doet hij precies wat de vrijzinnigheid doet: het Woord van God kan of mag niet meer gezaghebbend spreken over zaken die met onze persoonlijkheid en levenswandel te maken hebben. Dat heet een eigenmachtige uitlegging (2 Petrus 1:20 en 21). En dat is levensgevaarlijk.

Robert Gagnon geeft belangrijke aanwijzingen hoe we als volgelingen van de Here Jezus dienen om te gaan met broeders en zusters die homoseksueel zijn. 'God offerde Jezus niet op om alle menselijke verlangens automatisch goed te keuren. Christus stierf zodat mensen verzoend kunnen worden met God en een begin kunnen maken met het heiligingsproces dat uiteindelijk tot hun verheerlijking zal leiden' (blz. 637). 'De gemeente moet het idee verwerpen dat het bevestigen van homoseksueel gedrag, of het haten en kwellen van homoseksuelen de enige twee alternatieven zijn. Zij moet veeleer op een derde optie wijzen: de homoseksueel liefhebben door nederig te voorzien in de nodige ondersteuning, vertroosting en leiding, zodat de homoseksueel zich bemoedigd voelt om zich niet over te geven aan zijn of haar hartstochten' (blz. 638).

6. - 7 maart 2017 - www.kerkbladvoorhetnoorden.nl

Een hermeneutiek van relevante bijbelteksten

Recensie door Ds. D. J. Steensma, Feanwālden

Wie zich wil verdiepen in vragen rondom Bijbel en homoseksualiteit, kan niet om de diepgravende studie van Robert A. J. Gagnon heen. En nu is daarvan een Nederlandse vertaling op de markt gebracht! Liefst 710 bladzijden, voor een lage prijs: € 27,95.

De uitgever heeft christelijk Nederland een dienst bewezen met deze vertaling: prima verzorgd, goed leesbaar. Er is werk van gemaakt, door een uitstekend vertaler. Alle lof. Vaak wordt gezegd dat de Bijbel zwijgt over een homoseksuele relatie van liefde en trouw, en dat we daarom zelf een weg moeten zoeken in vragen rondom dit onderwerp. Gagnon betoogt dat de Bijbel meer over dit onderwerp zegt dan mensen wel eens denken.

We zijn de uitgever, die zelf de vertaling verzorgde, veel dank verschuldigd. Er is op dit moment nauwelijks een boek dat hiermee vergelijkbaar is. Hoewel met deze studie het laatste woord niet is gezegd, kunnen nu ook degenen die de Engelse taal niet beheersen, beschikken over een uitstekend middel in het onderwijs van de Schrift over dit thema.

5. - 6 maart 2017 - www.uitdaging.nl 

Evangelisch-Bijbelse afwijzing homoseks

Recensie door Marco van Putten

Seksualiteit is voor de meeste mensen erg belangrijk. Sommigen willen het op allerlei manieren zo vaak mogelijk doen. Ze willen er misdaden voor plegen en raken er soms zelfs aan verslaafd. In de christenheid heerst er veel begrijpelijke schroom over. Voor hen staat het niet los van geloof en kan daarom ook met gruwelijke doodzondes te maken hebben. Toch kan ook de christenheid er niet langer omheen dit onderwerp dieper te onderzoeken, omdat de maatschappij dat steeds nadrukkelijker eist. Seks tussen mensen van hetzelfde geslacht is daarvan het prominentst. Professor Gagnon heeft over dit laatste een heel uitvoerig boek geschreven, waarin hij homoseks afwijst. Maar is dit afdoende?

De Bijbel als uitgangspunt
Gagnon stelt dat de Bijbel maatstaf is voor christenen. Het woord ‘seksualiteit’, afgeleid van het Griekse woord sarks – vlees, komt er echter niet in voor. Meestal wordt het woord ‘kennen’ ervoor gebruikt (jada’ (Oude Testament (OT)) en ginooskoo (Nieuwe Testament (NT)). Het doel wordt omschreven als het doen aankleven van de twee verschillende (Gr. heteroos) mensengeslachten; man en vrouw (Gn 2:24). Gagnons studie behandelt het onderwerp van seks met mensen van het hetzelfde (Gr. homoioos) geslacht (homoseks) door achtereenvolgens het OT, het vroege Jodendom en vooral het NT erover te onderzoeken. Hij besteedt de meeste aandacht aan het weerleggen van zeven moderne argumenten tegen het Bijbelse standpunt. Gagnon behandelt naast de hedendaagse ook de klassieke literatuur over homoseks. Voetnoten geven bronverwijzingen en (veel) achtergrondinformatie.

Gagnons beoordeling
Volgens Gagnon gaat de christenheid in meerderheid er niet van uit dat de Bijbelse ‘geboden’ bepalen wat zonde is. Hij duidt homoseks toch een zonde, omdat het strijdig is met de christelijke plicht om God te behagen. Homoseks is echter tegennatuurlijke, overmatige genotzucht, die buitengewoon gevaarlijk, kostbaar en ongezond is voor de maatschappij. Christenen hebben geen seksuele vrijheid maar moeten zich beheersen. Hij brengt homoseks ook in verband met allerlei gedragsstoornissen, zoals travestie. Gagnon wijst op de gruwelijke rebellie tegen de Scheppingsorde door elkaar complementerende geslachten die God schiep te negeren. Toch moeten christenen homoseksuelen liefhebben. Hij geeft daarvoor pastorale aanbevelingen.

Evaluatie
Gagnon geeft veel inzicht in het fenomeen, heeft een toegankelijke schrijfstijl, maar is (soms) te uitgebreid en ook ‘geleerd’. Hij mist diep inzicht in Bijbelse principes op essentiële punten. Ondanks dat deze NT-geleerde de expliciete teksten over homoseks grondig behandelt. Het is te wijten aan zijn nogal wetenschappelijke, moderne en rekkelijke kijk op en dito uitleg van de Bijbel en andere onderwerpen. Daardoor blijven de geestelijke dimensies van seks onbesproken. Dus ook het demonische aspect ervan niet. Hoewel hij wel een verband noemt met afgoderij in de oudheid. Interessant is dat Gagnon toont dat wetenschappelijk (Bijbel)bewijs tal van pro-homoseks argumenten tegenspreekt. Jammer is dat dit dikke boek geen onderwerpenindex, geen begrippenlijst, veel herhalingen en soms lange voetteksten heeft. Toch is dit een belangrijke Evangelisch-Bijbelse weerlegging van homoseks. Een echt naslagwerk.

4. LEV Magazine - 26 december 2016 - www.labri.nl

De Bijbel en homoseksualiteit

Recensie door Henk Rijtsema

Ik was blij toen ik zag dat dit boek van de Amerikaanse theoloog Robert Gagnon nu ook in het Nederlands vertaald is. De discussie rond dit thema is in Nederlandse kringen nogal omvattend geworden, maar er zijn maar weinig bijdragen die de onbevangenheid van Gagnon hebben.

Zijn boek is al in 2002 in de Engelse taal verschenen en is intussen een soort standaardwerk geworden voor de hermeneutische discussie rondom de vraag wat de Bijbel nu precies zegt over homoseksueel gedrag.

Gagnon lijkt wat minder belast door een soort ‘politieke correctheid’ dan vele anderen die over dit thema schrijven. Toch laat de inleiding van zijn boek zien dat hij zich zeer wel bewust is van hoe de moderne maatschappij zijn inbreng zou kunnen horen.

Zijn aanpak is om onverstoord met een vrij breed onderzoek van de historische context van de Bijbel en de omringende culturen de vraag te stellen welke houding de Bijbel daadwerkelijk inneemt ten opzichte van homoseksualiteit. Zijn conclusie is ruwweg dat de Bijbel eigenlijk weinig zegt over een homoseksuele geaardheid of homoseksuele verlangens en behoorlijk summier de homoseksuele praxis afwijst.

Gagnon gaat vervolgens in op de verschillende hermeneutische ‘lenzen’ die gehanteerd kunnen worden om toch een andere conclusie voor onze tijd in de geschiedenis te kunnen trekken. Hij concludeert dat die ruimte erg beperkt is vanwege de bijbelse nadruk op de geslachtelijke completering, die ook nog eens door de Bijbel als een natuurlijk gegeven aangeduid wordt, in tegenstelling tot een meer cultureel georiënteerd iets.

Het was met enige verbazing dat ik het commentaar van Remco van Mulligen in het Nederlands Dagblad las, waarin hij aangaf dat Gagnons doorwrochte boek weliswaar een duidelijke bijbelse analyse bood, maar dat we uiteindelijk rond dit thema alleen maar ‘meningen’ hebben, waar ‘niemand zich iets van hoeft aan te trekken’. Het is voor zover ik het kan inschatten juist het nadrukkelijk appèl dat de Bijbel zelf doet op onze ethische opvattingen dat zo weinig ruimte laat om dit soort afwegingen zomaar naast ons neer te leggen.

Het blijft een beladen thema en zoals Os Guinness in zijn recente boek 'Fools Talk - The Recovery of Christian Persuasion' (IVP, juni 2015) het stelt: ‘De grootste crisis die de kerk van Christus in het Westen vandaag de dag het hoofd moet zien te bieden, is de crisis van gezag, die veroorzaakt is door de capitulatie van de kerk voor de druk van de seksuele revolutie (…).’

Deze tendens die in de jaren ’60 op dreef kwam, raakt eigenlijk alle deelgebieden van de seksuele ethiek en doet de vraag aan christenen anno nu rijzen of ze überhaupt bereid zijn een bijbelse inmenging in hun seksuele ethiek toe te laten. Ik denk dat dit voor velen een gewetensvraag is.

3. - 5 november 2016 - www.nd.nl

Over homoseksualiteit raak je nooit uitgediscussieerd

Recensie door Remco van Mulligen

De Amerikaanse theoloog Robert ­Gagnon schreef een boek over homseksualiteit. Het bedient een van de vele meningen over dit onderwerp.
Homo’s morgen niet puur vanwege hun geaardheid veroordeeld worden. Homoseksueel gedrag (relaties aangaan, seks hebben) daarentegen wordt in de Bijbel duidelijk veroordeeld. En het is voor veel homo’s mogelijk om een gelukkige heteroseksuele relatie te hebben of celibatair te leven. Christenen die deze positie innemen, hebben het tegenwoordig erg moeilijk.

De Amerikaanse theoloog Robert ­Gagnon houdt echter dapper stand. Met De Bijbel en homoseksualiteit levert hij een pleidooi voor de ‘traditioneel christelijke’ visie, dat een goede impuls geeft aan de meningsvorming over dit onderwerp. Het … Lees verder...

2. Biblion - augustus 2016 - www.deboekensalon.nl 

1. Uitgeverij Maatkamp - juli 2016 - www.uitgeverijmaatkamp.nl

De Bijbel en homoseksualiteit

Van de uitgever

Prof. dr. Robert A. J. Gagnon, universitair hoofddocent Nieuwe Testament aan het Pittsburgh Theological Seminary, schreef dit academische boek allereerst om christenen uit allerlei gezindten materiaal te verschaffen dat gebruikt kan worden om een intern debat te voeren. Het is dus allereerst voor de christelijke gemeente geschreven. Als het over gevoelige onderwerpen gaat, waarbij voor- en tegenstanders diepgewortelde meningen hebben, valt het niet altijd mee om de knop van de emoties even uit te zetten en als volwassen mensen te luisteren naar elkaars rationele argumenten.

Meestal - en dat is in veel gevallen ook verstandig - zwijg je dan maar, simpelweg omdat geen enkel weldenkend mens ’s morgens opstaat met de gedachte: laat ik vandaag eens even iemand opzettelijk gaan kwetsen in zijn of haar gevoelens. Dat is immers liefdeloos en tactloos. Een teken van een volwassen samenleving is het vermogen om tolerant te zijn. Maar wat is tolerantie nu eigenlijk precies? Ware tolerantie houdt in dat je het hartgrondig met elkaar oneens kunt zijn, ja dat je elkaars visie zelfs kunt verafschuwen, maar elkaar toch vrijheid van spreken en denken gunt. Waar deze manier van omgaan met elkaar wordt aangevallen, waar men in een keurslijf van politiek correct denken gedwongen wordt, duurt het niet lang of de rechten van een van de twee groepen worden geleidelijk aan uitgehold.

Soms kan een bepaalde visie als kwetsend ervaren worden door andersdenkenden, maar dat betekent natuurlijk niet dat meningen bijgesteld moeten worden alleen omdat sommigen zich door die mening gekwetst kunnen voelen. Dan ligt het gevaar van ‘emotionalisme’ op de loer. Met name op het gebied van seksualiteit en intimiteit, dat immers over de diepste innerlijke belevingen van mensen gaat, en waar mensen dus ook het meest kwetsbaar zijn, is dat het geval.

Een van die onderwerpen is homoseksualiteit (of beter gezegd: de homoseksuele praxis). Voor christenen, die een mens- en wereldbeeld hebben dat gebaseerd is op de Bijbel, kan dat bijvoorbeeld betekenen dat zij op dit punt een visie aanhangen die ingaat tegen het huidige humanistische mens- en wereldbeeld dat gebaseerd is op het verlichtingsdenken, waarin de mens autonoom is (zichzelf tot wet is - zelf bepaalt wat goed en kwaad is). Christenen zien de mens als een schepsel dat in beginsel niet autonoom is, geen zelfbeschikkingsrecht heeft, en dus niet in de eerste plaats geschapen is om voor zichzelf te leven. Zij menen dat het voor de mens het beste is om zich te voegen naar de instructies van de Schepper, die beter weet wat goed is voor de mens dan de mens zelf. Zijn instructies, ook op moreel gebied, zijn bedoeld om het menselijk ras de kans te geven te floreren tot Zijn eer.

In een gevallen schepping betekent dit onder andere dat mensen die zich christen noemen soms bepaalde keuzes moeten maken die misschien tegen hun gevoel ingaan, en in deze bijbels-wetenschappelijke verhandeling over homoseksualiteit - die tot op heden gezien wordt als een van de meest gezaghebbende academische werken die de orthodoxe visie verdedigt - probeert dr. Gagnon duidelijk te maken dat het bijbelse getuigenis het praktiseren van homoseksualiteit afwijst, niet omdat God de mensen die deze impulsen ervaren ‘het geluk’ wil onthouden, maar omdat het niet overeenkomt met Zijn oorspronkelijke scheppingsorde (die Hij ‘zeer goed’ noemde), waarbij man en vrouw elkaar volmaakt completeren, wat inhoudt dat zij in de seksuele eenwording volledig tot hun recht komen en tot één volledige mens worden.

Gagnon geeft aan dat er ook hoop op herstel is, wat echter geen doel in zichzelf moet worden. Voorop staat de plicht van elke christen om zichzelf op het pad van de heiliging te begeven en zodoende meer en meer veranderd te worden naar het beeld van de Here Jezus. Dat kan alleen door een proces van zelfverloochening (niet ik, maar Christus).

In het laatste deel van het boek gaat Gagnon in op het wetenschappelijk onderzoek (zoals genetica en seksuele fluïditeit of elasticiteit), waaruit duidelijk wordt dat de algemeen aanvaarde gedachte ‘dat men nu eenmaal zo geboren wordt’ niet door de wetenschappelijke data bevestigd wordt (bijvoorbeeld op basis van studies naar een-eiige tweelingen). Hoe deze gedachte het publieke domein veroverd heeft, wordt overigens helder uiteengezet in een ander boek, Homosexuality and the Politics of Truth, door psychiater en psychoanalyticus dr. Jeffrey Satinover (Harvard, Yale, MIT).

De uitgever van deze Nederlandse editie heeft dit boek met name het licht doen zien omdat ook in christelijke kringen steeds meer ruimte komt voor de acceptatie van het ‘homohuwelijk’ en voor ‘monogame homoseksuele relaties’. Dit boek maakt m.i. voldoende duidelijk dat de Bijbel dit niet goedkeurt. De uitgever hoopt met dit boek die lezers te bereiken die niet tevreden zijn met de eenvoudige, hapklare antwoorden die vaak vanuit het ‘andere kamp’ gegeven worden, maar die voor Gods aangezicht hun verantwoordelijkheid willen nemen en er daarom eerst een gedegen studie van willen maken voordat zij op dit punt een definitieve keuze maken.

Diverse aanbevelingen van het boek...