www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Bekentenissen
Nina Hagen
(vert. Katja Hunfeld).
Uitg. Ten Have, Kampen 2010
9789025961015
297 blz. € 19,90
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Nina Hagen vertelt over haar leven zoals ze zingt: provocerend, zonder dubbele bodems en opwindend. Ze schrijft zonder opsmuk over zichzelf en haar wilde leven, op de grens van genialiteit en waanzin. Maar deze wervelende autobiografie gaat over meer dan de gebruikelijke mix van seks, drugs en rock-’n-roll. 

In ‘Bekentenissen’ vertelt Nina Hagen hoe ze opgroeide in een Oost-Duits kunstenaarsmilieu, met als stiefvader de bekende dissident Wolf Biermann. Op jonge leeftijd werd ze zich al bewust van een ‘verboden’ wezen dat de naam God droeg. Nina Hagen beschrijft hoe ze zangeres werd, Oost-Duitsland werd uitgegooid en zich onderdompelde in de punkscene van Londen. Bekentenissen gaat over haar verhouding met Herman Brood en over haar demonische ervaringen in een Indiase ashram. Deze roadmovie in boekvorm neemt de lezer mee op een woeste, spirituele zoektocht, die uitloopt op Hagens ontmoeting met Jezus. Het is een ontmoeting die lijkt op een liefdesverhaal. ‘Ga jij ook weg, zoals alle anderen?’ vraagt ze zich af. Het antwoord op deze vraag is haar levensverhaal: ‘Ik ben er altijd. Ik was er altijd en zal er altijd zijn.’

1. Nederlands Dagblad - 7 januari 2011 - www.nd.nl

De bekering van Nina Hagen

Recensie door Johan Bakker

Een jaar geleden berichtte deze krant over de bekering van Nina Hagen (1955). De stap van de provocerende rockzangeres naar het christelijk geloof lijkt groot. Toch komt de belangstelling van Fräulein Hagen voor religieuze zaken niet uit de lucht vallen. 

Al in de jaren tachtig legt ze een indrukwekkende versie van het aloude ‘Ave Maria’ vast en de woorden hemel en hel komen in de jaren zeventig al veelvuldig voor in haar vocabulaire. Vanaf de jaren negentig vertoont de zangeres zich regelmatig in Bhagwankledij compleet met kaalgeschoren hoofd en voorhoofdsstip.

‘De zoveelste publiciteitsstunt’, schrijven Duitse kranten, die inmiddels hun buik vol hebben van de nadrukkelijk aanwezige zangeres. Wie nieuwsgierig is naar de achtergronden van Nina Hagens doop in een Evangelisch-Reformierte Kirche even over de Nederlandse grens kan zijn hart ophalen aan Hagens autobiografie. Net als kerkvader Augustinus beschrijft Nina Hagen haar heidense leven vanuit het perspectief van haar huidige relatie met Jezus Christus.

Anarcho-feministisch
Bekentenissen is fascinerende lectuur. Niet omdat Nina Hagen een stilistisch hoogstandje heeft afgeleverd, maar omdat haar leven in niets lijkt op dat van wie dan ook. Ook het grote aantal privéfoto’s maakt dit boek aantrekkelijk. De kleine Nina groeit op in Oost-Berlijn. Vader Hans Hagen laat moeder, zangeres en actrice Eva Maria in de steek. Eva Maria krijgt een relatie met Wolf Biermann, een kritische dichter/zanger die scherp in de gaten wordt gehouden door de geheime politie. Vriendelijk geformuleerd staat Nina’s jeugd in het teken van vrijheid, maar verwaarlozing is een betere omschrijving. Haar opvoeders trekken pas aan de bel als Nina’s leven volledig is ontspoord met enkele vroege, traumatische abortussen als gevolg. Wolf Biermann wordt het land uitgezet en Nina volgt haar stiefvader. In Londen ervaart ze de opkomst van de punkbeweging en ze neemt deze energieke muzikale bagage mee naar West-Berlijn. Met de Nina Hagen Band vermengt ze dramatische opera-elementen met rauwe Neue Welle muziek. Het Duitstalige album Unbeschreiblich Weiblich (1978) is muzikaal vernieuwend en tekstueel anarcho-feministisch. De band valt na het uitbrengen van het tweede album Unbehagen (1979) uiteen. Een kortstondig muzikaal en cinematografisch avontuur met de Nederlandse rockster Herman Brood volgt begin jaren tachtig.

Brood is volledig in de ban van de extravagante zangeres. Trots bazuint hij rond dat hij en Hagen trouwplannen hebben, maar die worden in Bekentenissen volledig naar het rijk der fabelen verwezen.

Misleidend
Nina Hagen ziet met terugwerkende kracht de hand van Jezus in haar levensverhaal, met uitzondering van de periode die ze in Amsterdam in de nabijheid van Brood doorbrengt. De drugs die in grote hoeveelheden dagelijks worden ingenomen, leiden tot een spoor van vernieling.

‘Het is een wonder dat ik nog leef en zonder Jezus was dat niet het geval geweest’, schrijft Hagen stellig. Gitarist Ferdi Karmelk, vader van Nina Hagens dochter, overlijdt wél aan de gevolgen van zijn overmatige gebruik.

De atheïstisch opgevoede zangeres leert de Bijbel kennen dankzij een oude tante, die ze met ere noemt. De naam Jezus duikt tijdens crisismomenten op, maar Hagen blijft lang ‘op de vlucht voor de waarheid’, zoals ze het zelf formuleert. Nog tientallen jaren zoekt ze ondermeer in een Indiase ashram naar een universele religie. Zodra ze merkt dat een van de goeroes haar bedriegt, reageert ze radicaal en noemt ze alle pogingen een overkoepelende spirituele waarheid te vinden het ‘misleidende werk van de duivel’.

Psalm 139 laat haar zien dat een mens niet een willekeurige verzameling atomen is die na zijn of haar dood weer opgaat in een groter geheel, maar dat God ieder mens persoonlijk kent. Zodra ze dit inziet, staat niets een definitieve toetreding tot het christendom meer in de weg.

De zoektocht naar het vinden van de ware kerk verloopt nogal beschamend. Ze komt erachter hoe verbrokkeld het huidige christendom is. De Rooms-Katholieke Kerk valt af vanwege de vele misbruikschandalen, het antisemitisme waarin de Lutherse Kerk wortelt, vormt ook al een belemmering. Uiteindelijk komt Nina Hagen terecht bij pastor Kalle ter Horst van de Evangelisch-Reformierte Kirche te Schüttorf, die ze ontmoet bij een vredesdemonstratie: ‘We moeten niet alleen bidden, maar ook zuinig zijn op de schepping’, verklaart ze haar keuze voor een activistische gemeenschap.

Ze laat zich dopen en zegt dat ze nu eindelijk de persoon is geworden, zoals God die heeft bedoeld.

Hagens nieuwste cd Personal Jesus (2010) is gevuld met gospelmuziek. Haar stem klinkt gebarsten en veel lager dan voorheen. De gekke bekken zijn gebleven en ook haalt ze nog altijd clowneske capriolen uit op het podium. Hagens optredens doen denken aan de manier waarop Gerard Reve omging met zijn bekering; bij hem wist je evenmin wat hij meende en wat niet. Maar over de intentie van het boek Bekentenissen is maar één interpretatie mogelijk: Hagens bijzondere zoektocht naar Jezus is authentiek en ontroert door zijn oprechtheid.