www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

Uitdaging – januari 2005

Iedereen kan een verhaal vertellen
Bon Hartman
uitgave Ark Boeken
144 pagina's. € 9,95
ISBN 9789033818219

Op het puntje van de stoel voor dat ene Verhaal


Bij vertellen niet opeens een 'vrome' stem opzetten

'Er was eens...' Met deze woorden kunnen vertellers hun luisteraars op het puntje van hun stoel krijgen. Kunst is alleen deze aandacht vast te houden. Verhalenverteller Bon Hartman vertelt in zijn boek hoe dit moet.

De cover en de titel van het boek iedereen kan een verhaal vertellen doen helaas vermoeden dat het om een kinderboek gaat. Toch staat het boek op de internetsite van Ark Boeken vermeld tussen literatuur voor volwassenen. En terecht. Want het boek van de Amerikaan Bob Hartman is niet alleen bestemd voor iedereen die wel eens kinderverhaaltjes vertelt. Ook predikanten zouden namelijk hun voordeel met de tips van Hartman kunnen doen. Want hoewel zij elke zondag hun versie van het mooiste Verhaal vertellen, blijkt het vaak knap lastig hun gehoor te blijven boeien. De soms niets verhullende verveelde gezichten, dichtgevallen ogen en rondkijkende blikken halverwege een preek zeggen genoeg.

Iedereen kan een verhaal vertellen (uitgave Ark Boeken, 144 pagina's. € 9,95. ISBN 90 3381 821 3) is dus zeker een aanrader voor predikanten. Hartman legt uit hoe een verhaal van begin tot eind kan boeien. Een verteller van bijbelverhalen kan volgens de auteur, zelf parttime predikant in Engeland, twee reacties teweegbrengen. "Of mensen raken enthousiast en geïnspireerd en willen meer horen. Of ze raken verveeld, voelen zich opgelaten en blijven zitten met een triest gevoel van 'Nou en...'? En dat is een belangrijk verschil als je, zoals ik, gelooft dat die verhalen de essentie raken van wie wij zijn en wie God is."

Hartman benadrukt dat God zich door verhalen aan de mens openbaart. Het is daarom zaak kritisch te kijken naar hoe we het Verhaal overbrengen. Hartman: "Want het biedt God een kans om te doen wat Hij altijd al heeft gedaan in zijn relatie met zijn volk om Zich te openbaren, te laten zien wie Hij is en wat Hij kan doen, door het verhaal dat jij vertelt".

Een van de tips die Hartman geeft, is dat verhalenvertellers vooral zichzelf moeten blijven. Kinderen moeten niet toe worden gesproken met een mierzoete stem en bij het vertellen van bijbelverhalen moet niet opeens een 'vrome' stem worden opgezet. Met andere woorden: het betreden van de preekstoel mag niet betekenen dat predikanten automatisch ook hun typische domineesstem uit de hoge hoed toveren. Volgens Hartman is het belangrijk als spreker een relatie op te bouwen met je publiek. Noodzaak is dus de boodschap zoveel mogelijk uit het hoofd te leren en niet keurig op te lezen. Luisteraars willen in de ogen van de spreker kunnen kijken en niet alleen in de scheiding op het midden van zijn hoofd. Hartman: 'Vertellen is een geen kwestie van wat woorden de ruimte inslingeren die anderen maar moeten zien te vangen. Het gaat om datgene wat er tussen beide partijen ontstaat het resultaat van fantasie, actieve deelname, oogcontact, lachen en tranen. Vertellen is geen presentatie, maar een gesprek. Het is geen optreden, maar een dialoog."

Hartman houdt het in zijn boek niet bij praktische tips. Tweede deel van Iedereen kan een verhaal vertellen bestaat uit verschillende verhalen. Duidelijk wordt direct dat eeuwenoude verhalen op een eigentijdse manier kunnen worden verteld. Ook dat ene Verhaal kan ons weer op het puntje van de stoel krijgen.