www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Profetisch licht
Toekomst voor Israël en de kerk
J. Hoek (red.)
uitgeverij Groen, Heerenveen 2013
Theologische Hogeschool Ede
ISBN 9789088970634
Pag. 232
€ 14,95
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

In veel gemeenten zien we een groeiende aandacht voor de grote Toekomst van Christus. Tegelijkertijd bestaat er een toenemende verwarring rond de nadere invulling van deze verwachting. In dit boek komen verschillende visies op de uitleg van de profetieën naar voren, met als doel deze zo goed mogelijk te leren verstaan.

..

2. Profetisch Perspectief - maart 2014 - www.profetischperspectief.nl

Profetisch licht

Recensie door Hette Abma

In één ruk heb ik dit boek uitgelezen. Het is boeiend te zien hoe acht auteurs ons van dienst willen zijn bij het lezen van de profeten. Ze geven zicht op de `toekomst voor Israël en de kerk'. Onder redactie van dr. J. Hoek werd deze bundel studies op de markt gebracht.

Graag wil ik alle lezers van ons blad aanbevelen deze bundel te kopen. Er is nu eenmaal niet veel op dit vlak uitgegeven. Op grond van mijn ervaring wil ik nog een leestip geven. Je kunt het beste beginnen met de bijdrage van dr. Pieter A. Siebesma. Hij schrijft over het profetisch licht bij de messiasbelijdende Joden in de negentiende en twintigste eeuw. Zijn conclusie is dat we veel kunnen leren van de opvattingen van de Joden die belijden dat Jezus de Messias is. Voorzichtig stelt hij vast dat de uitleg waartoe ze komen ons vreemd kan voorkomen, maar toch stemt tot nadenken. Zelf zou ik het iets geprononceerder willen zeggen. Probeer je winst te doen met hun inzichten, zodat je het profetisch woord beter zult gaan verstaan.

Joodse invloed
Vanuit hun eigen (veelal orthodoxe) traditie hebben de zogenaamde messiasbelijdende Joden op een verrassende manier hun christelijke medegelovigen geleerd dat de bijbelse boodschap de aandacht richt op Jeruzalem, en tevens hoe belangrijk de eschatologie (leer van de toekomstverwachting) is. Bij de uitleg van de profetieën neemt het land een overheersende plaats in. God gaf zijn 'mitswot' (de 613 geboden en verboden), en veel van die wetten en voorschriften hebben betrekking op het land der belofte. Daarom ligt de toekomst van het Joodse volk in het land Israël, met als hoofdstad Jeruzalem. In die stad van de grote Koning zal de Messias vanaf de troon in de dynastieke traditie van het huis van David regeren. Ook gaat van Sion de Thora uit en daarbij speelt volgens vele rabbijnen de beloofde Verlosser een cruciale rol. Verder staat de herbouw van de tempel op het profetisch programma. Of daar ook weer offers gebracht zullen worden, daarover verschillen de meningen.

Bij Joden die Jezus als hun Messias belijden is sprake van een sterke nadruk op het profetisch woord. Daarin gaat het naar hun overtuiging om de toekomst van de wereld en het herstel van Israël. Als voorbeeld wijst Siebesma op het commentaar van David Baron op Zacharia. Deze Jood bepleit een letterlijke uitleg van de profetie. Joden die eens terugkeren naar het land zullen zich ook bekeren tot de Messias (Zach. 12:10-14). Als koning zal Jezus bij zijn komst in heerlijkheid gaan regeren. Met vele andere messiasbelijdende Joden is hij een aanhanger van het pre-millennialisme. Niet zozeer op grond van hoofdstuk 20 van de Openbaring als wel op basis van de profetie van het Oude Testament, geloven ze in de komst van een vrederijk. Gedurende een bepaalde periode wordt dat zegenrijke bestuur uitgeoefend en daarna geeft de Messias de macht over aan God. Daarna daalt het nieuwe Jeruzalem neer en daarin zal geen tempel meer zijn. Bij Joden die geloven in Jezus als hun Messias bestaat moeite met het dispensationalisme en ligt de leer van de opname der gemeente gevoelig. Als christenen worden opgenomen in de hemel en de Joden achterblijven, waar zullen zij dan zijn, zo vragen zij zich af? In de hemel of op aarde bij hun volksgenoten?

Griekse invloed
In de bijdrage van dr. Mart-Jan Paul zien we wat het betekent als we leren luisteren naar de stem van Joden die belijden dat Jezus de beloofde Messias is. Abraham Capadose pleitte voor een letterlijk nemen van de profetie. Onder Griekse invloed zijn velen in de kerk er helaas toe geneigd het woord van de profeten direct te vergeestelijken. In de kanttekeningen bij Statenvertaling wordt een zelden door latere schrijvers overtroffen getrouwheid aan de dag gelegd ten aanzien van de leerstukken der waarheid, maar 'ten opzichte van de Profetieën over Israël en over het geheel van de Eschatologie of leer van de laatste dingen, dus van de onvervulde profetieën zijn ze een jammerlijk dwaalpad ingeslagen.' Zonder twijfel is dr. Paul geholpen door deze inzichten bij de uitleg die hij geeft aan de profetieën. Hij onderscheidt (net is zijn boekje dat kortgeleden is gepubliceerd door de Willem de Zwijgerstichting) vier categorieën van exegese: 1. historisch, 2. geestelijk-typologisch, 3. concreet aards en 4. met betrekking op
de eeuwigheid. Wat betreft het onderscheid tussen de profetie die slaat op de verwachting van de toekomst binnen de geschiedenis en die betrekking heeft op het rijk van de eeuwige heerlijkheid, is wat mij betreft het laatste woord nog niet gesproken. In ieder geval is duidelijk dat het perspectief gaandeweg verschuift. Als Jesaja spreekt over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, blijft de huidige wereld het decor en zullen mensen nog steeds sterven. Het gaat God om het einddoel van al zijn wegen, maar voor het zover is wil Hij nog voluit realiseren wat zijn doel met de schepping is.

Nieuwe verbond
Graag attendeer ik op het artikel van drs. Cees C. Stavleu over Jeremia. Hij zoemt in op het spreken over het nieuwe verbond (hfd 31-34). Sinds de tijd van de oude kerk bestaat het taaie misverstand dat het Joodse volk verworpen is en dat de kerk zijn bijzondere plaats heeft ingenomen. Nog steeds zijn er hoogoplopende discussies over de vervangingstheologie of (eufemistisch gezegd) 'verbredingstheologie'. Daarom is het helaas steeds weer nodig erop te wijzen dat er een verschil is tussen het verbond met Abraham en het verbond met Mozes. In Joodse commentaren uit de Middeleeuwen staat dat het mozaïsche verbond met de komst van Jezus niet is afgeschaft; dit zal pas gebeuren bij het aanbreken van de messiaanse tijd. In het nieuwe, of beter gezegd `vernieuwde' verbond, blijft de landbelofte gelden en is er hoop voor het Joodse volk.

Drs. Hans (A.J.) van de Herik is bezig met promotieonderzoek naar de strekking en relevantie van Ezechiël 40-48. Hij doet een moedige poging de profetie van Ezechiël concreet, realistisch te verstaan. Toch betaalt hij naar mijn besef nog te veel leengeld aan de kerkvaders die de profeet symbolisch verstaan. Er blijven veel vragen over, zo concludeert hij. Er kan wat verrassends gebeuren wanneer hij zijn licht opsteekt bij de messiasbelijdende Joden.

Ds. C. Jacco Overeen schrijft over Zacharia. Hij constateert dat er volgens dr. Paul nog een speciale plaats is voor het Joodse volk, zoals ook Wilhelmus à Brakel de profetie heeft geduid. Geheel in tegenstelling tot Calvijn of de in diens voetspoor tredende Ridderbos, die spreekt over het gebruik van schaduwachtige beelden. Toch blijft hij zelf nog wat zwalken: het is geen voorspelling (dat zal waar zijn), maar verkondiging (wat houdt dat dan concreet in?).

Bijbels-legitiem
Wat dr. Erik A. de Boer schrijft over Calvijn kunnen we in zeker opzicht als waardevol typeren, maar het vormt helaas geen bijdrage tot het goed verstaan van de profetie. Volgens de hervormer van Genève is de profetie vervuld in de komst van Jezus Christus. Van het volk Israël zal een rest zalig worden. 

Boeiender is het te lezen wat dr. Theo M. van Campen schrijft over de puriteinen. Zij hebben de profeten nauwkeurig onderzocht en hebben een concrete verwachting voor het Joodse volk. Ze vinden de sleutel bij het lezen van de profeten in Romeinen 11:25-27. Het pre-chiliasme wordt door de nadere reformatoren afgewezen. Tot slot merkt de auteur op dat de vraag in hoeverre dit een bijbels-legitieme variant is, om nadere doordenking vraagt. Dit kan dus het beste gebeuren door te verdisconteren hoe de Messiasbelijdende Joden de profetieën hebben geduid.
 

1. - 10 mei 2013

De profetische verrekijker

Recensie door A. de Heer

De afgelopen 150 jaar hebben Joodse auteurs meer boeken over Jezus geschreven dan in de 1800 jaar daarvoor. „Veelal zijn deze”, aldus prof. dr. P. A. Siebesma, „niet geschreven om zich af te zetten tegen het christendom, of om zich te verdedigen, maar vanuit een interesse in deze onbekende Jood.” 

Prof. Siebesma, verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) en de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven, is een van de acht theologen die vorig jaar meewerkten aan een collegereeks in Ede met als thema ”Profetisch licht over de toekomst van Israël en de kerk”. De studieavonden waren georganiseerd door de Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond Johannes Calvijn, in samenwerking met de Academie Theologie van de CHE. De acht lezingen verschenen onlangs in boekvorm. 

De bundel heeft een „bescheiden bedoeling”, schrijft prof. dr. J. Hoek in zijn inleiding: „luisteroefeningen te verrichten. Of anders gezegd: om zo scherp mogelijk te leren zien door de profetische verrekijker.” Hoe schreef de profeet Jesaja over Israëls toekomst (M. J. Paul)? Jeremia (C. C. Stavleu)? Ezechiël (A. J. van den Herik)? Zacharia (C. J. Overeem)? Ook Calvijn (E. A. de Boer), puriteinen en nadere reformatoren (M. van Campen) komen aan het woord.....