www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Het vierde beest
God, de strijd om de wereldmacht en het einde van de oudheid
Tom Holland
Uitg. Athenaeum, Amsterdam, 2012
Oorspr.titel: The Fourth Beast
Vertaald door Boukje Verheij 
ISBN 9789025369088
Gebonden, 512 blz.; € 29,95.
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Mohammed was een analfabeet. Tussen 610 en 632 wer de profeet de Koran geopenbaard door tussenkomst van aartsengel Gabriël. In de jaren daarna is de tekst definitief vastgesteld en opgeschreven. De Koran was gereed, onve anderlijk tot het einde der tijden. Met het heilige boek in d hand veroverden de Arabieren enorme delen van de Oude Wereld.

Dat is de traditionele visie van de islam. In een meeslepen verhaal laat Tom Holland zien dat de geschiedenis van de ran en de islam anders is. De godsdienst en het heilige bo ontstonden niet in een vacuüm, maar dragen sporen van andere monotheïstische godsdiensten, het zoroastrisme, jodendom en het christendom. Niet één zin uit de Koran is terug te voeren op Mohammed. Niet de godsdienst was d inspiratiebron voor de veroveringsoorlogen van de Arabier maar de veroveringen effenden juist de weg voor de islam.

Er is geen onderwerp waarbij traditie en wetenschap zo v van elkaar af staan. Holland volgt het spoor van het ontsta van de islam tot aan zijn grootste successen. Daarmee bre hij niet alleen de oude geschiedenis tot leven, maar raakt ook aan de crises en controverses van het heden.

1. - 16 mei 2012 - www.rd.nl 

Tom Holland werpt licht over duister begin van islam

Boekrecensie door Red. RD

Met de islam is het volgens historicus Tom Holland net als met de grote moskee van Damascus. Die verrees in de vroege achtste eeuw op het puin van een kathedraal, die weer op de resten van een heidense tempel stond. Conclusie? De godsdienst van Mohammed is niet nieuw, maar herbergt talloze brokstukken uit het verleden, hergebruikt ten dienste van een nieuw en universeel rijk.

Het is lente, het jaar 634. Bij de Joden in Caesarea hangt hoop in de lucht. „De mensen zeiden dat de profeet was verschenen, samen met de Saracenen”, aldus een tijdgenoot. De boodschap die hij zou hebben, liegt er niet om: „Ze zeggen dat hij de komst van de Gezalfde verkondigt, de Christus die komen zal.”

Zou het? Zou dit het begin van het herstel van de Joodse tempel in Jeruzalem zijn, dat door de christelijke keizers van het Byzantijnse Rijk zo schandelijk wordt tegengewerkt? Het moet haast wel. De Arabische kalief Omar, die het Heilige Land kort daarvoor heeft ontfutseld aan de Byzantijnen, gaat voortvarend te werk. Hij laat het vuilnis dat zich heeft opgehoopt op de Tempelberg verwijderen. Sommige Joden nemen vast een voorschot op wat komen gaat en roepen Omar uit tot de Messias. Hij wordt Omar al-Faruq: de Verlosser. Hij zal de Joodse droom verwezenlijken.

Maar dat pakt anders uit. De Joodse hoop blijkt zeer misplaatst te zijn als op de Tempelberg geen nieuw Joods heiligdom verrijst, maar een gebouw dat georiënteerd is op de Arabische woestijn. Stukje bij beetje wordt duidelijk dat deze nieuwkomers weinig met Joden hebben, en zich evenmin christen noemen. Wat hier gebeurt, is veel schokkender. Op de heiligst denkbare plaats verrijst iets wat zich dan nog moeilijk laat definiëren, maar wat de wereld voorgoed zal veranderen. Omar blijkt geen messias, maar voor sommigen eerder een antichrist. Zoals sommige christenen zeggen: het vierde beest uit het visioen van Daniël, dat de hele aarde zal opeten, vertrappen en verbrijzelen, is opgestaan.

Spannende vraag

Het is duidelijk. Rond het jaar 800 na Christus noemt vrijwel iedere Arabier zich moslim. De Koran heeft een vaste plaats gekregen en de Hadith, de overleveringen van het doen en laten van Mohammed, wordt in rap tempo gecanoniseerd. Maar de spannende vraag is: wat gebeurde er ruwweg tussen 600 en 800, en dan vooral aan het begin van die periode?

Daarover is bar weinig bekend. Het is vooral diezelfde Hadith die het antwoord geeft: in 610 kreeg Mohammed zijn eerste openbaring, in 622 vertrok hij naar Medina en begon de islamitische jaartelling, in 632 overleed hij.

Maar voor de Britse historicus Tom Holland zijn die antwoorden weinig aanlokkelijk, omdat de overleveringen allemaal van later datum zijn. In zijn vuistdikke boek ”Het vierde beest” probeert hij te achterhalen of de schaarse gegevens uit die twee donkere eeuwen zélf misschien wat meer licht op de zaak kunnen werpen.

Vijf dagelijkse gebeden

Het boek begint met een uitgebreid en meeslepend verslag van een reusachtige veldslag in 484 na Christus in Perzië. De link met Mohammed lijkt totaal zoek, totdat bladzijden verder opeens duidelijk wordt wie deze Perzen nu eigenlijk aanbidden: de ene, Ohrmazd, bron van het volmaakt goede. Diens tegenspeler Ahriman, symbool voor alles wat kwaad is, kan alleen bestreden worden met de vijf dagelijkse gebeden die de profeet Zarathustra vele eeuwen voor Christus van elke volgeling eiste..........

Lees verder...