www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

4 RECENSIES

De struikelstenen van Heidelberg
leerboek voor christenen over Jodenhaat, Israël en geloof na Auschwitz
Klaas de Jong
Uitgeverij Toetssteen, Vledderveen
(met illustraties van E.M. Lilien)
ISBN: 9789081891400
127 pag.
Prijs: € 10
Te bestellen via christenenvoorisrael.nl/winkel of 033-2458824.
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Met een ‘struikelsteen’ (Stolperstein) kun je de plaats markeren waar een Jood woonde die in de gruwelijke ovens van de nazi’s is gecremeerd. 
De eerste struikelsteen in Nederland werd gelegd in Borne. Opvallend is dat plaatsen met grote reformatorische kerken zoals Kampen, Urk, Gouda, Hattem en Meppel actief zijn. Er is oprechte bewogenheid met de Joden die via Westerbork per trein enkele reis naar Auschwitz en Sobibor gingen. Maar is er in de protestantse kerken wel voldoende kennis over de achtergronden van de Jodenhaat? Zegt het leerboek van het Calvinisme, de Heidelberger Catechismus, iets over dit onderwerp? Dit boek geeft inzicht in de rol van het volk Israël en de wonderlijke verbondenheid van Juda met Jezus Christus, de Messias. 
Een onderzoek van het bekende Simon Wiesenthal Centrum geeft een lijn aan tussen de Holocaust en Jeruzalem. Die stad staat centraal in de Bijbel. De terugkeer van Jezus naar Jeruzalem is nabij. Daardoor neemt de tegenstand van duistere machten tegen Israël en tegen de Gemeente van Jezus toe. Het zijn dezelfde machten die Hitler voortdreven. Maar het duister wint niet. Het nieuwe Jeruzalem is een stad met het licht van God.

http://toetssteen-boeken.nl/wp-content/uploads/2012/05/9789081891400.pdf (pag. 1-32)

http://toetssteen-boeken.nl/?p=279  

4. Zoeklicht - augustus 2012 - www.zoeklicht.nl 

De struikelstenen van Heidelberg

Recensie door Redactie Zoeklicht (Henk Schouten)

Een toetssteen is een harde zwarte steen die gebruikt wordt om te testen of goud echt is. Door het gebruik komen er gouden strepen op de zwarte steen. Met dit aardige weetje wordt ons de naam van de uitgeverij verklaard, misschien zegt het nog iets meer over de geschiedenis van Israël, zwart maar ook goud. Naast toetsstenen zijn er ook struikelstenen. Struikelstenen worden geplaatst waar Joden hebben gewoond die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Nazi's en hun handlangers zijn omgebracht.

In Heidelberg, inderdaad bekend van de Catechismus, en zo bolwerk van de reformatie, stond een synagoge. Tijdens de Kristalmacht in 1938 werd deze, net als vele andere in Duitsland, door brand verwoest. Sindsdien gaapt er een gat in de binnenstad. Nu zijn op die open ruimte zogenaamde Stolpersteine geplaatst, op elke steen staat een naam van een slachtoffer van de Holocaust. 97% van de Joodse bevolking uit Heidelberg is omgebracht. 'Stolpern' betekent struikelen of ten val komen.

Dergelijke struikelstenen komen ook in steeds meer plaatsen in Nederland vanwaar Joden werden afgevoerd. Het boek van Klaas de Jong geeft in korte, maar pakkende
paragrafen de hoofdlijnen van deze geschiedenis van Gods volk weer. Waar komt deze haat vandaan? Waarom een uitverkoren volk? Maar ook wordt geschreven over Jodenhaat vandaag en morgen. Ten slotte dan ook een voor ons belangrijke paragraaf: `vervolging van Christenen'.

Een makkelijk leesbaar boek, soms ontroerend, zeker leerrijk en de moeite waard aan te schaffen. Ook dat moet gezegd worden, het boekje is prachtig geïllustreerd met illustraties van E.M. Lilien.

3. NBD Biblion - 15 augustus 2012

De struikelstenen van Heidelberg

Recensie door Drs. P.F. Goedendorp

Hoe kon het gebeuren dat in de Tweede Wereldoorlog de joodse gemeenschap zo effectief werd weggevaagd in Nederland? Wat is het aandeel van het calvinisme daarin geweest? Datzelfde calvinisme heeft ook geleid tot ferm verzet tegen de nazi’s en grote betrokkenheid op joden.
Heeft de toon van de Heidelberger Catechismus, in het verleden leerboek voor het geloof bij uitstek, iets daarmee te maken? Struikelstenen te over …

Met de Bijbel open belicht de auteur de betekenis van het volk Israël en de manier waarop de kerk van Jezus Christus met Israël verbonden is. In het betoog lopen persoonlijke ervaringen en bijbelverhalen vaak in elkaar over en - soms
ook - elkaar in de weg. Het afsluitende hoofdstuk over christenvervolging en de eindtijd is een geloofsgetuigenis, meer dan een helder antwoord op de startvragen. Lezers die hun hart aan het getuigenis van de auteur ophaalden,
hindert dat mogelijk niet zo. Een beknopte literatuuropgave, veelal van reformatorische herkomst, helpt hen verder. Fraaie Jugendstil-prenten van de in 1925 overleden illustrator E.M. Lilien.
Verzorgde opmaak.

2.  – Israelaktueel - mei 2012 - www.christenenvoorisrael.nl

De struikelstenen van Heidelberg

Recensie door JdV

De ondertitel verduidelijkt de bedoeling van het boekje: Leerboek voor christenen over Jodenhaat, Israël en geloof na Auschwitz. De schrijver wil, zo zegt hij in zijn woord vooraf (`leeswijzer'), een gebrek aan kennis over Israël bij christenen wegwerken, en tevens duidelijk maken, dat Auschwitz niet het einde voor het Joodse volk betekent, maar juist de aanloop naar een nieuwe fase in de geschiedenis.

Ik vind de titel van het boek een vondst. Struikelstenen is intussen een tamelijk bekend begrip geworden: ze markeren plaatsen waar Joden woonden, die bij de gruwelen van het Derde Rijk zijn vermoord. In Duitsland is men met het aanleggen van deze Stolpersteine begonnen, en intussen zijn ze ook in heel wat Nederlandse plaatsen aangebracht. 

Ze verwijzen dus naar de Shoah, die te midden van de Europese volkeren plaatsvond. En Heidelberg in de titel verwijst uiteraard naar de Duitse stad met die naam. Een mooie, romantische stad, maar met in de Hitler-jaren een relatief grote nazi-aanhang, die in de beruchte Kristallnacht onder andere de synagoge verwoestte. Maar Heidelberg staat ook voor de Heidelbergse catechismus, een beroemd leerboek van het christelijk geloof, dat vele duizenden christenen uit de calvinistische traditie diep beïnvloed heeft.

Zo roept de titel tal van associaties op, misschien samen te vatten in de vraag: hoe kon het gebeuren, de fabrieksmatige moord op miljoenen Joden, in een werelddeel en in een cultuur die door het christendom gestempeld zijn? De schrijver constateert een wereld van gebrek aan kennis over de betekenis van Israël in het handelen van God, te wijten aan het gegeven, dat de traditie van kerk en theologie eeuwenlang afstand genomen heeft van Israël en zichzelf in de plaats van Israël gesteld heeft. Antisemitisme vond hier een vruchtbare voedingsbodem. 

Grondige bekering van kerk en christendom tot een Bijbelse visie op Israël is geboden. In een tiental heldere hoofdstukken wil de schrijver zijn medechristenen hierbij helpen, gedreven door liefde voor Israël, voor de God van Israël, voor de Messias van Israël. Een mooi en waardevol boekje.

1. Hadderech - mei 2012 - www.hadderech.nl

De struikelstenen van Heidelberg

Recensie door Redactie Zoeklicht

Een boek voor U? Arie van den Heuvel
Klaas de Jong woont met zijn vrouw in Vledderveen, vlak bij een zandweg genaamd de Jodenweg. In 1942 hebben Duitsers tijdelijk een aantal Amsterdamse Joden ondergebracht in een werkverschaffingskamp bij Vledder. De zandweg is door deze Joden aangelegd. Dorpsbewoners die destijds de Joden hielpen met kleding en voedsel wilden de herinnering levend houden. Op de gedenksteen aan het begin van de weg worden elk jaar op 4 mei bloemen gelegd. 

Als tiener dacht Klaas de Jong bij de tekst ‘het heil is uit de Joden’ dat de Joden het heil kwijt waren. Binnen de christelijke gemeente werd het tegendeel niet verkondigd. Hèt leerboek van de calvinistische kerken, de Heidelberger Catechismus, leert niets over het volk Israël, niets over de toekomst en rol van dit volk. Het gevolg is dat grote delen van de kerk simpelweg onwetend zijn als het gaat om de positie en rol van het volk Israël en de wonderlijke verbondenheid met Jezus, de Messias. Een bijgevolg is een gebrek aan kennis over de geestelijke strijd rond staat en volk van Israël en over Jodenhaat, die in onze tijd schrikbarend toeneemt. 

Met een ‘struikelsteen’ kun je een plaats markeren waar een Jood woonde die omgekomen is in de demonische duisternis van het Nazi-systeem. De struikelsteen doet denken aan de ‘steen des aanstoots’ waarover de apostelen Paulus en Petrus schrijven. Een deel van de Joden ergerde zich aan Jezus en kwam over Hem ten val. Maar laat de kerkgeschiedenis niet tot op de dag van vandaag ergernis over de Joden zien? Een deel van de christenheid is eveneens gestruikeld en ten val gekomen. De auteur wil met zijn leerboek gebrek aan kennis opvullen en als het ware de Heidelberger Catechismus aanvullen. 

We staan op de drempel van een nieuwe fase in Gods heilsplan: de terugkeer van Jezus naar Jeruzalem om Zijn koninkrijk van vrede te vestigen op aarde. In dat vrederijk zal het volk Israël tot volledige vervulling van haar taak komen: het zijn van priester voor de volkeren. Vanuit Jeruzalem zal de wet geleerd worden door het Joodse volk onder leiding van de Messias! 

De auteur beoogt met zijn boek deze kennis te verspreiden, opdat gelovigen niet onwetend meegesleept worden door de geest van de tijd waarin Jeruzalem zal worden als ‘een steen die alle natiën moeten heffen en allen die hem heffen zich deerlijk verwonden’ (Zach. 12:3). 
Een goed leesbaar boek met mooie illustraties van Ephraïm Moshe Lilien (1874 – 1925)