www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Kristallnacht en Kamp Westerbork
Klaas de Jong
Uitgeverij Toetssteen
gebonden, 154 blz.
Prijs € 17,95
ISBN: 9789492818010
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Slaagden we voor de test van Hitler in november 1938?
Nadat in de Kristallnacht alle synagogen in brand waren gestoken, keek Hitler naar de reacties in het buitenland. De krantenkoppen logen er niet om, maar de regeringen van de vrije landen zwegen. Ons kabinet Colijn hield de grenzen dicht; slechts 2000 vluchtelingen mochten komen in een kamp dat in 1939 in Westerbork voor hen werd gebouwd.
Hitler wist genoeg. Zijn plannen met het Joodse volk zouden geen grote tegenstand krijgen. Eigenlijk was dat ook al duidelijk bij de invoering van de rassenwetten van Neurenberg in 1936. Onze regering durfde na een Kamervraag zelfs niet uit te spreken dat die wetten immoreel waren.

Onze herdenkingen van de Kristallnacht
Het laatste deel van dit boek laat zien hoeveel moeite we in Nederland hebben met het herdenken van de Kristallnacht en met ons aandeel in Kamp Westerbork.

Ontroerende geschiedenissen van hulp aan Joden
Gelukkig zijn er ook ontroerend mooie geschiedenissen in dit boek zoals van
burgemeester Verbeek van Dinxperlo. Of Zwartendijk die als viceconsul in één
week 2345 visa voor Curaçao maakte voor Joden. Of Truus Wijsmüller die na
de Kristallnacht in Wenen bij Eichmann toestemming loskreeg voor één van de grootste reddingsacties.

..

1. Boekhandel Westerhof - 12 december 2017 - www.boekhandelwesterhof.nl...

Zo zijn onze manieren – hoe de kerk moet veranderen

Recensie door ds. Jenno Sijtsma

Juist vandaag, 12 november 2017, nu ik uw aandacht vraag voor het indrukwekkende boek over de Kristallnacht in Duitsland op 9 en 10 november 1938, lees ik in de krant dat een 29- jarige asielzoeker die in een Joods restaurant allerlei vernielingen aanrichtte en zo hen angst aanjoeg – en in hen alle Joden – slechts (!) veroordeeld werd voor de vernieling en inmiddels alweer is vrijgelaten. Wat leren we van de geschiedenis? De auteur Klaas de Jong heeft het aangedurfd een boek te publiceren waarin hij uitsluitend verslag doet van krantenberichten vanaf de jaren dertig in Nederland met betrekking tot de Jodenvervolging en speciaal de Kristallnacht, een door de nazi’s bedachte spotnaam voor wat die nacht in Duitsland de Joden is aangedaan.

Het is dus geen overzicht van wat geleerden in allerlei wetenschappelijke boeken na de oorlog hebben geschreven, maar, en ik herhaal, hij heeft uitsluitend kranten gelezen en daaruit zijn informatie gekozen. Informatie, die op een onvergetelijke manier duidelijk maakt dat iedere Nederlander goed op de hoogte was van wat er onder Hitler gebeurde en wat hij van plan was. Maar bovenal, en dat is bijna luguber te lezen, vernemen we van de terughoudendheid van onze regering met betrekking tot de wandaden van de Duitsers.

Luguber
Het is werkelijk verbazingwekkend en zeker luguber te noemen om door heel dit boek steeds weer te lezen over de krantenberichten die de burgers van ons land bijna dagelijks en zeker na de Kristallnacht in 1938 informeerden over wat er met de Joden gebeurde. De vooroorlogse berichtgeving over bijvoorbeeld de concentratiekampen liegt er niet om en je voelt je als lezer machteloos en tegelijk boos hoe het zover heeft kunnen komen. Wat te denken van de enorme vluchtelingenstroom die op gang kwam en de Joden, jong en oud, die in deerniswekkende toestand in de laatste week van november bij de grens werden tegengehouden te horen kregen dat ze ons land niet binnen mochten en naar Duitsland terug gestuurd werden? En wat denkt u als je leest dat de Joodse gemeenschap zelf een miljoen gulden moest betalen voor de bouw van kamp Westerbork. Daar zouden een tweetal barakken waarin ‘enkele duizenden Joden een toevlucht konden vinden, komen. Dat beloofde minister-president Colijn op – let wel – 16 november 1938, maar eerst ruim een jaar later waren die barakken beschikbaar! Hitler bleef tot mei 1940 formeel een bevriend staatshoofd en de redacties van de kranten pasten wel op wat zij lieten afdrukken, want belediging van Hitler werd meerdere malen door Justitie bestraft!

Heldendaden
Gelukkig bestaat het boek niet alleen uit somber stemmende taferelen, maar wordt ook een andere kant belicht. Er is een prachtige bijdrage over de hulp die de Quakers in Engeland boden, waardoor meer dan tienduizend Joodse kinderen naar Engeland kwamen – hun ouders bleven achter en kwamen meestal in een kamp terecht! En wat te denken van de populaire burgemeester Verbeek van Dinxperlo, die oneervol ontslagen werd omdat hij verantwoordelijk gehouden werd voor het feit dat in Dinxperlo en omgeving veel Duitse Joden binnenkwamen en verlof hadden gekregen zich daar blijvend op te houden. De burgemeester moest zijn hulp aan de Joodse vluchtelingen duur bekopen. Pas in 1990 (!) was er eerherstel voor Verbeek, maar helaas lag de goede man toen al 44 jaar in zijn graf.

En nu?
Opperrabbijn Jacobs schrijft in zijn voorwoord: “Als ik mijn mond opendoe en waarschuw voor het opkomend antisemitisme ben ik een naïeveling en een zwartkijker. IS vermoordt duizenden en duizenden christenen en nog veel meer islamieten en de wereld vergadert en neemt belangrijke beslissingen over de status van de Tempelberg, over Chevrons en over nog veel meer absurditeiten die geen enkele relevantie hebben.” Hij vraagt zich af of dit boek Van Klaas de Jong een waarschuwing is, maar als u het begin van deze aankondiging leest, weet u het antwoord wel! Toch: wij kunnen het nooit meer tegen onze kinderen zeggen dat wij het niet geweten hebben!

Ik wens dit boek in veler handen, ook voor gebruik op (middelbare) scholen en zeker ook voor de catechese in de kerken. Opdat wij leren van de geschiedenis, en schuld durven bekennen. Dat zou ons tot eer strekken.