www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Jezus volgens Johannes
Lieuwe van Kampen
Uitg. Jongbloed, 421 pag,
Prijs € 24,95
ISBN : 9789085250524
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Van tot tijd laait de discussie weer op naar de vraag of Jezus van Nazareth een historische figuur is. 
Die discussie is echter allang beslecht: Jezus heeft werkelijk bestaan. De echte vraag is: wie of wat was deze mens? Het Johannesevangelie is daar heel helder over: Jezus uit Nazareth is God zelf. 
Ja, maar dat kan niet, zeggen wij, moderne mensen. Toch is dat het wat Johannes zegt. Dit boek laat zien hoe de evangelist dit wil aantonen. Daarbij ondersteunen taalkundige argumenten de lezer in het verstaan van het Johannes Evangelie. Jargon en discussie worden vermeden, om de lezer zo dicht mogelijk bij de (Griekse) tekst van het Johannes evangelie te laten komen. 
Dit boek is kortom bedoeld voor iedereen die werkelijk geïnteresseerd is in wat Johannes nu precies zegt. Het is geen theologisch commentaar en geen vrijblijvende verzameling van thematische overdenkingen. In de uitleg wordt de tekst op de voet gevolgd en wordt de lezer uitgenodigd die leestocht mee te gaan. 

Dr. Lieuwe van Kampen (1955) is nieuwtestamenticus, exegeet, bijbelvertaler en docent. Hij werkte aan de Universiteit Utrecht en was wetenschappelijk vertaalcoördinator bij het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) voor o.a. de Nieuwe Bijbelvertaling en de Groot Nieuws Bijbel. Verder werkte hij als godsdienstdocent en als eindredacteur aan de herziening van Het Boek. Ook was hij een tiental jaren hoofdredacteur van Met Andere Woorden, het tijdschrift over bijbel vertalen van het NBG.

..

1. Boekhandel Westerhof - 7 augustus 2017 - www.boekhandelwesterhof.nl...

Dr. Van Kampen en zijn uitleg van het Evangelie volgens Johannes

Recensie door ds. Jenno Sijtsma

Het gaat er mij in dit boek niet om of de lezer gelooft in wat Johannes schrijft, maar het gaat er mij om te laten zien wat Johannes precies vertelt; dat hij hier (Joh. 18:5,6) vertelt dat Jezus iets doet dat alleen God kan. Johannes beschrijft in deze tekst iemand die de manifestatie, de verpersoonlijking, de godsglans, de ‘persoon’ van God zelf is, ofwel: die God zelf is. Johannes laat er vanaf het allereerste vers (‘en het woord was God’) geen misverstand over bestaan dat hij van mening is dat ‘Jezus` de openbaring in deze wereld is van God zelf, ‘de Vader en ik zijn één’.

Dat schrijft dr. Lieuwe van Kampen op pagina 298 van zijn boek Jezus volgens Johannes. Door heel het boek heen spreekt hij deze enorm belangrijke woorden uit. Ik zal u niet vermoeien met de veelheid aan pagina’s daaromtrent te noemen, maar als ik de aantekeningen bekijk die ik de vele maanden dat ik met dit prachtige boek bezig ben geweest bezie, wil ik u toch een enkel citaat niet onthouden. Hij schrijft over Jezus in wie de Vader huist, en die zich terecht gelijk stelt aan God, want Hij komt van God en is God. Door heel het Evangelie wordt steeds weer dat accent gelegd op het feit dat Jezus God zelf is. Hij is de verpersoonlijking van God. De Vader en de Zoon zijn één en de Geest en de Vader en de Zoon zijn één. Kortom: in Jezus hebben we met God zelf te maken. 

Nog een citaat
En om toch een lang citaat hier weer te geven, bij de uitleg van 8:37 schrijft Van Kampen: “Waarom willen mensen (hedendaagse lezers, waaronder christenen) ontkennen dat hier een directe verwijzing is naar de Godsnaam, terwijl de tekst zelf laat zien dat ook ‘de Joden` het als zodanig opvatten? Waarschijnlijk omdat men het nog steeds moeilijk vindt – niet waar wil hebben – dat Jezus zich hier met God vereenzelvigt. Maar dat is vreemd, want wat kan het niet-gelovigen (niet-christenen, atheïsten) schelen dat een tekst van tweeduizend jaar geleden iets dergelijks beweert? Maar er zijn ook veel christenen die het ontkennen, omdat zij Jezus zien als een vriendelijke rabbi die aardige dingen zei. Maar die persoon komen we in Johannes niet tegen. Jezus doet in deze tekst geen enkele poging aardig gevonden te worden, populair te worden, goede kijkcijfers te halen, empathisch te reageren op zijn gesprekspartners en veel aanhangers te winnen. Dat wordt zo vaak vergeten… Zijn uitspraken zijn keer op keer autonome uitspraken van goddelijke aard en oorsprong, die geen discussie vergen en dulden, maar die het gebrekkige aantonen van alle menselijke, wereldlijke, wereldse regels, cultus, religie en wat dies meer zij.” - Ik proef als het ware de ingehouden woede dat christenen, nog steeds aan dit belangrijke Bijbelse gegeven, want van goddelijke oorsprong, voorbij gaan. Waarom toch!

Accent
Waar het de auteur in zijn uitleg van het Evangelie volgens Johannes in principe om gaat, maakt hij ook helder door regelmatig te benadrukken dat wat hij uitlegt zo in het Evangelie staat. Het is dus in principe geen uitleg van Van Kampen, want wat hij uitlegt staat er zo! De evangelist Johannes gaat het voortdurend om de identiteit van Jezus en hij wil niet anders dan de lezers duidelijk maken dat hun leven afhangt van hun geloof in deze Persoon, Gods Zoon. In zijn evangelie komt het woord geloven dan ook tien keer vaker voor dan in ieder van de andere evangeliën. Het gaat door alles heen om Jezus, en om wie Jezus is, en al de andere personen zijn in wezen figuranten. Want juist omdat Jezus God Zelf is kan hij de woorden spreken die hij zegt en de wonderen doen die hij doet. Dat is typisch alleen iets dat God doet en God alleen maar kan doen. En omdat alleen God dat kan doen is het geloof in Jezus een uitdaging voor het leven hier en nu. Zonde is dan ook niet het overtreden van een of andere regel, maar het doelbewust weigeren te geloven in God en in Jezus, zijn gezondene. Om Van Kampen zelf aan het woord te laten: ”Het gaat om een levende verhouding tot deze Zoon van God, die ons het echte leven kan geven, het leven dat voorafgaat aan ons biologische leven en dat, als ons biologische leven ophoudt, ons leven is.”

De eigen vertaling
Van Kampen heeft meegewerkt aan de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) en vindt dat die ook een ‘goede en mooie weergave van het Johannesevangelie geeft’, maar toch koos hij voor een eigen vertaling. Reden: hij wil voor iedereen die er belang is stelt, laten zien wat er in de Griekse tekst staat en vaak ook hoe het er staat, soms ook op welke manier het Grieks iets zegt en welke verbanden er zijn die alleen in het Grieks zichtbaar zijn. Hij vindt vertalen een boeiend vak, maar vertalen is nu eenmaal altijd kiezen uit verschillende mogelijkheden. Zo is, om een voorbeeld te noemen, de vertaling van voorzetsels van één taal in een andere een berucht probleem, omdat het gebruik ervan per taal verschilt. Voor Van Kampen betekent dat dan ook, dat hij altijd probeert de tekst zoals die er ligt te verklaren en dan pas te kijken of er andere mogelijkheden zijn. Het gaat bovenal dus om wat er staat en om onbevangen de tekst te lezen. Veelal, zo merkt Van Kampen op, zijn we gewend om vanuit onze eigen tijd terug te kijken naar deze tweeduizend jaar oude tekst met alle kennis die we hebben, met alle gevolgen van dien.

Aantekeningen
Op veel bladzijden wordt door middel van een sterretje verwezen naar de aantekeningen bij de vertaalkeuzes. Maar liefst vijfenvijftig pagina’s worden met die boeiende informatie gevuld. Het boek leest uiterst plezierig en voor wie daarin geïnteresseerd is geven die aantekeningen veel achtergrondinformatie met betrekking tot de vertaling en andere zaken. Veel valt er over dit commentaar nog te zeggen, maar bovenstaande is uitsluitend bedoeld om u nieuwsgierig te maken naar dit – voor mij zeker – indrukwekkende en verrijkende boek. Voor theologen en meelevende christenen in elk opzicht een boek van formaat.