|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 1 RECENSIE
Christenen geloven dat er in het verleden wonderen gebeurd zijn. Of wonderen ook nu nog gebeuren, daarvan zijn westerse christenen minder overtuigd. Dit in tegenstelling tot christenen in het zuiden: zij vertellen vrijuit over de wonderen die zij meemaken. Volgens de auteurs van dit boek is het tijd voor meer openheid naar het wonder, het onverklaarbare. We zullen daarbij wel hulp nodig hebben van christenen uit het zuiden, uit Azië en Zuid-Amerika. Zij laten ons zien dat wonderen gebeuren ‘in de schaduw van het kruis’, daar waar het leven moeilijk is, daar waar de kerk lijdt. De auteurs stellen het verlichtingsdenken, de grootste oorzaak van onze huiver voor wonderen, onder kritiek en wijzen een andere weg, waarin wel plaats is voor het wonder, zonder ontrouw te zijn aan ons verstand. 1. Nederlands Dagblad - 14 januari 2011 - www.nd.nl Leren van Aziatische Christenen
Pieter en Nelly van Kampen analyseren niet alleen verschillen, maar voeren er in hun boek vooral een warm pleidooi voor dat christenen hier gaan leren van christenen elders in de wereld, en nog meer open komen staan voor het werk dat Gods Geest in deze wereld doet. Daarbij hoeft de kerk hier heus geen kopie te worden van de kerk daar: ieder is kerk in zijn eigen context. Hun pleidooi funderen zij in het Nieuwe Testament. Héél het verhaal van Jezus’ komst naar deze wereld moet serieus genomen worden. En dan blijken wonderen onlosmakelijk verweven te zijn met het geheel van Jezus’ boodschap: het koninkrijk van God is nabij gekomen. Bij dat koninkrijk hoort niet alleen vergeving, maar ook genezing en bevrijding. Een markante zin: ‘Wie vergeving zo gewoon vindt als de stoeptegels maar genezing zo bijzonder dat het wel nooit gebeuren zal omdat het helemaal niet kan, die heeft niet alleen Jezus’ macht onderschat, maar die weet ook echt niet wat vergeving is.’ Héél het verhaal moet verteld worden. Dat betekent volgens de auteurs overigens óók dat Jezus’ wonderen niet losstaan van het brengen van radicale gerechtigheid en het omwille van zijn naam lijden in deze wereld. Juist waar het kwaad zich breed maakt, rond het kruis mag je wonderen verwachten. Van Zuid naar Noord Het mooie van dit genuanceerde boek van Pieter en Nelly van Kampen vind ik, dat zij ons hier bepalen bij wat er op het zuidelijk halfrond gaande is. Eeuwenlang was de beweging van Noord naar Zuid: wij gaven, zij ontvingen. Nu wordt hetgeen er in het zuiden plaatsvindt inspiratiebron voor wat er in het noorden zou kunnen gebeuren. Wie zelf wel eens in het zuiden is geweest, kan dit helemaal meemaken. De toewijding, het Godsvertrouwen, de trouw waarmee gebeden en gevast wordt werken zonder meer stimulerend en inspirerend voor christenen zoals wij die voortdurend de neiging hebben de aanwezigheid van God in deze wereld te problematiseren. Lezenswaardig vind ik ook de Bijbelstudies aan het slot van het boek. Met de hoofdlijn van het boek kan ik van harte meegaan: we leven niet in een gesloten wereld, maar mogen altijd verwachtingsvol onder een open hemel leven. God laat zich niet onbetuigd! claimen Dit betekent niet dat het boek geen vragen bij me oproept. Wonderen zijn ‘gebeurtenissen die niet te verklaren zijn vanuit de gewone gang van zaken in de wereld’. En dergelijke wonderen vinden in het zuiden veelvuldig plaats: ‘Je kunt bijna rondlopen in het boek Handelingen.’ Tegelijk wordt de theoloog Chris Ganakan aangehaald, die onderzoek deed naar genezingswonderen in Zuid-India en concludeert: ‘Uit mijn onderzoek bleek dat zo’n vier tot vijf procent van de mensen die genezing claimden, ook daadwerkelijk genezen was. Nee, daar moeten we niet zuinig over doen, want dan gaat het nog altijd over duizenden mensen! Maar het waren geen genezingen van de soort die we in het evangelie tegenkomen, het ging niet over mensen die zichtbaar genazen. Vaak betrof het psychosomatische klachten.’ In deze analyse van Ganakan zit een kritische reflectie die ontbreekt bij de auteurs. Het roept de vraag op hoe het nu werkelijk ligt. Kan het zijn dat het woord wonder in het zuiden ook gebruikt wordt voor allerlei verschijnselen die wij hier op natuurlijke wijze verklaren en dus niet onder de definitie van de auteurs vallen? Tijden en gelegenheden Een wat diepgaander bezinning op het fenomeen ‘wonder’ in de Bijbel zou me ook welkom zijn geweest. De auteurs staan – wat mij betreft terecht – heel kritisch tegenover de verpsychologiserende benadering van het wonder van de Ter Lindens, maar zetten zelf wel heel snel de stap van de wonderen toen naar de wonderen nu. Inderdaad géén streep-theologie, maar is het niet opvallend dat in de Bijbel zelf tijden van grote wonderdichtheid worden afgewisseld met tijden dat er van bovennatuurlijke wonderen geen sprake is? Tijdens de exodus en de intocht vinden opzienbarende wonderen plaats (tien plagen, manna, val van Jericho’s muren), bij de terugkeer uit ballingschap en de herbouw van Jeruzalem en de tempel gebeuren dergelijke wonderen in het geheel niet. Het wonder zit ‘m dan in het feit dát het volk mag terugkeren en de tempel en de muren van de stad – ondanks tegenstand van de buurvolken – met toestemming en zelfs hulp van Perzen herbouwd worden. Dit verschijnsel doet zich in het Nieuwe Testament ook voor. Paulus en Silas worden één keer op wonderlijke wijze uit de gevangenis gered, maar normaal gesproken moet Paulus zijn tijd gewoon uitzitten, wachtend op een volgende stap in het proces of een nieuwe ontwikkeling. Dit zegt iets over de functie van wonderen in de Bijbel. Een wonder is er niet om te kopiëren, maar om van te leren. Ik zeg dit, omdat er in Nederland ook wel eens een hang naar wonderen is die in het licht van deze doorgaande lijn in de Bijbel wat geforceerd aandoet. Hoewel ik met Pieter en Nelly van Kampen de nieuwe openheid in het westen voor het wonder verwelkom, kan een beetje tegenwicht tegen deze trend geen kwaad. Dat sluit overigens helemaal aan bij de ontroerende zin aan het slot van het boek: ‘wonderen zijn hooguit tekenen die even verwijzen naar ‘er zijn geen grenzen aan Jezus’ macht’. Ze houden de weg begaanbaar, we weten daardoor dat deze wereld God ter harte gaat, en verder is de macht van Christus ons vaak verborgen en moeten wij het onder die verborgenheid uithouden.’ |
