www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

4 RECENSIES

Alleen
Lody van de Kamp
Uitg. Mozaiek
202 pag., € 15,90
ISBN 9789023993216
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Elke band wordt vroeg of laat verbroken. Op elke liefde volgt ooit een afscheid. En afscheid is er genoeg geweest in haar leven. Zonder haar familie keert de jonge Joodse Erna terug uit het concentratiekamp in Duitsland.
Erna besluit te luisteren naar de oproep van de Zionisten om in de pas opgerichte staat Israël een nieuw bestaan op te bouwen. Ook daar wachten echter strijd en vertwijfeling. Hoe kan Martin vechten voor hun eigen Joodse land en tegelijk eeuwenoude tradities aan de kant schuiven? De problemen worden levensgroot als Erna ontdekt hoe Zionisten land van Arabieren afpakken en Joodse baby’s laten verdwijnen. Waar kan ze een antwoord vinden op de vragen van haar volk – en van haar eigen leven?
Dit is de derde titel van succesauteur Lody van de Kamp.

4 RECENSIES

4. Israel en de Bijbel - februari 2011 - www.israelendebijbel.nl 

Alleen

Recensie door Ira Stam

De hoofdpersoon in Alleen, de nieuwste roman van Lody van de Kamp, is de jonge orthodox Joodse Erna, die als enige van haar familie uit de Sjoa is teruggekeerd.
Het verhaal begint in 1946 en eindigt in 1986, een periode van veertig jaar. In het boek lopen twee verhaallijnen door elkaar. In schuingedrukte letters vertelt Erna over de gruwelijkheden die zij en haar familie hebben meegemaakt in de concentratiekampen. De andere verhaallijn gaat over Erna's leven en vooral over de vele vragen waarmee zij na de Holocaust worstelt.

In 1949 gaat zij naar een bijeenkomst van de Nederlandse Zionistenbond.
Evenals de rabbijnen moest haar familie niets van de ongelovige zionisten hebben. Immers, pas als de Mosjieach komt, mag het volk een eigen land hebben. Erna besluit mee te gaan naar Erets Jisraeel. Aan boord van het schip naar Haifa, wordt ze geacht aan trainingen mee te doen om Israël te verdedigen tegen de Arabieren. Ook wordt haar verteld de wetten van het oude Jodendom, het koosjere eten en de sjabbes (sabbat) los te laten. Aangekomen in Israël helpt Erna mee met de bouw van een nieuwe kibboets. Ze ontmoet daar de Arabische Samah. Deze vertelt haar hoe de zionisten haar en haar familie hebben verjaagd en hun huizen in brand hebben gestoken. In een opvangkamp van emigranten waar Erna later werkt, worden joodse kinderen uit (het orthodoxe) Jemen en Marokko van hun ouders gescheiden om hen op te voeden als soldaten.


Erna is verward over alles wat ze hoort en ziet. Waarom werken de zionisten aan de opbouw van een eigen Joods land en laten zij orthodoxe kinderen verdwijnen? Hoe is het Zionisme te rijmen met het orthodoxe Jodendom? Erna's verwarring en onbeantwoorde vragen nemen toe als in 1956 haar verloofde, de zionistische Jossef, vecht in de Suezoorlog en invalide terugkeert. Jossef verbreekt de verloving en Erna is weer alleen. Waarom moest deze oorlog er komen? Had men met de oprichting van de Joodse staat moeten wachten?

Begin zestiger jaren trouwt Erna met de Chassidische weduwnaar Chanoch en woont ze in het Jeruzalemse Mea Sheariem. De zionisten, noch de orthodoxe Joden kunnen haar vragen beantwoorden. Toch voelt Erna zich thuis in Mea Sheariem en kan ze zo trouw blijven aan haar wortels. In 1986 plegen Arabieren een aanslag op het busstation in Jeruzalem. Aanvankelijk bedoeld om zionisten te doden, maar veel orthodoxe Joden komen om het leven. Ook de Chassidische Chanoch, Erna's man, die tegen het Zionisme was.

Het boek is realistisch en indringend geschreven. Van de Kamp behandelt mijn inziens te veel zware onderwerpen (Sjoa, zionisme, legitimiteit van het bestaan van de staat Israël, e.d.) in deze slechts 202 pagina's tellende roman. De titelverklaring laat zich raden. De hoofdpersoon Erna is alleen, verlaten door iedereen. Maar Erna is ook alleen met haar vele levensvragen en raadsels waar ze geen antwoord op krijgt. De tijdspanne waarin het verhaal zich afspeelt, is veertig jaar. Deze veertig jaar doen denken aan de veertig jaar van omzwervingen van het volk Israël in de woestijn.

In het boek worden veel Hebreeuwse en Jiddische woorden gebruikt. Daarom is achterin de roman een verklarende woordenlijst opgenomen van deze woorden met hun betekenis. De betekenis hangt veelal af van het deel van de Joodse gemeenschap waarbinnen het verhaal zich op dat moment afspeelt. Zo is er bijvoorbeeld verschil tussen de woorden sjabbat en sjabbes. Sjabbat is het zionistische woord voor rustdag en sjabbes wordt gebruikt door de niet-zionisten.

3. Profetisch Perspectief - september 2010 - www.profetischperspectief.nl 

Alleen

Recensie door Hette Abma

Wie kent niet Lody van de Kamp? Als rabbijn was hij verbonden aan verschillende orthodox-joodse gemeenten. Op maatschappelijk en politiek terrein laat hij van zich horen. Maar velen zullen hem vooral kennen uit publicaties in allerlei tijdschriften en van talloze spreekbeurten. Inmiddels heeft hij ook een reputatie verworven als schrijver van romans: Blijf daar, kom niet (2006) en Oorlogstranen (2008). Hij vestigt daarin de aandacht op de gevolgen van de shoah. Recent verscheen een roman met de titel: Alleen, waarin hij bezig is met de vragen over betreffende het zionisme.

Boeiend beschrijft hij het levensverhaal van een Joodse vrouw, die is opgegroeid in een streng orthodox milieu. Zonder familie keert Erna terug uit de concentratiekampen. Van huis uit heeft ze een aversie tegen het zionistisch streven. Religieuze overwegingen spelen meestal geen rol bij zionisten. Volgens de opperrabbijn is het niet goed nu reeds een staat op te richten. Pas wanneer de Messias komt, zal het joodse volk weer een eigen land hebben. Toch had Erna ook haar twijfels: als haar ouders bij de opkomst van Hitler naar de zionisten hadden geluisterd, was onvoorstelbaar leed hen bespaard gebleven.

Een antisemitisch voorval vormt voor haar de aanleiding tot het besluit naar Erets Jisraeel te gaan.Wat daar allemaal gebeurt ga ik niet vertellen. Graag wil ik juist ieder aanmoedigen zelf de roman te lezen. Het is een met vaart geschreven verhaal vol spanning. Misschien komt het slot wat gezocht over. Zoiets tref je alleen aan als constructie in een roman. Tegelijk moeten we beseffen dat dit alles uit het volle Israëlische leven is gegrepen!

Zonder dat rabbijn Van de Kamp het er allemaal geforceerd bijsleept komen allerlei vragen betreffende het zionisme aan de orde. Bewondering heeft Erna voor het zionisme, maar ze ziet ook de duistere keerzijde van de mooie droom. Het brengt in verwarring als zij van een Arabische vrouw hoort hoe zionisten land hebben afgepakt, huizen met de grond gelijk gemaakt en mensen neergeschoten. Alle orthodoxe bedenkingen komen weer boven. Het is een openbaring voor Erna te horen over iemand die het zionisme met het orthodoxe jodendom weet te rijmen: rav Awraham Jitschak Kook. Ze maakt ook kennis met zijn zoon Tzvi Jehoeda Kook. De Eeuwige wacht niet tot iedere jood leeft volgens de Thora. Eerst komen ze thuis. De geest van het Heilige Land zal hen wijs maken. Ook niet-religieuze joden als Theodoor Herzl passen in G'ds plan. De volstrekt tegenovergestelde opvattingen van reb Herschel Zwi komen aan bod: In plaats van te wachten op het moment van de verlossing, nemen de zionisten het heft in eigen hand. Zo houden ze de uiteindelijke verlossing tegen.

Vaak kunnen we door het lezen van een roman meer opsteken dan door het bestuderen van doorwrochte studies. Als we ons identificeren met de hoofdpersoon ervaren we zelf hoe groot de dilemma's zijn. Uit de roman kunnen we leren dat de spanningen rond de staat Israël niet zomaar worden opgelost. Blijft wel de vraag welke richting rabbijn Lody van de Kamp ons uiteindelijk wil wijzen.

2. IsraelAktueel - september 2010 - www.christenenvoorisrael.nl

De diversiteit in de Joodse wereld

Recensie door Pim van der Hoff

Israël is het Beloofde Land. Maar in veel opzichten is Israël een land als ieder ander land. Aan de buitenkant lijkt de Joodse bevolking van Israël wellicht een eenheid, maar in religieus opzicht is er een behoorlijke spanning tussen de verschillende bevolkingsgroepen in Israël en dat geeft soms grote zorgen en problemen. Veelal zijn die verschillen door een buitenstaander niet te begrijpen of te doorgronden.

Wanneer je de jongste roman van rabbijn Lody B. van de Kamp leest, krijg je meer zicht in de religieuze tegenstellingen tussen de diverse stromingen in de Joodse bevolking. Het boek vertelt het levensverhaal van een jonge Joodse vrouw, die als enige van haar familie de verschrikkingen van de concentratiekampen heeft overleefd en aanvankelijk is teruggekeerd in Nederland, waar ze zich nauwelijks meer thuisvoelt. Met gemengde gevoelens maakt ze een jaar na de oorlog alija, ze emigreert naar Israël. Bij haar zoektocht een plaats te vinden in de maatschappij van het Heilige Land ervaart ze aan den lijve het spanningsveld tussen zionisme en orthodoxie, dat zich in velerlei schakeringen aandienen.

Hoewel je er niet altijd vrolijk van wordt, is het toch leerzaam om op een verhalende manier ingeleid te worden in de diversiteit van de vele stromingen die in de Joodse wereld zijn vertegenwoordigd, zowel cultureel als religieus. Ofschoon de verschillen soms tot botsingen leiden en tegengestelde reacties oproepen, is er op één punt een belangrijke overeenkomst; iets dat alle groepen gemeenschappelijk hebben: het verlangen naar de komst van de Messias.

Na de oorlogsromans Weeskinderen en Oorlogstranen verscheen met het boek Alleen opnieuw een boeiende roman van rabbijn jn Lody B. van de Kamp. Met dit boek laat hij een helder licht schijnen op een bij velen onbekend onderwerp. 

1. EO-Visie - 28 augustus 2010 - www.eo.nl