Op zoek naar Gods vermiste kinderen

Bouw mee aan sterk en aanstekelijk jongerenwerk
Met voorwoord van Bo Boshers

God is op zoek naar zijn vermiste kinderen. En Hij wil ons in die zoektocht inzetten. Sterk en aanstekelijk jongerenwerk is daarom van levensbelang. Om jongeren te bereiken zijn jongeren nodig. En sterke leiders.
* Hoe kunnen we vanuit de kerk bouwen aan sterk en aanstekelijk jongerenwerk?
* Hoe kunnen kerken inspelen op het succes van jeugdkerken?
* Hoe kunnen we christelijke jongeren helpen groeien in hun geloof?
* Hoe kunnen niet-christelijke jongeren helpen groeien in hun geloof?
* Hoe kunnen niet-christelijke jongeren worden bereikt met het evangelie?
* Welke rol kun jij hierin spelen?
Mede vanuit de ervaringen van de Willow Creek Community Church en van verschillende jongerenwerkers uit Nederland gaat Henk Jan Kamsteeg op deze en vele andere praktische vragen in.
Maak in dit boek ook kennis met de evangelisatiecursus Aanstekelijk Christen voor jongeren en de discipelschapscursus G-force.

2. Bode - 30 juni 2006

Op zoek naar Gods vermiste kinderen

Recensie door Thijs Tichelaar

In Op zoek naar Gods vermiste kinderen presenteert auteur Henk Jan Kamsteeg een combinatie van zijn eigen ervaring als jeugdwerker en een bewerking van Student Ministry for the 21st Century, van de Amerikaanse jongerenwerker Bo Boshers. De hoofdstukindeling en de hoofdpunten daaruit zijn voor het grootste gedeelte overgenomen, maar er is gepoogd de vertaalslag van de Amerikaanse naar de Nederlandse situatie te maken. Daarnaast komen er in het boek verschillende Nederlandse jeugdleiders aan het woord die vertellen hoe zij de principes uit dit werk in praktijk brengen. Het resultaat is een bijzonder toegankelijk, breed en praktisch werk, waarin de visie op jongerenwerk vanuit de Willow Creek beweging wordt geschetst. De stijl is, mede door de vele voorbeelden, levendig. De hoofdstukken zijn kort en voor je het weet, heb je het boek uitgelezen (133 pp.). 


Kamsteeg geeft aan dat zijn doel is 'te bouwen aan sterk en aanstekelijk jongerenwerk' en zijn kernpunt is dat het in jongerenwerk draait om het laten zien wie Jezus is. Hij richt zich in zijn boek op jeugdleiders en stelt daarbij zowel de persoon van de jeugdleider en zijn manier van werken, als de doelgroep en haar omgeving aan de orde.

De persoon van de jeugdleider: Kamsteeg drukt de jeugdleider op het hart om eerlijk te zijn. Onderzoek jezelf en ken je zwakheden, is zijn advies. Overschat jezelf niet, maar bouw daarentegen aan een evenwichtig leiderschapsteam; je mag zelf niet onmisbaar zijn. Geef leiding op een authentieke wijze, vanuit je eigen intimiteit met God. Alleen vanuit de stilte ontvang je visie, die onmisbaar is om effectief en doelgericht te werken. In zijn laatste hoofdstuk bemoedigt hij de jeugdleider dat deze er zeker van mag zijn dat God hem of haar wil gebruiken.

Werkwijze: Er is een verschil tussen ‘jeugdclubs' (gericht op activiteiten, traditioneel, zonder visie, naar binnen gericht) en 'jongerenwerk' (doelgericht, leiders met visie, hart voor buitenkerkelijken, aandacht voor gebed en worship), zo stelt Kamsteeg. In dit boek wil hij het ‘jongerenwerk' stimuleren en opbouwen. Hij geeft daarvoor niet alleen een theoretische basis, maar komt aan het einde van elk hoofdstuk ook met een aantal reflectie en toepassingsvragen voor de lezer, waardoor het boek heel concreet en toepasbaar is. Visievorming, visieoverdracht en het kiezen van een strategie is het fundament waarop de praktijk gebouwd moet worden. Niet alleen organisatorisch gezien is dit onmisbaar, ook is het belangrijk om te weten welke waarden er ten grondslag liggen aan een programma.

Doelgroep: Elke jeugdgroep bestaat uit verschillende subgroepen. Kamsteeg noemt deze 'zoekers', 'christelijke jongeren' en 'leiders'. Zij vragen uiteraard allen een andere benadering. Hoewel alle groepen even belangrijk zijn, geeft Kamsteeg het advies om te investeren in een kerngroep, waarin vertrouwen en stabiliteit heerst: dit is een sleutelprincipe voor effectiviteit. Het is belangrijk als jeugdleider de jongeren, ook de zoekers, je visie voor te houden; het is goed een doel te hebben dat ver vooruit ligt, daar kun je dan naartoe groeien. Te allen tijde moet echter vermeden worden dat er jongeren zijn die zich buitengesloten of veroordeeld voelen: het hoofddoel is immers om hun de Here Jezus te laten zien.

Omgeving van de jongeren: Volgens Kamsteeg is het erg belangrijk om te weten hoe de jongeren in hun leven staan. Begrip voor hun ontwikkeling op geestelijk, emotioneel, lichamelijk, intellectueel en sociaal gebied is hard nodig. Kleine groepen zijn daarom zeer belangrijk, want daar vinden jongeren de veilige plek waar ze naar op zoek zijn, maar die ze in de wereld niet zullen vinden. Bovendien kunnen relaties levensveranderend zijn. Heb je eenmaal een sterke en gestructureerde jongerenbeweging, dan is het zaak om de scholen in de omgeving op te zoeken. Hierbij geeft Kamsteeg de tip om de schoolkalender goed te kennen, jongeren hebben het namelijk erg druk.

Dit laatste voorbeeld is tekenend voor het boek: het staat vol met praktische wijsheid. Een groot deel van het boek wordt dan ook gevormd door bijlagen, met bijvoorbeeld een evangelisatiecursus en een discipelschapscursus. Wat dat betreft zette de titel mij enigszins op het verkeerde been, omdat er in het boek helemaal geen sprake is van een zogenaamde 'zoektocht naar vermiste kinderen'. Je merkt wel bij vlagen dat de auteur gepassioneerd is aangaande het jongerenwerk en dat zijn primaire focus ook niet het vullen van de lege stoelen is, maar geestelijke groei. Toch is dit boek mijns inziens niet veel meer dan een praktische handwijzing. Voor sterk en aanstekelijk jongerenwerk lijkt me meer nodig. Het is niet aan mij om te oordelen over de vooronderstellingen van de auteur, maar zinnen als 'hoe word ik een aanstekelijk christen' en ‘jij hebt de kans de wereld te verbeteren', belichten slechts één kant van de medaille. Ze zouden in een breder perspectief moeten worden geplaatst, waarin bijvoorbeeld ook de dwaasheid van het kruis wordt genoemd. Dat gebeurt in dit boek echter niet. Met als kernpunt 'dat jongerenwerk draait om het laten zien wie Jezus is' blijft daardoor toch een belangrijk deel van deze kern niet ingevuld.

Door de vlotheid van dit boek kan men snel vergeten dat er ook en voorafgaand aan de praktijk een dieptefundament nodig is om effectief te kunnen 'laten zien wie Jezus is'. Daarin is geestelijke vorming en bijbels onderwijs essentieel. Op deze terreinen heeft het besproken boek echter minder te bieden, en hier zal men dus andere bronnen voor moeten aanboren. Maar zoals zo vaak is de zwakte tegelijkertijd ook de grote kracht en daarom zou ik jongerenwerkers dit boek willen aanbevelen en op het hart drukken om hun voordeel te doen met alle praktische handreikingen die worden aangeboden. Ik denk dat dit boek van Henk Jan Kamsteeg vele vormen van jongerenwerk een groei in dynamiek en kwaliteit kan bezorgen.

Thijs Tichelaar is derdejaarsstudent ETF, afstudeerrichting Kerk & Pastoraat; hij maakte deze boekbespreking onder begeleiding van drs. Jack Barentsen, docent NT en Praktische Theologie.

1. CV-Koers - december 2005

Op zoek naar Gods vermiste kinderen
Henk Jan Kamsteeg

Boekrecensie door Willem-Henri den Hartog

Onder jongeren is er een steeds grotere openheid voor het christendom. De vraag is of kerken en christenen voldoende zijn toegerust om deze openheid te begeleiden. Op zoek naar Gods vermiste kinderen biedt in ieder geval genoeg recent materiaal om goed jeugdwerk op te zetten.

Henk Jan Kamsteeg - onder meer betrokken bij de Amersfoortse jeugdkerk Heartbeat - neemt het Willow Creek-model als uitgangspunt, maar hij vertaalt dit helemaal door naar de Nederlandse setting. Kamsteeg vertelt op gepassioneerde wijze hoe christenen visie kunnen ontwikkelen en toepassen voor jongerenwerk.

Het boek zet in bij de vorming van goede jeugdleiders. Belangrijk voor deze leiders is dat zij (gebeds-)steun ontvangen van ouders en oudere gemeenteleden. De auteur laat vervolgens zien hoe goed jongerenwerk in elkaar steekt. Goed kerkelijk jongerenwerk is volgens hem ook gericht op buitenstaanders. Kamsteeg biedt veel handvatten om niet-christelijke jongeren te bereiken met het Evangelie. Mede met het oog op hen is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen in 'jeugdland'. Als de leiders van het jeugdwerk goed ingewijd zijn in de wereld van jongeren is het veel gemakkelijker om goede doelen vast te stellen. Jeugdwerk is te vaak opgezet vanuit de ideeën die óuderen hebben over wat goed is voor jongeren. Kamsteeg roept ons echter op om radicaal in te zetten op de jongeren zelf.

Als voor deze insteek wordt gekozen, is het wel belangrijk om deze visie aan het geheel van de gemeente te communiceren. Om het jeugdwerk tot een zegen te laten zijn is het verder van belang een goede organisatie op te zetten. De auteur wijst op het belang van kerngroepen, leiderschapsteams en kleine groepen.

Kamsteeg stimuleert kerken ook om visie te vormen voor het bereiken van scholen. Veel christelijke jongeren hebben moeite met het delen van hun geloof met klasgenoten. Als ze echter adequaat worden toegerust, kunnen ze de beste ambassadeurs zijn voor hun Heer.

Aan het eind van het boek vindt de lezer interviews met vijf Nederlandse jongerenwerkers. Zij vertellen enthousiast over hun jongerenwerk. Tenslotte maken we in dit boek ook nog kennis met verschillende cursussen die jongeren(werkers) kunnen helpen: een evangelisatiecursus, de cursus 'Aanstekelijk Christen voor Jongeren' en de discipelschapscursus 'G-Force'.

Op zoek naar Gods vermiste kinderen motiveert kerken in te spelen op het 'succes' van jeugdkerken. Maar niet alleen jeugdkerken kunnen hun voordeel doen met dit boek, voor het geheel van kerkelijk Nederland kan dit boek tot zegen zijn. Het boek van Henk Jan Kamsteeg werkt aanstekelijk.

Lees meer op Zendtijd voor de kerken...