www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Geen makke schapen
Een persoonlijke geschiedenis van joods verzet
Martijn Katan
Uitgeverij: Prometheus
ISBN: 9789044646429
184 pag.
Met illustraties
Prijs: 20 euro
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Wie van mijn joodse familieleden heeft zich in de oorlog actief verzet? Martijn Katan vroeg zich dat af en ging op onderzoek. Tot zijn verbazing vond hij er maar liefst tien.
Zijn vader Richard Katan die ausweisen vervalste, Hans Katan die het gebruik van pistolen en bommen niet schuwde, Mol Valk die een geheime boekhouding bijhield en boze Wehrmachtofficieren tot de orde riep, en nog zeven anderen. Ze voorzagen onderduikers van papieren en geld, brachten geallieerde soldaten in veiligheid en liquideerden gevaarlijke verraders.
Katan reconstrueert hun levens aan de hand van archieven, brieven, krantenberichten, foto’s en getuigenissen van overlevenden. Een inleidend hoofdstuk beschrijft het joodse verzet in Nederland in bredere zin. Het grote aantal verzetsmensen onder Katans verwanten blijkt geen uitzondering te zijn. De cijfers laten zien dat het percentage verzetsstrijders onder joden hoog was en vermoedelijk hoger dan onder Nederlanders in het algemeen. Veel meer joden dan tot nu toe werd gedacht, lieten zich niet als makke schapen wegvoeren, maar vochten terug.
Martijn Katan is een zoon van joodse ouders die de oorlog overleefden dankzij hun moed, koelbloedigheid en een flinke dosis geluk. Katan is biochemicus, emeritus hoogleraar voedingsleer en columnist voor NRC Handelsblad. Hij schreef twee bestsellers over voeding: Wat is nu gezond? en Voedingsmythes.

Meer recensies op bol.com

..

1. Jonet.nl - 25 april 2021 - www.jonet.nl

Goochelen met getallen
 – boekrecensie ‘Geen makke schapen’

Recensie door David Barnouw

Het is niet ongebruikelijk dat gepensioneerden het archief induiken om de geschiedenis van hun familie uit te zoeken. Je hoeft er geen gediplomeerd historicus voor te zijn. En het is in elk geval een stuk minder gevaarlijk dan het kopen van een motorfiets of in Sicilië parachutespringlessen te volgen. Corona zorgt voor lege archieven, maar anders zie je de nijvere geslachtkundigen (het zijn meestal mannen) verdiept in oude paperassen. Dat resulteert vaak in een boekwerkje, dat de auteur een keer of twintig vermenigvuldigd om familieleden te verblijden. Tot zo ver geen probleem.

Het wordt anders als de auteur zijn familie zo belangrijk, interessant, afwijkend of wat dan ook vindt, dat er gezocht wordt naar een uitgever. Dat lukt niet altijd, hoewel er uitgevers zijn die tegen betaling, dat heet dan ‘bijdrage in de kosten’, zo’n familiegeschiedenis uitgeven. Ook dit hoeft geen probleem te zijn, want je hoeft zo’n boek niet te kopen.

Het wordt problematischer als de auteur met zijn familiegeschiedenis iets grootser probeert te bewijzen. En dat is het geval met Geen makke schapen. Een persoonlijke geschiedenis van joods verzet van Martijn Katan. Het eerste deel van zijn boek moet laten zien dat er veel meer Joods verzet is geweest dan iedereen, inclusief L. de Jong, heeft gedacht. Die laatste schatte dat er ongeveer 45.000 illegale werkers zijn geweest, maar die opereerden in een vast organisatorisch verband. Dat is natuurlijk een nauwe omschrijving, waar persoonlijke hulp aan onderduikers niet onder valt. Dick Verkijk kwam in 2001 uit op meer dan twee en een half miljoen Nederlanders ‘die in positieve zin iets (tot heel veel) hebben gedaan in 1940-1945.’ De waarheid zal niet in het midden liggen, maar geeft het probleem van tellen wel weer.

Daarnaast is er de vraag wat Joods verzet is. Als dat verzet van Joden is, hoe zit dat met bijvoorbeeld communistische Joden, die zichzelf honderd procent atheïstisch vonden? Het monument dat aan de zijkant van de Stopera staat, heeft als opschrift ‘Ter herinnering van het verzet van de Joodse burgers’, maar wordt meestal het Joods verzetsmonument genoemd; ten onrechte.

Banner Klompen en Kamelen.
Het is natuurlijk niet opmerkelijk dat er meer verzet van Joden was dan van niet-Joden; zij vochten namelijk letterlijk voor hun leven.................
Lees verder...