www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Een blok aan het been?
Gereformeerde mannenbroeders in debat over de islam
Dirk van Keulen
uitg. Boekencentrum, Zoetermeer 2011
ISBN 9789023926085
188 blz.; € 14,90
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Het islamdebat vandaag kent zijn voorgangers. De auteur neemt ons mee naar de gedachten en inzichten van Abraham Kuyper (1837-1920) en Herman Bavinck (1854-1921), gereformeerde theologen die ook politiek actief waren. Beide dachten echter niet gelijk over de islam; hun waardering was behoorlijk verschillend.
Boeiend ook voor nu, zeker als men zich realiseert dat in hun tijd Nederland met zijn kolonie Nederlands Indië na Groot-Brittannië het grootste land ter wereld was. Het tegen van Kuyper naast de (voorzichtige) acceptatie van Bavinck: lijnen naar nu laten zich trekken.

Godsdienst of ideologie. Acceptatie of verwerping. Helderheid of verlegenheid. Voor of tegen. In de gereformeerde wereld van eind 19e, begin 20e eeuw liggen aanzetten voor het huidige debat over de islam.

1. Reformatorisch Dagblad - 2 januari 2012 - www.rd.nl 

Dirk van Keulen analyseert gereformeerde visie op islam

Boekrecensie door Ds. Cees W. Rentier

In ”Een blok aan het been?” vergelijkt dr. Dirk van Keulen de visies van de twee grote voormannen van de Gereformeerde Kerken, Abraham Kuyper (1837-1920) en Herman Bavinck (1854-1921), met elkaar.

De titel is wat misleidend, want de gereformeerde mannenbroeders hielden zich te weinig met de islam bezig om van een blok aan het been te kunnen spreken. Het is eigenlijk verbazingwekkend hoe weinig de Europese kerken zich hebben beziggehouden met de islam, tot op de huidige dag toe.

Van Keulen beschrijft boeiend en vlot leesbaar hoe Kuyper en Bavinck de islam leerden kennen en hoe ze erop reageerden. Kuyper reisde van augustus 1905 tot juni 1906 ”om de oude wereldzee” (de Middellandse Zee) en schreef een lijvig boekwerk over zijn kennismaking met de islam. Hij werd geraakt door de geestdrift en toewijding van biddende moslims in de Hagia Sophia en door de levendigheid van de preken.

Voor Kuyper was er sprake van eenheid van jodendom, christendom en islam in het monotheïsme dat wortelt in Abraham en Mozes, ondanks de ‘broedertwist’ die hen scheidt. Christenen zouden met moslims een politieke alliantie kunnen sluiten tegen het pantheïsme en polytheïsme, dacht Kuyper. Hij zag diverse waarheids­elementen in de islam waar het christendom van kon leren: het vasthouden aan het monotheïsme, het vrije democratische gehalte van de islam, die geen priesterorde kent, het verbod op alcohol, de interactie tijdens het godsdienstonderwijs in de moskee, de intensiteit van het bidden en het respect voor hun profeet. Je kunt je volgens Kuyper als christen in zekere zin aansluiten bij moslims om vervolgens bij hen „de wet en het evangelie in hun zuiverheid te herstellen door die te bevrijden van de woekerplant van de belijdenis van Mohammed en de Koran.”

Allah
Toch stelt hij ook dat Allah een door mensen uitgedachte god is, die niets met de drie-enige God van de christenen gemeen heeft. Kuyper bedoelde dit niet in de zin dat er een soort alternatieve god bestaat die de naam Allah draagt, maar dat de islam ten diepste het hart van het Bijbelse getuigenis over God verdraait. Hij noemde de islam dan ook een pseudoreligie of vervalste openbaringsreligie. Hij was (toen al) bezorgd over de opkomst van een ”panislamisme”, de herleving van de islam die zich de koloniale vernedering wilde afschudden.
Lees verder...