|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 1 RECENSIE
De geestelijke strijd is een opvallend thema in de puriteinse spiritualiteit. De puriteinen besteedden uitvoerig aandacht aan het thema met de geestelijke geloofsstrijd, in prediking en pastoraat, maar ook in hun geschriften. Dit onderzoek bespreekt een uitgebreide selectie van deze geschriften uit de periode 1587-1684. Daardoor komt er niet alleen zicht op de plaats van de geestelijke strijd in de puriteinse spiritualiteit, maar ook op de pastorale begeleiding. De puriteinse geschriften hebben onmiskenbaar een pastoraal doel; meestal vonden ze hun oorsprong dan ook in de Woordverkondiging.
1.
Ellips – juli 2010
Een blijvende strijd tussen vlees en Geest Kan een christen volmaakt leven? De Engelse puriteinen beantwoorden deze vraag radicaal met nee. Zolang de christen op aarde leeft, zal hij te maken hebben met een tweestrijd in zichzelf. Dr. R.W. de Koeijer, hervormd predikant te Putten, promoveerde in april op een studie over dit onderwerp. De opvatting van puriteinen als Thomas Brooks, William Gurnall, John Owen en vele anderen is dat de zondaar gered is - definitief - maar er blijft een onwedergeboren deel in de mens, dat zich verzet tegen de volledige doorwerking van de genade van Christus en vatbaar blijft voor de zonde. De heiliging is met andere woorden een proces, waarbij de Geest het nieuwe leven tot groei brengt, maar in dit leven nooit tot volle bloei. De puriteinen wezen veelvuldig op de betekenis van de duivel als de grote verleider, naast die van de wereld en het vlees (aardse begeerlijkheden, hoogmoed, enz.). De duivel knoopt aan bij de overgebleven geneigdheid tot zonde en sluit als het ware een coalitie met de verdorven neigingen in de mens. De duivel verzoekt niet alleen tot verleidingen, maar brengt de mens ook tot spirituele vertwijfeling en wanhoop, ja soms tot atheïstische gevoelens. Zijn aanvallen zijn doorgaans direct na de bekering van de mens of op het sterfbed, zo zet De Koeijer uiteen. De duivel is vooral bedacht op het afhouden van de mens van Christus. Eerst vergoelijkt hij de zonde in de hoop dat de mens zich niet tot Christus wendt, en als de zonde begaan is, vergroot hij de zonde zodanig uit dat de zondaar niet de toevlucht tot de genade neemt. Puriteinen wijzen dan erop dat er maar één remedie is: de zondaar moet zich rechtstreeks tot Christus wenden. Is het dan een zaak van doffe berusting dat de mens onvolmaakt is? Nee, stelden de puriteinen. Gods genade schakelt de verantwoordelijkheid van de mens niet uit om tegen zijn zondige aard te strijden. Als de strijder niet serieus deze verantwoordelijkheid praktiseert, is de geestelijke neergang onvermijdelijk. Dat de mens vatbaar is voor de zonde, heeft ook te maken met een gebrek aan innerlijke disciplinering. Puriteinen hebben gewezen op nalatigheid op het gebied van bijbellezing en gebed. Dr. De Koeijer laat zien hoe puriteinen inzicht hebben in de menselijke conditie, maar ook pastoraal bemoedigden in de geestelijke strijd. De puriteinen zijn in wezen wel positief over de afloop: de satan is in principe reeds door Christus verslagen, wat de garantie vormt voor de uiteindelijke triomf. |
