www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Brieven uit de hel
C.S. Lewis
176 pag., € 17,50
Kok, 2013
ISBN 9789043517263
vert. Arend Smilde
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Met The Screwtape Letters, verschenen in 1942 en opgedragen aan Tolkien, werd C.S. Lewis in een klap een bekende schrijver. Het boek is sindsdien voortdurend herdrukt. Hetzelfde geldt voor de Nederlandse vertaling Brieven uit de hel, die sinds 1947 meer dan twintig herdrukken beleefde.
 
Een ervaren duivel schrijft brieven naar zijn neefje (een duivel in opleiding) om hem de fijne kneepjes te leren hoe je christenen kunt verleiden om hun geloof te verloochenen. Het boek is één tot het eind toe volgehouden parodie, die van de ‘andere’ kant laat zien waar het op aankomt als je christen bent.

Of de cassette voor € 29,90:
Brieven uit de hel
  + Onversneden christendom
     + De grote scheiding
ISBN 9789043521963
Kok, 2013
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Dit najaar is het vijftig jaar geleden dat C.S. Lewis overleed. De media zullen hier uitgebreid aandacht aan schenken. In dit gedenkjaar verschijnt een fraaie cassette met Lewis populairste theologische titels in een luxe uitvoering. Brieven uit de hel is Lewis meest originele boek, waarin hij in de huid kruipt van een duivel en de strategieën van het kwaad ontmaskert. In Onversneden christendom legt Lewis uit wat het christelijk geloof wel en niet inhoudt. De grote scheiding is volgens velen Lewis mooiste boek, een allegorie over een busreis van de hel naar hemel. Voor wie nog niet met het werk van Lewis bekend is hét moment om toe te treden tot de schare van Lewis-bewonderaars.
 

2. Indekerk Blog - september 2013 - http://indekerk.be

Brieven uit de hel

Boekrecensie door Jacques Rommel

C.S. Lewis is een van de monumenten uit de Engelse literatuur en een van de grote christelijke denkers uit de 20e eeuw. Bij het grote publiek bekend door de verfilmde Narnia verhalen, onder gelovigen vooral omwille van zijn apologetische essays.

The Screwtape letters
Zijn beroemdste boek voor volwassenen is ongetwijfeld Brieven uit de hel dat geschreven werd in 1941. De oorspronkelijke titel was The Screwtape letters. Zes jaar later verscheen een Nederlandse vertaling, maar in 2002 werd het opnieuw vertaald en met succes heruitgegeven. Ook deze editie is namelijk al aan een zesde druk toe. Je zou haast denken dat het verplichte lectuur is voor christenen, wat niet zo heel gek is. Een generatie geleden was het namelijk vaak verplichte kost voor de Engelse schooljeugd. De vraag is of je daar als (verplichte) lezer blij mee moet zijn?

Verplichte literatuur?
Het boekje scoort hoog omwille van twee redenen. Het is onmiskenbaar literair. Lewis beoefent hier een bijzonder genre door de duivel ironische brieven te laten schrijven aan een collega-duivel. Dat op zich maakt het heel leesbaar en verteerbaar, omdat elke brief op zichzelf kan staan, kort, met een stevige doordenker, en hier en daar een vleugje fijne humor. Dit laatste komt het best tot uiting in de toon die Schroeflik aanslaat tegen zijn neef Galsem. Die toon is zeer beleefd, maar met een dreigende, soms boosaardige ondertoon. Precies zoals je van de duivel zou verwachten, maar ook van sommige mensen… Een tweede verdienste is natuurlijk de inhoud. De brieven bevatten tips hoe een duivel gelovigen kan doen struikelen, en doen terugkeren naar de Wereld, het terrein van de Satan. Het is zonneklaar dat Lewis onze zwakheden heeft geobserveerd en kent. Enkele van de brieven raken het hart van de lezer door hun herkenbaarheid, en zijn daardoor een waardevolle les/waarschuwing/bemoediging.

In de huid van de tegenstander
Toch een klein voorbehoud: niet alle brieven zijn even interessant, en in het begin moet je wel even doorbijten en wennen aan het nogal omslachtige taalgebruik. Het is duidelijk dat men 70 jaar geleden anders schreef en las dan vandaag, en de nieuwe vertaling heeft daar niet zoveel aan veranderd. Ik herinner me dat ik bij de aanvang van mijn geloofsdagen de oude versie van de Brieven heb gelezen, en niet meer moeite had dan met de recente versie. Lewis zei ooit in een interview dat hij de Brieven met grote tegenzin schreef, omdat hij het haatte om in de huid van de tegenstander te kruipen. Naast de Brieven uit de hel bevat deze uitgave een extraatje onder de titel ‘Schroeflik heft het glas’. Daarin filosofeert Lewis over democratie en de democratisering van het onderwijs. Wellicht zullen sommigen nogal de wenkbrauwen fronsen bij dit betoog. Grappig is wel dat het zo actueel is in het licht van de op gang zijnde onderwijshervorming in Vlaanderen.

Conclusie
Brieven uit de hel is uitgegeven in een mooie cassette met twee andere boeken van C.S. Lewis. Verkrijgbaar bij uitgeverij Kok voor minder dan 30€ (actieprijs). Nog een laatste kritische noot: ondanks de zesde druk bevat de tekst nog enkele storende tikfouten. Jammer, want de box is een mooi verzamelobject met een kostbare inhoud.
 

1. - 4 januari 2010 - www.rd.nl 

Boekrecensie door Enny de Bruijn

Als het over de duivel gaat, kun je twee ernstige fouten maken, zegt de Britse schrijver en apologeet C. S. Lewis. Je kunt denken dat hij niet bestaat, óf te veel ongezonde belangstelling voor hem koesteren – beide vergissingen zijn even gevaarlijk.

In ”Brieven uit de hel”, de beroemdste titel uit zijn veelzijdige oeuvre, bewandelt Lewis een andere weg. In de vorm van een briefwisseling tussen een leerling-duivel en zijn supervisor in de hel stelt hij alle mogelijke verleidingstechnieken aan de kaak. Het boek stamt uit 1942 en is tientallen keren herdrukt – de laatste jaren in de voortreffelijke vertaling van Arend Smilde.

Lewis toont zich een ontzagwekkend specialist in de ontrafeling van menselijke motieven. Hij toont hoe de duivel op alle mogelijke manieren zijn kans ziet: als de ‘patiënt’ vol verheven gevoelens zit (bruikbaar om hem tot hoogmoed te verleiden) of als hij lauw en uitgeblust is (geschikt om hem moedeloos te maken). Vraatzucht biedt kansen, net als seksualiteit en allerlei klein-menselijke ergernisjes. Maar ook religie, want „nergens hebben wij met ons verleidingswerk meer succes dan op de trappen van het altaar.”

Niettemin vormen deze dingen slechts de grondstof waarmee de verleider aan de slag moet. In zijn eigen woorden: „Laat de mensen maar over de liefde debatteren, of over celibaat of over kaarsen op het altaar of over geheelonthouding of over onderwijs en over de vraag of die dingen ‘goed’ of ‘slecht’ zijn. Niets is van enig belang behalve de tendens (...) waardoor een gegeven patiënt zich naar de Vijand toe dan wel naar ons toe beweegt.”