2 RECENSIE

Koning op een ezel
Nico ter Linden
Uitgeverij: Balans, Amsterdam, 2005 
ISBN 9050187382 
Pagina’s: 240 
Prijs: € 22,50. 
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

2. Reveil - maart 2006 - www.maandbladreveil.nl 

KINDERBIJBEL VAN NICO TER LINDEN:

SAAI
SAAI
SAAI

Reveillezer Alex Scheltens las de kinderbijbel van auteur Nico ter Linden: 'Koning op een ezel'. Het kon hem niet bekoren.

'Waar, maar niet echt gebeurd' in het honderdvoud

Boekrecensie door Alex Scheltens

Het moest er natuurlijk een keer van komen: een kinderbijbel van Nico ter Linden. Ik heb hem uit de bieb gehaald, om eens te kijken wat hij ons te vertellen had. Nee, eigenlijk wist ik het al: Ik heb namelijk enkele delen van 'Het Verhaal gaat..." gelezen.

En inderdaad, het klopt: 'Wel waar, maar niet echt gebeurd.' Dit is waarschijnlijk de eerste kinderbijbel waarin dit al op de eerste bladzijde staat! Waarom? Omdat volgens Ter Linden kinderen van nu wel de vragen stellen die hij als kind nog niet stelde: 'Toen onze oudste kleinzoon op zijn vijfde (!) jaar het verhaal van de opstanding van Jezus uit het graf hoorde, zei bij onmiddellijk: "Dat is onzin." Het kind kon niet geloven dat het echt is gebeurd. En hij had gelijk. Maar hij had ook geen gelijk, want het verhaal vertelt geen onzin, het vertelt een waarheid over Jezus. Een verhaal hoeft niet echt gebeurd te zijn om toch een waarheid te vertellen.'

En ik weiger te geloven dat een kleuter van vijf zo reageert, tenzij het hem al met de paplepel is ingegoten. (Lijkt me niet onwaarschijnlijk met zo'n opa.)

Saai

Matteus en Lucas verzinnen in deze kinderbijbel samen een aantal leuke verhalen over Jezus, al of niet of gedeeltelijk echt gebeurd, hier en daar een beetje opgeleukt, aangedikt, "O.T.-hineininterpretiert, beetje getallen erin gegoocheld. Kortom. het wordt wel duidelijk dat de evangeliën één groot verhalenboek zijn. Bovendien saai, want het lijkt niet meer te gaan om de inhoud of de spanning van de verhalen, maar over waarom ze zo zijn opgeschreven. Twee mannetjes die elkaar de hele tijd uitleggen waarom zus of waarom zo. Saai, saai, saai, want: 'waar, maar niet echt gebeurd' in het honderdvoud.

Literair onder de maat

Verder vind ik dat het literair ver onder de maat is en zo plat als een dubbeltje (pardon, eurostuiver). Daarmee vergeleken kunnen de verhalen van Kind op Maandag (maandelijkse uitgave van de Nederlandse Zondagsschool Vereniging voor de basisscholen) genomineerd worden voor de Nobelprijs voor de literatuur.

Eén voorbeeldje slechts, gelezen bij het kerstverhaal: Bij het zien en horen van de engelen "vielen de herders op hun knieën. De oudste herder zei het gebed dat hij vroeger van zijn moeder had geleerd: 'Here, zegen deze spijze, amen.' Dat sloeg natuurlijk nergens op, maar hij wist zo gauw niet iets beters. Amen,' zeiden ook de anderen."

Ha, ha, kan iemand me even kietelen?

Illustraties

Tot slot nog dit. De illustraties zijn precies zo als het boek: niet aantrekkelijk.

1. Reformatorisch Dagblad - 29 maart 2006 - www.refdag.nl

Troosteloos evangelie 
 Boekrecensie door L. Snoek 

„Ik mag graag fantaseren over...” Zo begint ds. Nico ter Linden een van zijn zinnen in de verantwoording van zijn vorig jaar verschenen ”Koning op een ezel”. Met die uitdrukking is de verhalenbundel voor jongeren van 10 jaar en ouder getypeerd: fantasie. Enerzijds knappe en vaak humoristische fantasie bij de Evangelieverhalen, anderzijds theologisch aanvechtbaar en in wezen troosteloos. 

De opzet van de verhalen is origineel en verrassend en de illustraties van Ceseli Josephus Jetta sluiten daar volledig bij aan. De evangelisten Matthéüs en Lukas zijn voortdurend met elkaar in gesprek. Zij bedenken samen wat voor verhalen ze over het leven van Jezus zullen gaan schrijven en lezen die aan elkaar voor. 

Hun schrijversavontuur begint na het sterven van Jezus. Jezus is in hun beleving letterlijk voorgoed dood, maar in hun herinnering en gedachten staat Hij op. En in de verhalen die ze schrijven, moet Hij voortleven. Zo maakt Ter Linden zijn jonge lezers duidelijk hoe de Evangeliën volgens hem zijn ontstaan. Aan het eind bekent hij wel dat Matthéüs en Lukas in werkelijkheid niet hebben samengewerkt. 

Door dit perspectief kan ds. Ter Linden de boodschap van zeer bekende Bijbelgedeelten heel verrassend neerzetten, helaas in een stijl die aan die boodschap tekortdoet. Zo laat hij, na de meeslepende navertelling van de gelijkenis van de arbeiders in de wijngaard, Jezus en Petrus het volgende gesprekje voeren: „’Dit verhaal moet je door en door kennen, Petrus, voordat je portier van de hemelpoort kunt worden,’ zei Jezus. ’Je moet weten dat ze hierboven slecht in rekenen zijn. Niet wannéér je komt, telt voor God, maar dát je bent gekomen. De Heer van de wijngaard houdt van dit soort grappen.’ ’Leuk is anders,’ zei Petrus zuinigjes. ’Ja,’ zei Jezus. ’Daarom moet jij ook nog veel leren.’” 

Tegelijk maakt dit perspectief de structuur van de verhalenbundel ingewikkeld. De chronologie van de Evangeliën is niet herkenbaar. Matthéüs en Lukas beginnen met Pasen, herinneren zich vervolgens enkele gelijkenissen, stellen de bergrede samen en bedenken ergens middenin dat ze ook nog een geboorteverhaal over hun „held” moeten „verzinnen” (p.121 en 122). De bundel sluit af met het sterven van Jezus. 

Voor Ter Linden is dit overigens geen enkel bezwaar. Het gaat hem niet om echt gebeurde geschiedenissen. Het gaat hem erom „de beelden” van de Bijbel te verduidelijken. Hij zegt tegen de jongeren: „Het is niet echt gebeurd, dat Jezus over het water liep en dat hij na drie dagen weer uit het graf opstond.” (p.12). „Het (de evangeliën, LS) zijn mijmeringen, gedachten, verhalen, lessen van veel later, op papier gezet toen de leerlingen van Jezus al ver waren uitgewaaierd.” (p.237). 

En daarmee verwoordt hij het meest bezwaarlijke van zijn boek. Als ik Ter Lindens boeken serieus lees zoals ik Roodkapje lees, dan doe ik hem en die boeken ernstig tekort. Dat doet Ter Linden zelf ten aanzien van de Evangeliën en dus van God. De Bijbel wil gelezen worden zoals hij zich aanbiedt: als het historisch betrouwbare Woord van God (Luk.1:1-3 en 2 Petr.1:16-21). Waarom zou iets wat wij niet begrijpen, dus niet echt gebeurd zijn? 

„Wat je nu leest, is wel waar, maar niet echt gebeurd.” Dat is de boodschap van ”Koning op een ezel”. Het klinkt mooi, maar het biedt jongeren een zeer onzeker perspectief.