www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Ik ben de Weg
Hoe het christelijk geloof relevant kan zijn in de tijd van Google, Trump en religiestress
Lous, Bjorn
2019, Scholten, Zwolle
641 pagina’s
€ 18,95
ISBN: 9789492959690
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Waarom hebben we als kerken nog steeds geen antwoord op de secularisatie? Waarom heeft de genocide uit de Tweede Wereldoorlog, die plaatsvond in het 'christelijke' Europa, nauwelijks tot kritische bezinning geleid onder christenen? Twee vragen die ogenschijnlijk weinig met elkaar te maken hebben. Toch is het antwoord mogelijk hetzelfde. We zijn als christenen losgeraakt van onze Joodse wortels. Het gevolg is niet alleen negatieve vooroordelen over Joden en over de Bijbelse wetten, het heeft er ook voor gezorgd dat christenen vooral bekend staan als mensen die enigszins buiten de wereld staan. Terwijl de Bijbel juist heel concrete wijsheid biedt voor de grote vragen waar onze samenleving op dit moment mee worstelt: over hoe we moeten omgaan met de natuur, economische ongelijkheid en de kloof tussen politiek en burgers. Om die wijsheid te vatten en een originele bijdrage te leveren aan deze uitdagingen moeten we leren om de Bijbel anders te lezen. Dit boek wil daartoe een aanzet geven.
Welke opdracht geeft de Bijbel voor ons dagelijks leven?

..

2. - 18 augustus 2021 - https://libris.nl/westerhofboeken-jufferenwal/

Ik ben de weg – Uitdagend meesterwerk van Bjorn Lous

Boekrecensie door Jenno Sijtsma

Omdat we als christenen losgeraakt zijn van onze Joodse wortels hebben we vergeten dat we hét licht der wereld zijn, hebben we de nadruk gelegd op de verzoening en het leven na dit leven en intussen verleerd om hier en nu daadkrachtig voor Christus te leven. Na het Concilie in Nicea is zo goed als elke verwijzing naar Israël en de Thora, 'het meest tastbare dat we van God gekregen hebben, het fundament waar de rest van de Bijbel aan is opgehangen’ verdwenen in de theologie en heeft het Griekse denken die plaats ingenomen. De vrije wil werd losgelaten en de mens was niet meer zelf verantwoordelijk voor de keuze die hij maakte, maar volledig afhankelijk van Gods genade. Sinds de nadruk op de erfzonde (Augustinus) is de hele wereld in de macht van het kwaad terecht gekomen.

Maar als we terug gaan naar de tekst zelf, komen we tot een verhaal dat totaal andere accenten legt dan de traditie ons wil doen geloven. De kerk is niet in de plaats gekomen van Israël en de vervangingstheorie is een schande in het oog van God, Die een eeuwig verbond met Israël heeft gemaakt. Jezus onderwees trouw de beginselen van de Thora, en maakte die tot zijn gedragspatroon. Een christelijke gemeente die de Thora en Israël verwerpt, en claimt dat Israël zich bij hen zou moeten voegen, gaat in tegen de Bijbel en tegen de Eeuwige. Zoals de Thora leert zijn we Gods medearbeiders en dat betekent ook voor de economie dat een lezen van en luisteren naar de Thora een wezenlijke bijdrage en verandering met zich meebrengt. En..

Vragen en antwoorden
Lous, doctor in de economie, kwam tot bovenstaande gedachten en visie door jarenlange studie en mede door een verblijf in Egypte en Israël, later in Soedan. Hij raakte diep doordrongen van waar het in het christelijk geloof vanuit de Joodse wortels werkelijk om gaat. We moeten (!) inzien dat zoals we als christenen nu leven en bijvoorbeeld gebruik maken van geweld, we kunnen vergeten dat we ook maar enige invloed hebben op de mensen die veelal zo goed als seculier leven. “Het is niet vol te houden te leven met een geloofssysteem en een samenlevingssysteem dat grootschalig onrecht goedpraat en in stand houdt,” aldus Lous. 

We hebben als christenen zeker ten aanzien van de Joden de eeuwen door en tot op de huidige dag veel boter op ons hoofd wat ons gedrag ten opzichte van hen betreft en het is de hoogste tijd terug te keren naar de boodschap van de Thora en de beleving daarvan, zoals Jezus ons daarin is voorgegaan. Dat brengt met zich mee dat we – zo wil ik het zeggen: schuld moeten belijden en van daaruit bepaalde theologische inzichten en gedragingen moeten doordenken, om tot wezenlijke verbetering te komen. Dat is niet gemakkelijk, misschien zelfs moeilijk, maar niettemin noodzakelijk. De auteur ziet de ernst daarvan ook in als hij opmerkt dat hij heel goed de natuurlijke reactie begrijpt om huiverig te zijn voor zijn Bijbelse ideeën die ogenschijnlijk niets heel laten van het traditionele christelijke verhaal. “De roep om een verandering van wereldbeeld, verandering van wat een `christelijke samenleving’ inhoudt kan overweldigend zijn,” zo merkt hij op. En het is waar, als je alles wat hij in dit dikke boek schrijft op je in laat werken kan de gedachte post vatten dat het totaal onwerkelijk en onmogelijk is om terug te keren tot de Thora en in te zien waar het ook als christenen in geloof en daad werkelijk om gaat. Veel van wat hij schrijft is echter niet nieuw, zo kan ik na meer dan vijftig jaar met de Bijbel en de theologie bezig te zijn wel zeggen. Daarom hoop en verwacht ik dat een tweede druk niet alleen een tekstregister bevat, maar ook een lijst met boeken van Nederlandse theologen - bijvoorbeeld Henk Vreekamp, Jan van Barneveld, Edjan Westerman en vele anderen – die ook diep op de Thora en de beleving ervan voor ons christenen ingaan.

Hier en daar is het misschien te veel
De auteur heeft dit boek met grote kennis van zaken maar niet minder met een grote bewogenheid en ernst aan het publiek en aan ons dus toevertrouwd. De eerste reactie zou kunnen betekenen dat we het volledig afwijzen, omdat we opgegroeid zijn met een theologie en theorie die haaks staat op deze visie. Maar door alles heen gaat het om waar het in Gods Woord werkelijk om gaat en dat roept steeds weer op tot bezinning en gebed. Dit boek daagt ons uit om meer en meer te verstaan en te beleven wat ons aan rijkdom en aan opdracht is toevertrouwd. En dat is altijd de moeite zeker waard.

1. - 10 november 2020 - www.uitdaging.nl 

Nieuwe christelijke maatschappijvisie

Recensie door Marco van Putten

Veel mensen zijn ontevreden of boos op de overheden. Hebben christenen een constructieve verantwoordelijkheid daarvoor? Volgens Bjorn Lous reikt de christelijke leer bij uitstek wegen aan om de maatschappij te verbeteren, maar dat vraagt een nieuwe aanpak. Hij beschreef dat in ‘Ik ben de weg’. Waar gaat het over?

Lous behandelt maatschappijkritiek. Dat is opmerkelijk in een tijd waarin alle christelijke politieke partijen deel hebben aan de Nederlandse regering. Lous heeft kritiek daarop en ook op andere christelijke leiders en maatschappelijke organisaties, zoals de Evangelische Omroep (EO). Maar hoe kan het dan beter of anders?

Hij is opgegroeid in een christelijk gezin in seculier Brabant. Hij was een aantal jaren actief bij Perspectief, is tegenwoordig bestuurslid van de Jules Isaac Stichting en promoveerde onlangs op het onderwerp: de relatie tussen inkomensongelijkheid en geluk.

Boekanalyse
Na een Voorwoord volgen 17 hoofdstukken, verdeelt over drie delen met daartussen intermezzo’s, waarin hij zijn maatschappijvisie uitwerkt. Daarna volgt een Nawoord en Dankbetuigingen. Hij besteedt de meeste aandacht aan de verwording van het Evangelie tot Theologie, het vaststellen van de centrale Bijbelboodschap zonder Vervangingtheorie en aan gerechtigheid & geweld. Voetnoten geven achtergrondinfo. Bijbelcitaten komen grotendeels uit de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV), tenzij anders aangegeven. In vier appendices gaat hij dieper in op christelijke stromingen en radicale hervormers, voor- en nadelen van de traditioneel Joodse Bijbelinterpretatie, zonde in de Tenach (Oude Testament) en de Bijbeluitlegprincipes van rabbijn Hillel. Het boek sluit af met een Literatuurlijst en een register met Bijbelcitaten per hoofdstuk (niet per pagina).

Doodgelopen christenheid
Lous analyseert een verwatering van de traditionele christenheid. Het zou vanaf de vierde eeuw op een zijspoor terecht zijn gekomen, zoals door formalisme en christocentrisme. Los van de Joodse wortels zijn geraakt (Vervangingstheorie). Hierdoor zou het geen antwoord meer hebben tegen secularisatie. De christelijke traditie zou verstikkend werken.

Maatschappelijk betrokken christendom
Lous richt zich op de oorsprongen van het christelijke geloof en de waarde ervan voor hedendaagse sociale vragen. Hij komt met een uitgebreide herinterpretatie van de Bijbel en de hoofdzaken van het geloof en wil vandaar uit een positieve bijdrage leveren aan maatschappijverbetering in samenwerking met antikapitalistische, pacifistische seculieren (activistisch politiek pluralisme).

Evaluatie
Lous doet, hoewel geen Theoloog, allerlei (geloofs)beweringen en aanzetten gebaseerd op vermoedens en meningen, die niet altijd onjuist zijn. Zo roept hij alle gelovigen (Jood en niet-Jood) op om de Torah (voorwaarden van Gods Verbond) als levensleidraad te gebruiken, maar zwakt dit later af door te stellen dat niet-Joden geen verplichting zouden hebben heel de Torah te houden (alleen Noachidische bepalingen). Ook interpreteert hij de Torah hoofdzakelijk collectief en in algemene (niet-letterlijke) of allegoriserende zin. Hij lijkt beïnvloed door de traditie van het Liberale (Verlichte) Jodendom (Kinzer); progressieve mens met vrije wil is goed, maar diens omgeving kan die corrumperen. Zulke overtuigingen zijn amper te combineren met de Bijbel. Soms worden lange Bijbelteksten geciteerd. Het is onbegrijpelijk dat dit ‘dikke’ boek geen zoekregister heeft.