|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 1 RECENSIE
Zal het christendom overleven? En zo ja, in welke vorm? 1. Nederlands Dagblad - 4 februari 2011 - www.nd.nl | pdf Het christendom emigreert
In de jaren zestig van de 20e eeuw werd de secularisatie duidelijker merkbaar en begon het proces van ontkerkelijking. Sterk dalende cijfers van kerkelijke ledentallen illustreren dit. Er moeten vele kerkgebouwen worden afgestoten en de inboedel wordt op Marktplaats aangeboden. De huidige Protestantse Kerk in Nederland heeft nu ongeveer evenveel leden als de Nederlands Hervormde Kerk in de jaren 70. Dat betekent dus een verlies van zo’n 800.000 leden... Behoren christendom en het Westen van nature wel bij elkaar? Na zoveel eeuwen lijkt dat vanzelfsprekend en onze rijke christelijke cultuur wijst daar duidelijk op. Toch zegt McGrath in zijn voorwoord: ‘In feite is het christendom helemaal geen westerse godsdienst. De oorsprong ervan ligt in Palestina, en zijn toekomst hoofdzakelijk in Zuid-Amerika, Azië en Afrika.’ Dit kleine zinnetje was voor mij een eyeopener. We zijn ons er nauwelijks van bewust dat het christelijk geloof hier ooit vanuit de bakermat Palestina is gebracht en dat wij dankzij zendelingen met de joodse traditie in aanraking zijn gekomen. Nog steeds zijn we stilzwijgend van mening dat West-Europa, Noord-Amerika en Australië toonaangevend zijn in de christelijke traditie. We verwachten dat kerken in andere werelddelen zich bij óns aansluiten omdat ze vanuit óns zendingswerk zijn ontstaan. Maar we beseffen te weinig dat zij ons momenteel getalsmatig ‘inhalen’ en ons in geestkracht dikwijls overtreffen. Christenen uit andere landen verbazen zich vaak over ons matte kerkelijk leven en zij houden ons een pijnlijke spiegel voor om in te kijken. McGrath beschrijft enkele voorbeelden van kerken ‘overzee’ maar hij werkt bovenstaande gedachte van dit citaat toch te weinig uit. Een voorbeeld als Zuid-Korea blijft daardoor wat op zichzelf staan. Dit prikkelende citaat zou een nieuw boek verdienen en dieper kunnen worden uitgewerkt. Vervlakking In onze eigen cultuur signaleert McGrath kerkelijke pogingen om contact met mensen te leggen maar daarover is zijn oordeel niet altijd even positief. Hij spreekt over de McDonaldisering van het geloof waarmee hij versimpeling en vervlakking aanduidt. Menig oudere zal dat beamen wanneer hij in de eredienst liederen uit de Evangelische Liedbundel of Opwekking krijgt voorgeschoteld omdat hij het verlies van psalmen en gezangen betreurt. McGrath heeft te weinig oog voor de achterliggende bewogenheid om aansluiting te zoeken bij deze tijd. Hij doet daarin tekort aan de missionaire drang om deze behoefte aan spiritualiteit op te pakken en in christelijke termen te vertalen. Deels begrijp ik hem wel maar ik vind dat hij daarin niet helemaal recht doet aan deze initiatieven. Hoe nu verder? We leven in een overgangsfase waarin we nog niet in staat zijn om uit te maken wat tijdelijk en wat blijvend is. Er zijn genoeg mensen die zoeken naar geestelijke inspiratie en houvast maar ze vinden dit dikwijls niet in de gevestigde kerken. Sommigen wel in kloosterweekenden bijvoorbeeld of in lezingen die nieuwe en tegelijk soms oude inzichten aanreiken van kerkelijke tradities die het niet ‘gehaald’ hebben. Aan de andere kant zoeken veel, met name jongere mensen, hun heil in evangelische en charismatische gemeenten. Deze groeien nog steeds, al lijkt dat wel te stabiliseren. Soms hoor je ook van mensen die weer naar de protestantse kerk terugkeren omdat ze de ‘diepgang’ missen. Veel jongeren lijken helemaal niet met religie bezig te zijn, behalve op momenten dat zij met de dood worden geconfronteerd. Stille tochten, samenkomsten met kaarsen en bezinning worden druk bezocht als er aanleiding toe is. De Alpha-cursus is ook erg populair, maar lijkt met name zoekers binnen de kerk te bereiken. Daar is niets mis mee maar de oorspronkelijke intentie van die cursus is om belangstellende niet-gelovigen te bereiken. Dit boek geeft goede aanzetten maar de werkelijke intentie ‘hoe nu verder’ zou scherper in beeld mogen komen. Nu gaat de schrijver teveel de breedte in en dat komt de spits van de vraag die in de titel van dit boek zo duidelijk naar voren komt niet helemaal ten goede. |
