www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

God, bewegend bewogen
   over een machtige God en prachtige mensen
Henk Medema
Uitg. Medema, Vaassen 2007
175 blz. € 13,95
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

GOD: anders dan wij meestal denken. Niet statisch, maar dynamisch. Bewegend, voortdurend in interactie met het enorme heelal en met miljarden mensen. Bewogen om al die mensen.
God heeft wel wat anders te doen dan alleen maar te bestaan. Het christelijk geloof is niet alleen maar monotheïsme. De levende God is veel meer dan een alles beschikkende Heerser, zoals de god (Allah) van de Islam. God is Vader, Zoon, Heilige Geest - een gemeenschap. De levende God, die beweegt en bewogen is. Zoiets als de 4500 badkuipen water per seconde die via de Rijn bij Lobith ons land binnenstromen, maar dan een oneindig veelvoud daarvan: zo groot is de genade van de drie-ene God.

1. Nederlands Dagblad - 21 maart 2008 - www.nd.nl

Bewegend bewogen
of
Eeuwig en onveranderlijk

God, bewegend bewogen. over een machtige God en prachtige mensen
Henk Medema
Uitg. Medema, Vaassen 2007
175 blz. € 13,95

Wie God is. 52 bijbeloverdenkingen over hoe God zich openbaart
Ds. P. van Ruitenburg
Uitg. Den Hertog, Houten
205 blz. € 14,50
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Recensie door Wim van der Aa

Soms spreekt de voorkant van een boek al boekdelen. Er liggen twee boeken voor mij die allebei uitdrukkelijk gaan over de vraag: wie is God en hoe openbaart Hij zich? Het ene, dat van uitgever en publicist Henk Medema, laat een bruisende rivier zien met een helderblauwe hemel erboven, het andere, dat van ds. P. van Ruitenburg, toont tegen een roomkleurige kaft een foto van een grijze wolkenhemel met een niet zichtbare maar wel aanwezige zon erachter. Deze foto's laten de inhoud van hun boek over God goed zien. Voor de een die meer vertrouwd is met de evangelische wereld is God vooral beweging en bewogenheid met mensen, voor de ander is God meer oneindig, majesteitelijk en onbegrijpelijk genadig.

Wie over God nadenkt, komt al snel bij wat we klassiek zijn eigenschappen noemen. God is eeuwig, onbegrijpelijk, onzienlijk, onveranderlijk, oneindig, almachtig, alwetend, volmaakt wijs etc. Dat is ook de insteek van het boek van Medema, althans, hij somt ze in zijn eerste hoofdstuk op dat gaat over de vraag: God is... en hoe?

In dat hoofdstuk neemt hij de Nederlandse Geloofsbelijdenis in artikel 1 op de korrel, dat over God spreekt als een enig en eenvoudig geestelijk wezen. Met dat woord 'wezen' kan de schrijver niets. Hij schrijft zelfs letterlijk dat hij er van rilt, 'de kou die ervan uitgaat, als van een ontzagwekkend ijskristal'. Hij zelf zoekt God vooral te beschrijven als beweging. Want Hij is er, Hij beweegt en Hij leeft! God bestaat maar niet zonder meer en zomaar, maar Hij wil dat wij hem leren kennen, dat er sprake is van relatie.

Het begrip 'wezen' doet Medema te afstandelijk en ook te hard aan. Je denkt dan aan Gods wil die wij niet kennen, aan zijn vaststaande en onveranderlijke besluiten en dientengevolge aan een geloofsleven van mensen die onder zo'n God weinig leven, troost of vreugde kennen. Het brengt hem zelfs tot een vergelijking met de islam en Allah. Het is bekend dat deze godsdienst fundamenteel verschilt met de christelijke inzake de leer van de Drie eenheid, want er is maar één God, Allah, en geen drie.

Dat de Ene God in het christendom in drie personen Zich openbaart Vader, Zoon en Heilige Geest gaat de islam drie bruggen te ver. Maar Medema ziet hét verschil met de islam niet zozeer hier, maar meer in de ontkenning van de incarnatie, de vleeswording van het Woord, van God in Jezus Christus. Daarin ligt namelijk onder andere Gods beweging, Gods bewogenheid met mensen.

Die beweging en bewogenheid is ondanks dat Allah barmhartig en genadevol is (Soera 112) in de islam, bij Allah, afwezig. In het slot van dit hoofdstuk geeft de schrijver de paus Benedictus het woord, die ons vooral leert dat het christelijk geloof een redelijk geloof is (Rom. 12 : l), waardoor we met argumenten van het verstand en van de logica verder komen als het over God gaat" en elkaar niet langer de hersens hoeven in te slaan om het over God en de godsdiensten te kunnen hebben.
Maar dit is hem toch veel te statisch, want de openbaringsbron is volgens hem een voortgaande bewegende bron, als een fontein die opspringt tot in het eeuwige leven.

Verrassend overigens hoe dan de evangelicaal zijn roomse pausbroeder de hand kan geven inzake de visie op de geschiedenis van de openbaring. Voor Rome houdt immers evenmin de openbaring op bij de canon van de Bijbel. Via de paus eindigt dit hoofdstuk uiteindelijk bij de hervormde legerpredikant dr. J. van Eck die wijst op de kern van de protestantse vroomheid bij de afschaffing van alle roomse pracht en praal. 'Men deed dat omdat men in het boek op de preekstoel een Stem had gehoord.' Dat is volgens Medema dan ook het geheim van de Levende die Zich openbaart. Die Stem spreekt steeds opnieuw, in onze oren en in onze harten.

Belezen
De volgende hoofdstukken van het boek vormen eigenlijk een uitwerking van wat in dit eerste hoofdstuk al is besproken of in stelling is gebracht, over de Drie eenheid, over God die voor ons is, over de Heilige Geest, Gods toekomst die op ons toekomt, Gods almacht en Gods heerlijkheid. Het boek snijdt daar geweldig veel goede, maar ook grote thema's aan. Ik noem bijvoorbeeld Gods almacht, over de verhoring van het gebed en dan te bedenken dat er met 1 miljard christenen op de wereld gemiddeld zo'n 11547 gebeden per seconde in Gods bestuurskamer terechtkomen, hoe kan dat allemaal?

Ook God en het lijden, het waarom, komen ter, sprake. Zoveel, dat het mij te veel is, en vooral te chaotisch. De schrijver is een belezen mens, hij citeert los en vast, verbindt rijp en rauw en stoort zich zeiden aan continuïteit of historiciteit. Maar zoveel van dit alles komt de leesbaarheid van de boodschap en de rode draad niet ten goede. Verschillende thema's komen op meerdere momenten terug, op soms verschillende en dan weer gelijkluidende wijze.

En toch is het een fris boek, zoals de foto op de voorzijde doet vermoeden. Dat komt vast doordat het niet bedoeld is als een systematisch boek, een dogmatische verhandeling, maar meer als een Bijbels theologische plaatsbepaling ten aanzien van de vraag wie God is.

---

Ordelijk

Dat laatste kan ook gezegd worden van het boek van ds. P. van Ruitenburg. Dat biedt in 52 korte hoofdstukjes veel Bijbelmateriaal aan, in de vorm van teksten en besprekingen van woorden en thema's die met de vraag wie God is te maken hebben. Deze wijze van behandeling oogt ordelijk en rustig. Het leest vlot en rustig, ondanks dat de taal en kerkelijke cultuurkennis die wordt verondersteld wel hoog is. Dit boek stamt uit de wereld van de Gereformeerde Gemeenten, de wereld waarin het door Medema gewraakte artikel 1 over het Wezen, in hoge waarde wordt gehouden. Dat is ook goed merkbaar. God is er hoog en heilig. Van beweging is bij Hem niet zo snel sprake, hij is immers eeuwig en onveranderlijk.

Toch spreekt er uit deze stukjes ook een grote bewogenheid met mensen, zondige en verloren mensen. Ook voor Van Ruitenburg gaat het om een bewogen God die in Christus in beweging is gekomen om zondaren zalig te maken. Hij wil voorkomen dat God voor zondige mensen zo ondoorgrondelijk is, dat ze de moed opgeven om God ooit te leren kennen. Medema zou er goed aan doen om dit boekje nog eens te lezen en herlezen. Hij zou wellicht bevestigd worden in veel vooroordelen over de gereformeerde gezindte en de visie op wie God is, maar hij zou ook weer eens merken en wellicht ter harte kunnen nemen dat het ook hier met artikel 1 van de NGB in de hand gaat om de band, het verbond, de ware kennis van God, in Christus door de Heilige Geest.

Artikel 1 begint immers ook al met geloven met het hárt en belijden met de mond. Dat is geen bewegingsloze en onbewogen zaak! 'Dit is het eeuwige leven dat zij U kennen, de enige waarachtige God en Jezus Christus die U gezonden hebt Joh. 17: 3)' geldt als een verlangen en een verbinding voor beide boeken. Beide boeken kennen dat verlangen in de rotsvaste overtuiging dat de Bijbel het geopenbaarde Woord van God is waardoor Hij tot ons spreekt en waardoor wij Hem leren kennen. Van Ruitenburg is daarin strikter en confessioneler. Medema is vrijer en interconfessioneel.

Fundament
Wat geeft uiteindelijk het meeste houvast aan gelovige mensen in deze tijd? Dat lijkt mij de doorslaggevende vraag. Die vraag is hoogst actueel. Medema heeft daar een neus voor in de thema's die hij allemaal overhoop haalt. Ik denk aan de islam, en God die niet zou bestaan, maar die 'is' uit het debat tussen Hendrikse en Van den Brink. In het eerste geval van de islam zijn beide boeken getuigen van de vastheid en de betrouwbaarheid van het Woord van God als het richting en houvastgevende fundament waarop wij staan. Ze geven helderheid in de vraag naar wie God is, de God van het christendom in de orthodoxe, rechtzinnige traditie, tegenover de vraag naar wie Allah is.

Op het tweede punt, of God bestaat of 'is' gaan beide boeken wel uiteen. Natuurlijk, God bestaat a priori voor beiden, maar waar Medema vooral ruimte zoekt in de beweeglijke en bewogen God en meer neigt naar het spreken over God die 'is', vindt Van Ruitenburg zijn houvast vooral in de eeuwige onveranderlijke God en spreekt hij over Gods bestaan dat zich onder meer bewijst in de ervaringen, bevindingen van Gods volk. Medema kruipt metaforisch in de richting van Hendrikse, Van Ruitenburg staat vergelijkenderwijs in de buurt van Van den Brink.