www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Kleine encyclopedie van het christendom
Eginhard Meijering
Uitg. Balans, Amsterdam 2009
286 blz. - € 15,-
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl
 

2. Reformatorisch Dagblad - 26 augustus 2009 - www.refdag.nl

Gids door de geschiedenis van het christendom

Recensie door Drs. A. J. van den Herik

Eginhard P. Meijering is een geleerde, maar ook vruchtbare schrijver. De laatste jaren zijn van hem verschillende boeken verschenen, die allemaal zeer lezenswaardig zijn. Onder meer ”Het Nederlandse christendom in de 20e eeuw” (2007) en zijn pamflet ”Het roer moet om” (2008), waarin hij de moderne theologie op de korrel neemt en ernstige vragen heeft bij de manier waarop zijn eigen generatie –Meijering is geboren in 1940– met het evangelie en de theologie is omgegaan.

Deze twee titels tekenen Meijering als een schrijver die volop in de actualiteit staat: hij kent de geschiedenis van de 20e-eeuwse theologie (Barth, Van Niftrik, Noordmans, Miskotte, ter Schegget en vele anderen) uitstekend en is tevens niet beducht om deze geschiedenis van kritische kanttekeningen te voorzien.

Zijn eigenlijke kennis geldt echter vooral de Vroege Kerk, dat wil zeggen: grofweg de eerste vijf eeuwen van de christelijke jaartelling. We moeten hierbij denken aan de kerkvaders Athanasius, Augustinus, de drie grote Cappadociërs, Hiëronymus en Irenaeus. Wie ooit een van Meijerings publicaties op dit terrein gelezen heeft, weet dat hij op dit gebied een autoriteit is, die er tevens oog voor heeft hoe de theologie van de kerkvaders doorgewerkt heeft in de Reformatie en bij middeleeuwse theologen.

Kortom: we hebben bij Meijering te doen met een allround geleerde in de kerk- en dogmengeschiedenis, die tevens oog heeft voor de nood van de theologie in onze tijd. Deze liefde voor de kerk en haar geschiedenis en zijn verlangen om zo veel mogelijk mensen hierin te doen delen, hebben Meijering aangezet om nog een nieuw boek te schrijven: ”Kleine encyclopedie van het christendom”.

In deze encyclopedie wil Meijering mensen hulp bieden om de kerkelijke discussies en de kerkgeschiedenis beter te begrijpen. Dat enige hulp hierbij nodig is, werd al in het bovenstaande duidelijk. Want wie kan direct de bovenstaande namen van kerkvaders en moderne theologen plaatsen en in één zin duidelijk maken wat ze bedoelden? Een handboek dat enige toelichting geeft is daarom zeer welkom.

Breed
Zo’n ”hulp voor onderweg” –vademecum– wil de Kleine encyclopedie zijn. Meijering trekt in zijn inleiding de kring breed: hij schrijft voor mensen die iets meer over het christendom willen leren en voor theologisch geïnteresseerden. Dit betekent dat in dit boek een groot scala aan onderwerpen aan de orde komt. Algemene informatie over de Bijbelboeken en zeer specifieke informatie over theologische kwesties.......

Lees het hele artikel...

1. Nederlands Dagblad - 1 mei 2009 - www.nd.nl

Veel gezegd met weinig woorden

Recensie door A.A. Spijkerboer

Wie een encyclopedie samenstelt, moet een keuze maken: wat neem ik op en wat kan ik laten liggen? Eginhard Meijering, emeritus lector in de geschiedenis van de theologie in Leiden, legt in zijn voorwoord uit hoe hij te werk is gegaan. Hij beperkt zich tot het christendom en gaat niet in op andere godsdiensten.

Meijering richt zich op mensen die bij het lezen van de krant en het kijken naar de televisie op woorden stuiten die ze niet kennen en die ze willen begrijpen. Maar hij richt zich ook op mensen die wel vertrouwd zijn met het kerkelijk spraakgebruik en meer aan de weet willen komen. Over veel begrippen en voorstellingen is onder de christenen verschil van mening. Waar dat het geval is, volgt Meijering de duidelijke meerderheid van de belijdende christenen.

Over de onfeilbaarheid van de paus zegt hij dat daarvan alleen sprake is wanneer hij 'ex cathedra' spreekt, bijvoorbeeld bij de afkondiging van het dogma van Maria's tenhemelopneming in 1950. Op het ogenblik is de evolutieleer van Darwin een heet hangijzer. Meijering vertelt in een paar zinnen wat deze leer behelst, maar bij het onderwerp creationisme staat hij langer stil. Er zijn namelijk verschillende vormen van creationisme. Je kunt zeggen dat God de wereld letterlijk in zes dagen geschapen heeft, je kunt die dagen ook zien als tijdperken en tenslotte kun je accepteren dat de aarde al miljarden jaren oud is; je ziet dan die lange tijd als een ontvouwing van een goddelijk plan en je gelooft dat God op bepaalde momenten ingegrepen heeft en ingrijpt. Een eigen oordeel over deze dingen
geeft Meijering niet.

Hij brengt ook veel wezenlijke dingen uit het kerkelijk leven ter sprake. Je kunt lezen over geloof, hoop en liefde, over wat kerkenraden en synodes doen, over erfzonde, vergeving en verzoening. In deze encyclopedie kun je ook het een en ander vinden over de vele stukken en brokken waarin het Nederlandse, door Calvijn beïnvloede, protestantisme uiteengevallen is. Bij de Gereformeerde Gemeenten die in 1907 werden gevormd, moet je ook de Gereformeerde Gemeenten in Nederland noemen, die zich in 1953 van de eersten hebben afgescheiden omdat zij meenden dat het aanbod van Gods genade alleen geldt voor degenen die de kenmerken van uitverkorenen vertonen.

Doordringen
Meijering legt ook uit wat uit het Grieks en het Latijn afkomstige woorden die in de dogmatiek gebruikt worden, betekenen. 'Perichorese' betekent dat de personen van de Drie-enige God elkaar doordringen: je kunt dus eigenlijk niet over de Vader spreken zonder daarbij ook de Zoon en de Geest te betrekken. De `analogia en eis' betekent dat God en de mensen in ieder geval het zijn met elkaar gemeen hebben. De `analogia fidei' betekent dat moeilijke teksten uit de Bijbel gelezen moeten worden bij het licht van het geloof dat in duidelijke teksten tot uitdrukking komt.

Heel ver gaat Meijering bij het aantal theologen dat hij noemt. Dat gaat van Irenaeus, bisschop van Lyon in de tweede eeuw, via Gabriël Biel uit de vijftiende eeuw en Kohlbrugge uit de negentiende eeuw, tot en met de in de vorige eeuw geboren Amerikaanse feministische theologe Mary Daly, die mannelijke studenten de toegang tot bepaalde colleges weigerde.

Kort en bondig vat Meijering de leer van de door hem genoemde theologen samen. Anselmus uit de elfde eeuw leerde dat God in Jezus Christus mens geworden is omdat alleen de Zoon van God de enorme schuld die op de mensen drukte op zich kon nemen, om die weg te dragen. Luther leerde de rechtvaardiging door het geloof alleen, zonder de goede werken. Calvijn sloot zich bij Luther aan, bij hem staat niet de predestinatie maar Gods soevereiniteit centraal. Noordmans was afkerig van discussies over de historische Jezus en concentreerde zich helemaal op de Heilige Geest die laat merken dat de inhoud van het christelijk geloof waar is. Zelden heb ik een boek gelezen waarin op zo weinig bladzijden zoveel duidelijke en betrouwbare informatie wordt gegeven.