 Nederlands Dagblad - 11
februari 2006
Vlucht uit het land van de vrijheid
Mijn leven in een rechts religieuze sekte
Anna Meijerink
Uitg. Sijthoff Amsterdam, 2005. 383 blz., € 16,95
Vluchten voor de verstikking
Boekrecensie/interview door Galiëne Gerritsen
Negen jaar geleden vluchtte Anna Meijerink uit de klauwen van een extreem rechtse sekte in Amerika.
Vorig jaar stond haar ex man plotseling voor de deur. Hij wilde zijn kinderen te rug. Opnieuw intimideerde de sekte haar met e mails,
post en telefoon. Anna stelde een daad. Ze schreef een boek over haar tijd in Amerika. "Elke sekte heeft een gloeiende hekel aan
publiciteit. Alleen die kan me beschermen."
Anna Meijerink schrijft een boek over haar leven in een sekte
Haar beste vriendin gaf haar eens een lijst met giftige kruiden. "Doe dit in zijn eten, het is niet te achterhalen waaraan hij
gestorven is en jij bent van hem af." Anna Meijerink deed het niet, ze kón het niet, zegt ze. Na zoveel jaren van vernedering,
manipulatie, mishandeling en seksueel misbruik van de kinderen was een moord niet de oplossing. De uitweg is er in maart 1996 als haar
schoonzusje haar in paniek opbelt: "Anna, nú moet je weg, ze zijn van plan jou te vermoorden!" Ze vlucht. In Nederland
schrijft ze de afrekening.
AANDACHT
Van 1984 tot 1996 leefde Anna Meijerink in een sektarische gemeenschap in het Amerikaanse Missouri, in haar boek de Church of the
promised land genoemd. De groep behoort tot de Christian Identity beweging, een rechts extremistische stroming die vooral in Amerika en
Groot Brittannië aanhangers kent. Geschat wordt dat Amerika vijftigduizend volgelingen telt, in Europa zijn dat er meer dan
honderdduizend. De sekte in Amerika onderhoudt banden met de Ku Klux Klan en neonazistische groepen. Vooral op het platteland sluiten
volgelingen zich aan, waar verontwaardiging tegen de federale overheid gemakkelijk voeding krijgt en kan ontsporen in haat.
Anna's vader was ook lange tijd lid van de racistische Afrikaner Weerstandsbeweging van Eugene Terre-Blanche en had connecties met de
leider van de Church of the promised land, Abraham Wotherspoon. Anna was een rijpe bruid voor zijn zoon, vonden de twee. Onder het mom
van een vakantie was haar huwelijk inmiddels bekokstoofd. Ze was toen negentien jaar.
De sekte palmt Anna vanaf de eerste dag volledig in. Ze wordt overstelpt met complimentjes en in de watten gelegd. Ze was gevoelig voor
die aandacht, zegt ze nu. Ik groeide op in een autoritair gezin, mijn vader maakte de dienst uit en controleerde me altijd of ik deed
wat hij zei. Hij was manipulatief, weinig liefdevol. In Amerika kreeg ik in eerste instantie alles wat ik thuis zo miste. Ik voelde me
speciaal, uitverkoren, bewonderd."
NET EEN KERKDIENST
De wekelijkse diensten zien eruit als gewone kerkelijke bijeenkomsten met psalmen, gebeden, een preek en andere liederen. De boodschap
die Wotherspoon bracht is echter anders, weet Anna. "Hij heeft er zijn eigen versie van gemaakt."
Centraal staat dat God jou, als blanke, heeft uitverkoren om bij zijn volk te horen. Joden stammen af van de duivel, want Eva viel
immers al in het paradijs voor de slang. Satan verwekte Kaïn bij haar, zo vermeerderde zich een vervloekt volk. Kleurlingen zijn minder
dan beesten, je geven af als je hen aanraakt". De sekteleden noemen zich soldaten van God, wat betekent dat alles geoorloofd is om
tegen het kwaad in de wereld te strijden. Illegaal wapenbezit is niet vreemd. Verschillende afsplitsingen van de Christian Identity
beweging organiseren militaire trainingskampen om van de jongens echte soldaten te maken.
In tien jaar tijd krijgt Anna zeven kinderen. Haar man verandert vanaf de eerste dag van hun huwelijk van een charmante persoonlijkheid
in een terroriserende bruut. Hij slaat Anna, verkracht haar, gaat vreemd wanneer hij dat wil, misbruikt de kinderen en mishandelt hen
ook. Zijn oudste dochter neemt hij mee naar een winkel met materialen voor vaartuigen. Ze mag de roeispaan uitkiezen waarmee zij en haar
broertjes en zusjes voortaan afgeranseld worden, als ze niet doen wat hun vader zegt.
Anna beraamt een plan om weg te komen, maar merkt dat de kring van mensen waarin ze zich begeeft, zich steeds nauwer om haar sluit.
Ieder kwartier rijdt er iemand een rondje om haar huis, als ze boodschappen wil doen is er altijd iemand die zegt mee te gaan. De
bankrekening is geblokkeerd, de telefoon doet het af en toe niet, de auto blijkt onklaar gemaakt. Pas na het alarmerende telefoontje van
haar schoonzus weet Anna alles op alles te zetten. Binnen een uur hebben haar kinderen ongezien vuilniszakken met kleren en speelgoed in
de auto geladen, graait ze haar geld uit de geheime verstopplek en rijdt ze met de auto die het gelukkig doet de vrijheid tegemoet.
VISITE
Ze krijgt nog vaak de vraag waarom ze er zo lang gebleven is. Sommigen van haar kinderen hebben dat haar verweten: Door te blijven hield
ze ook het seksueel misbruik in stand. "Angst zet je stil, ik kon gewoon niet eerder weg. Dat geldt ook voor de andere vrouwen,
denk ik. Ik heb nooit iemand in mijn omgeving hardop horen twijfelen over de gang van zaken. Niemand was immers te vertrouwen,
achterdocht regeert. Je raakt de draad kwijt van wat goed is en wat fout. Wotherspoon predikte haat en liefde tegelijk, zo slim, dat het
na een tijdje onmogelijk was om de grens tussen die twee aan te geven. Geleidelijk wordt je eigen wil ondergeschikt aan die van een
ander. Als ik opwierp dat ik het ergens niet mee eens was, kreeg ik prompt die week veel visite, heel veel. Je staat voortdurend onder
druk. Daardoor pas je je aan, volg je de lijnen die zijn uitgezet. Toen ik aan mijn schoonzussen vertelde dat hun broer mijn kinderen
had misbruikt, reageerden ze onthutst. Ook zij waren ooit door hem misbruikt en met hen vele anderen. Incest was niet uitzonderlijk, het
was regelmaat. Toch hielden ze met elkaar het systeem in stand."
Het is moeilijk los te komen van manipulatie, om je eigen identiteit te vinden en een nieuw leven op te bouwen met de herinnering aan de
trauma's. "Mijn kinderen doen het wonderlijk goed", zegt Anna Meijerink trots. "Maar ieder heeft daarvoor zijn eigen
verhaal moeten verwerken, met veel diepe dalen."
Soms betrapt ze zichzelf op bizarre ideeën die haar door de sekte zijn bijgebracht. "Als ik de krant lees en namen tegenkom als
Cohen of Weisman, denk ik zonder verdere reden: 0, een Jood." Verder dan dat gaat het niet. De overtuigingen van haar vader en de
sekte hebben ten diepste nooit vat op haar gehad. Ik keerde me toen al tegen die ideologie. Ik lette niet op uiterlijkheden, ik zocht
oogcontact. Juist de blanken in mijn omgeving, die zeiden zo perfect te zijn, stelden me intens`teleur. Stiekem keek ik af en toe naar
de tv show van Oprah Winfrey. Ik vond haar een fantastisch mens, zo echt! Nu nog let ik hoe mensen kijken, pas daarna luister ik goed
wat ze te zeggen hebben."
Bom
Dat de publicatie van haar verhaal meer agressie kan oproepen, realiseert Anna Meijerink zich. Kort na de verschijning van haar boek
kreeg ze de eerste dreigmail, van een Nederlander. Ook hier bevinden zich enkele honderden aanhangers, in Friesland en op de Veluwe. In
hun ogen ben ik een afvallige, ik moet dood en mijn
kinderen moeten worden bevrijd. Ik weet dat de sekte geen geweld schuwt, maar ik heb met mezelf afgesproken dat ik me niet meer laat
bang maken. Ik heb geen permanente beveiliging, maar de politie is er meteen als ik een kik geef. Van tijd tot tijd verhuizen we. Verder
wil ik, nadat deze publiciteitsstorm is gaan liggen, zo vredig mogelijk leven."
De naam Christian Identity viel bij het proces van Timothy McVeigh, degene die in 1995 in Oklahoma een bom onder een overheidsgebouw
legde. Afgelopen zomer werd Eric Rudolph voor verschillende aanslagen veroordeeld tot vier keer levenslang. Anna Meijerink kent hem, in
de jaren tachtig woonde hij met zijn familie op het terrein van de sekte. "Wotherspoon beweert dat hij de familie zijdelings kende,
dat is een leugen. Hij heeft ze persoonlijk onderdak geboden. Zo waren er meer die geen schone handen hadden." Of haar vader
hiervan wist voor bij zijn dochter naar Amerika stuurde, weet Anna niet. Ze vermoedt dat hij weer in Zuid Afrika woont en de kans is
groot dat hij zich er heeft aangesloten bij een plaatselijke groepering van de sekte. Ze heeft het contact met hem verbroken, "wij
hadden niks meer met elkaar".
Geloven is geen gesloten onderwerp voor Anna Meijerink, "maar ik heb te veel meegemaakt om me te voegen in een georganiseerd
verband". Toen ze in Nederland terugkwam, is ze nog een poos op zoek geweest naar een kerk waarbij ze zich kon aansluiten. Ik zocht
veiligheid, geborgenheid. Maar ik knapte af op de mensen. In Amerika heb ik twee keer een wonder meegemaakt dat ik niet kan verklaren.
Ik weet dat er meer is dan ik bevatten kan. Maar ik weiger me dat door een ander te laten vertellen. Ik ben al genoeg
geïntimideerd."
Meer links, o.a. nieuwsreportages:
|
