|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu
4 RECENSIES
 Ik zal leven
Hoe ik als Poolse Jood de Holocaust overleefde
Henry Orenstein
Gideon Hoornaar
346 pag. € 19.95
9789059999053
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl
Ik zal niet sterven. Ik zal leven. Ik zal het verhaal vertellen.
Henry Orenstein groeit op in een Joods gezin in het stadje Hrubieszów in Polen. Als op 1 september 1939 de Duitsers Polen
binnenvallen is hij 16 jaar oud. Een aantal jaren weten Henry en de andere leden van het gezin uit de greep van de nazi's te blijven
door te vluchten en onder te duiken. Op 28 oktober 1942 is vluchten niet langer mogelijk. Henry's ouders worden korte tijd later
gedood en Henry en zijn broers en zus belanden in het concentratiekamp Budzy'n. De geruchten over de oorlog die het kamp
binnensijpelen zijn hoopvol, tegelijkertijd is hun leven iedere minuut van elke dag in gevaar. Ze balanceren voortdurend tussen hoop
en vrees. In januari 1944 wordt in het kamp aangekondigd dat er Joodse wetenschappers, scheikundigen en wiskundigen worden gezocht
voor een zogenaamd Chemiker Kommando. Henry meldt zichzelf, zijn broers, zus en enkele bekenden aan. Een vlaag van
verstandsverbijstering? Of een briljante ingeving?
Ik zal leven is een waargebeurd verhaal, dat heel gedetailleerd laat zien in welke nachtmerrie Poolse Joden
terechtkwamen toen de oorlog begon. De auteur zet zijn persoonlijke verhaal af tegen het grote decor van het door de oorlog
verscheurde Europa. Daarmee geeft hij de lezer een beter perspectief op zowel de oorlog als de verschrikkingen van de Holocaust.
'Ik heb dit boek in één dag uitgelezen. Het is zo meeslepend geschreven dat ik het niet kon wegleggen. We
moeten dankbaar zijn dat zo'n gedetailleerd verslag van een echte overlever nu ook voor de komende generaties bewaard is gebleven.'
Simon Wiesenthal (1908-2005)
'Een belangrijke bijdrage die inzicht biedt in de feitelijke wreedheden van nazi- Duitsland, maar ook kennis
geeft over de heldhaftigheid waarmee mensen zich hebben ingezet om onze broeders en zusters te helpen overleven.' Menachem Begin
(1913-1992), voormalig minister-president van Israël.
..
4.  indekerk.be Blog - 2 januari 2015 - indekerk.be...
Ik zal leven
Recensie door Jacques Rommel
Van uitgeverij Gideon verwachten we christelijke boeken, maar blijkbaar bevestigen de uitzonderingen de regel. Het boek dat ons
toegestuurd werd, is niet specifiek ‘gelovig’ van karakter. ‘Ik zal leven’ is het getuigenis van hoe Henry Orenstein als
Poolse Jood de holocaust overleefde. Het boek verscheen reeds in 1987 in de VS, maar werd nu pas vertaald naar het Nederlands.
Het gezin Orenstein leefde voor de tweede wereldoorlog in het Poolse stadje Hrubieszów, samen met acht- of negenduizend volksgenoten.
Henry kende er een redelijk gelukkige en welvarende jeugd, groeide op in een warm nest, maar ondervond aan de lijve dat het
antisemitisme steeds aanwezig was. Toen hij zestien was, brak de oorlog uit. Er brak een spannende tijd aan waarbij leden van het
gezin heen en weer verhuisden, omwille van hun veiligheid. Ingesloten tussen het Rode Leger, de Nazi’s en steeds vijandiger Poolse
buren, probeerden ze op een menswaardige manier te overleven. Heel vaak gebeurde dat ondergedoken in geheime schuilplaatsen. In 1942
sloot het net van de Nazi’s zich om hen heen. Henry’s ouders werden geëxecuteerd – massaexecuties waren de orde van de dag –
en de kinderen werden naar concentratiekampen gestuurd. Vier broers en een zus. Ze kwamen achtereenvolgens in de kampen Budzýn,
Majdanek, Plaszów, Ravensbrück en Sachsenhausen terecht. De broers verloren hun zus na enige tijd uit het oog en hebben haar nooit
teruggezien. De jongens slaagden er bijna tot op het eind in om samen te blijven.
In het boek vertelt Henry over zijn jeugd- en zijn kampervaringen. Het is een bijzonder triest boek en hallucinant in de manier waarop
nuchter en zonder opsmuk verteld wordt tot welke wreedheden beschaafde, twintigste eeuwse mensen in staat waren. Kampbewakers,
gevangenen en zelfs Joodse collaborateurs schepten er genoegen in om mensen te mishandelen, te vernederen en te doden. Hele steden en
dorpen werden systematisch afgestroopt op zoek naar Joodse untermenschen, die afgevoerd werden naar de kampen. Bijna zes miljoen Joden
(ongeveer de hele beolking van Vlaanderen) werden uitgeroeid. Neergeschoten, vergast, uitgehongerd, in zee gedreven, doodgeknuppeld.
Met veel geluk, een beetje wijsheid en ook wat list slaagden drie van de vier broers erin om de gruwelen te overleven.
Het is geen prettig verhaal om te lezen, maar wel uitermate spannend. Je wil echt doorlezen tot het eind. Je beleeft dag aan dag wat
Henry meemaakt: zijn pijn, zijn honger, zijn kou, zijn hoop, zijn overlevingsdrang. Uiteindelijk, na bijna zes lange ellendige jaren,
komt zijn bevrijding en hereniging met zijn broers Sam en Fred. Zijn broer Felek en zus Hanka werden doodgeschoten in de laatste dagen
voor de bevrijding.
Over God wordt niet veel gezegd. Alleen dat vele Joden in de kampen afhaakten van het geloof… Waar was God in de kampen? Vele
anderen hielden zich aan God vast en vonden net in hun geloof de steun en de hoop die nodig waren om mens te blijven. Het is duidelijk
dat Orenstein bij die laatste categorie hoorde, maar ook zijn broers spelen een grote rol in zijn wil om te overleven, net als zijn
verlangen om Hitler tenonder te zien gaan. Dit boek is zeker zo belangrijk als het alom bekende dagboek van Anne Frank of ‘De
Schuilplaats’ van Corrie ten Boom. Het bevat bovendien veel meer concrete informatie over wat zich in de concentratiekampen heeft
afgespeeld.
Na de oorlog keerde Henry Orenstein terug naar zijn geboortestad. Van de negenduizend joden waren er nog een handvol over. Hen werd
duidelijk gemaakt dat ze zich beter uit de voeten konden maken, indien ze in leven wilden blijven. Daarom week Henry uit naar de
Verenigde Staten, waar hij een succesvol ondernemer en weldoener werd, evenals een beroemd pokerspeler en organisator van
pokertornooien. De man heeft zeker een interessant leven geleid.
3.  – Israelaktueel
- oktober 2014 - www.christenenvoorisrael.nl/israel-aktueel
Inschattingsfout of meesterzet?
Recensie door Marijke Terlouw
Het is voor de gemiddelde Nederlander zo moeilijk voor te stellen wat de Holocaust inhield. We kennen de verhalen en de feiten. We
weten dat het een zwarte geschiedenis was. Maar we kunnen het niet echt doorgronden.
Henry Orenstein maakte de Holocaust aan den lijve mee. Hij groeide op in Polen en kreeg al voor de oorlog met antisemitisme te maken.
Door het uitbreken van de oorlog sloeg hij met familieleden op de vlucht, van het ene dorp na het andere. Hij zat ondergedoken,
belandde in vele concentratiekampen, liep een dodenmars. En toch overleefde hij, waarover hij zelf zegt dat hij zo graag wilde beleven
dat Hitler het onderspit moest delven.
Ik zal leven is een nauwgezet verslag, gedetailleerd en toch eenvoudig van stijl waardoor je dicht bij de beleving komt.
2. 
- juli-augustus 2014 - www.uitdaging.nl
Inschattingsfout of meesterzet?
Recensie door Chris Ouweneel
Het moet in de jaren zeventig of tachtig van de vorige eeuw geweest zijn. Toen moedigde de tweede vrouw van Henry Orenstein, Su-sic
Vankovich, Henry aan om een boek over zijn leven te schrijven. Het werd een verbazingwekkend levensverhaal van Joodse gevangenen die
Heinrich Himmler en het nazi-opperbevel uiteindelijk te slim af waren.
Als jongste zoon groeit Orenstein op in een Joods gezin in het stadje Hrubieszów in Polen. Zijn ouders en voorouders woonden hier al
generaties lang, net als honderdduizenden andere Joden. Henry is 16 jaar als de Duitsers in 1939 Polen binnenvallen.
Vluchten
Om aan deportatie te ontkomen, splitst het gezin zich op, zijn ze daarna voortdurend op de vlucht en verschansen zij zich continue op
verschillende plaatsen. Eind oktober
1942 is vluchten niet langer mogelijk. Henry's ouders worden snel daarna vermoord, Henry en zijn broers en zus belanden in het
concentratiekamp Budzy'n. Henry weet dan nog niet dat er voor hem nóg vier kampen zullen volgen. Begin 1944 worden in het kamp waar
zij zitten wiskundigen, scheikundigen en andere wetenschappers gezocht voor een zogenoemd Chemiker Kommando. Henry meldt zichzelf,
zijn broers, zus en anderen aan. Was dit een fatale inschattingsfout of een meesterzet?
Wie die vraag wil beantwoorden, moet 'Ik zal leven' lezen, een verhaal dat in woorden van de oorspronkelijke uitgever 'zo boeiend is
geschreven, dat je als vanzelf in de huid en het hoofd van Orenstein terechtkomt en meebeleeft wat hij moest doorstaan. Diezelfde
uitgever liet in 1987 woorden noteren die ook nu akelig actueel zijn: 'Wij leven in een tijd waarin de generatie (Joodse) overlevenden
van de Tweede Wereldoorlog geleidelijk uitsterft. Er zijn steeds minder mensen die de verhalen kunnen vertellen ( ... ). Ik geloof dat
het daarom van groot belang is dat verhalen als 'Ik zal leven' blijven verschijnen.
1. Alpha Online - 29 september 2013
De overtuiging om te leven
Recensie door Evert van der Veen, PKN predikant te Nunspeet
De titel van dit ontroerende maar ook verbijsterende boek is een statement: een mens is geschapen om te léven en niet om dood te gaan
in een concentratiekamp.
Eén Joodse jongen uit het gezin overleeft de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Hij beschrijft zijn bijna ongelooflijke
levensverhaal en doet dat in de historische context van de gebeurtenissen. De oproep van dit boek is in het Hebreeuws: zachor, dat is
de herinnering aan het verleden levend houden, gedenken. Dit speelt in het Oude Testament ook een belangrijke rol want zo blijft
geschiedenis actueel en wordt het geen verhaal van het voorgeslacht maar míjn verhaal omdat ik mij met de voorvaderen verbonden voel.
Dit boek doet denken aan Het achterhuis van Anne Frank en Schindler’s list. Het motto staat aan het begin van het verhaal: ‘Ik zal
niet sterven. Ik zal leven. Ik zal het verhaal vertellen’.
De jaren voorafgaand aan de oorlog is al een groeiend antisemitisme voelbaar: een ‘schaduw van de toekomst’. De eerste verhalen
over massamoorden werden niet geloofd en de macht van de nazi’s nam toe: ‘Hitler was God, hij kon doen wat hij wilde’. Het
Duitse leger werd door Rusland teruggeslagen en dat was voor de Joden in Duitsland een negatieve ontwikkeling: ‘Het was ironisch:
goed nieuws was voor ons juist slecht nieuws’. Razzia’s boezemden grote angst in, de dreiging nam toe, geruchten van gaskamers
deden de ronde.
Mensen verloren hun geloof: ‘In die omstandigheden vonden zelfs veel oprecht gelovige mensen het moeilijk om in God te blijven
geloven. Nadat ze de moord op hun kinderen, hun ouders, hun broers en zussen hadden meegemaakt, vroegen ze zich af: ‘Als er een God
is, hoe kan Hij dit dan laten gebeuren? Maar sommigen bleven rotsvast vertrouwen. Ze stierven met een lied op hun lippen: Hoor, o
Israel, de Heer onze God, de Heer is één’.
De jongen maakt een tocht langs diverse kampen en lijdt ontberingen, ondergaat onmenselijke behandelingen, voelt diepe angst, hoort
berichten over de invasie van de gealllieerden. Tegen het einde van de oorlog vinden de zogenaamde dodenmarsen plaats waarbij
gevangenen voor de komst van de bevrijders uit naar andere plaatsen worden gebracht. Dat gebeurt te voet, waarbij velen omkomen van
honger en zwakte en ter plekke worden achtergelaten.
Een indrukwekkend boek waardoor heel de oorlog huiveringwekkend voelbaar wordt!
|
