www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

4 RECENSIES

Gods plannen voor jou
J.I. Packer
Uitgeverij Het Zoeklicht, Doorn 2007
231 blz., € 14,95.
ISBN 9789064510960 
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Recht leven in een verwarrende tijd
Velen denken dat christen-zijn een leven in luilekkerland inhoudt, waar niets van je gevraagd wordt en waarin plezier maken voorop staat. Christen zijn is alles behalve een rustig, relaxed leventje! Met dit is gedachte, geeft Packer een bijbelse visie op moeilijke levensvraagstukken. Door punten als plezier, gezondheid, teleurstelling en heiligheid aan te halen, brengt hij problematische levenssituaties in kaart en legt daar vervolgens de bijbelse leer overheen, met als doel om te laten zien hoe het leven voelt en eruitziet als het geleefd wordt in geloof in de soevereine God van de Bijbel, en om te helpen bij het vormen van standpunten, normen en waarden en het nemen van beslissingen te midden van de verwarrende tegenstroom van decadentie in de cultuur en de kerk. Dat betekent niet dat ons pijn, verdriet of lijden bespaard wordt maar het betekent wel dat God ons leidt tot een glorieus einde!

4. Nederlands Dagblad - 12 oktober 2007 - www.nd.nl

Packer botst met de tijdgeest

Boekrecensie door Ab Noordegraaf

Van de Chileense pianist Claudio Arrau gaat het verhaal dat hij op de vraag hoe het ouder worden van invloed was geweest op zijn pianospel, als antwoord gaf: "De vingers worden wijzer". Ik las dit verhaal bij de evangelicale theoloog James Packer. In het hier te bespreken boek van deze auteur komen onderwerpen aan de orde die hij al eerder verwoord heeft en nu opnieuw zorgvuldig heeft heroverwogen en verwoord. Packer is uitstekend thuis in de theologie van Calvijn en de latere puriteinen en dat merkje aan de wijze waarop hij positief kritisch evangelische denkbeelden benadert. Leidende vraag van dit boek is: wat betekent het geloof in de soevereine God van de Bijbel voor de beslissingen die we nemen in ons leven en hoe helpt het ons om staande te blijven in een geseculariseerde cultuur die in menig opzicht hedonistische trekken draagt.

Wie zou verwachten dat de auteur daar een somber verhaal over zou ophangen komt bedrogen uit. Breed en diep weet hij te schrijven over de vreugde als essentie van het christelijk leven. Die vreugde vindt zijn bron in het besef dat je door God bent bemind. Het goede leven is het leven dat geleefd wordt in de lichtkring van onze hemelse Vader. Daarom vormt deze vreugde een scherp contrast met wat de schrijver noemt de 'bubbelbadreligie'. Niet dat hij wat tegen bubbelbaden heeft en evenmin tegen het plezier over de dingen van het gewone leven. Zijn verzet gaat tegen een egocentrische levenshouding en een haast afgodische hang naar genot, iets wat in onze cultuur geen denkbeeldige zaak is. "Bubbelbadreligie is", zo lees ik, "het christendom dat probeert het materialisme, freudianisme, humanisme en Hollywood te verslaan in hun eigen spel, in plaats van de fouten die de regels van dat spel teweegbrengen aan het licht te stellen". Een christelijke stijl van leven moet in de huidige cultuur alert zijn op de zuigkracht van de postmoderne afgoden, de hersenspoelende invloed van die media die ons voorspiegelen dat leven betekent veel consumeren en dat de waarde van dingen bepaald wordt door nut en rendement.

Maatje
Onmisbaar is het hebben en onderhouden van een relatie met God. Eerbied en vertrouwen kenmerken die omgang. Evangelische christenen lopen soms gevaar het eerste te vergeten en erg makkelijk te spreken over God als je vriend. Packer heeft daar niet veel mee op. Je merkt hoezeer hij door Calvijn is heengegaan in wat bij naar aanleiding van Jesaja 6 schrijft over de heiligheid van God. De levensheiliging een thema dat de auteur na aan het hart ligt voltrekt zich in de omgang met de Heilige. De verwaarlozing van de levensheiliging staat niet los van het beeld van God. “In ons verlangen naar intimiteit met God en onze brutaliteit om Hem te behandelen als maatje, komen we in opstand tegen de accentuering van Zijn heiligheid en Zijn eis, dat degenen die Zijn aangezicht zoeken, heilig zijn..." Dat leidt overigens niet tot een krampachtig streven. Geheiligden zijn gerechtvaardigde zondaars, gered door genade die elke dag hebben te leven van vergeving. Daar legt Packer in de lijn van de gereformeerde confessies de nadruk op tegenover een methodistisch streven naar perfectie. Levenslang is er de strijd met de zonde.
Voor Packer is dat geen dogmatische abstractie. Hij spreekt concreet en ter zake over de navolging van Christus in een leven van toewijding en gehoorzaamheid. Belangwekkend zijn de hoofdstukken over gezondheid en genezing, over teleurstelling, wanhoop en depressie. De schrijver weet van de betekenis van het gebed om Gods zegen ook in dagen van ziekte, maar zo voegt hij er aan toe: niet altijd ontvangen we Gods zegeningen in de vorm van genezing. Genezing van je zondige persoon gaat verder dan genezing van je sterfelijk lichaam. Aan de hand van de geschiedenis van de verschijning van de opgestane Christus aan de Emmaüsgangers laat Packer zien wat pastorale begeleiding betekent voor mensen die gebukt gaan onder gevoelens van moedeloosheid en wanhoop. Leven uit Gods reddende genade geeft je ook zicht op je zelf. Het geeft je een nieuwe identiteit. je bent een mens met toekomst. Je mag er als begenadigd mens zijn voor God en voor je naasten.

Leiding
Nuchter en genuanceerd schrijft Packer over de leiding van God. Hij weet van de gevaren van zelfmisleiding, fantasie en overgeestelijkheid. Niettemin: verlangen om Gods leiding te mogen kennen is teken van geestelijke gezondheid. En als je nu Gods leiding verkeerd interpreteert? Dan mag je bedenken, zegt deze pastor, dat God telkens weer opnieuw met je beginnen wil en je niet vastnagelt op je keus van het verleden. De auteur is afkerig van het zoeken naar 'telefoonlijnonthullingen'. Basisgids is Gods onderwijs in de Schrift. We hebben te bidden om de leiding van Gods Geest om de Schrift te mogen verstaan. En voorts is er de door God geschonken vrijheid om in de ruimte van de Schrift eigen keuzes te maken.
Ik heb slechts enkele momenten kunnen aanstippen, die naar ik hoop voldoende zijn om de lezer een indruk te geven van de betekenis van dit boek. Het is opbouwend in de beste zin van het woord. Vragen van onze tijd worden belicht vanuit de Schrift.

De uitgever heeft er goed aan gedaan dit werk in vertaling op de markt te brengen. Jammer dat de vertaling vaak houterig en onbeholpen is. Maar dat neemt mijn waardering voor de inhoud niet weg. De auteur is voortdurend met zijn lezers in gesprek, ook in die gedeelten waarin hij meer betogend te werk gaat. De praktisch pastorale opzet wordt gedragen door een grondige theologische bezinning. Hij verdedigt op een wat ironische manier de theologie tegenover hen die het theologisch bedrijf gevaarlijk vinden. Natuurlijk weet hij dat je op een verkeerde manier theologisch bezig kunt zijn. Er is het gevaar van geestelijke hoogmoed, systeemvorming alsmede de invloed van de secularisatie. Maar dat neemt de betekenis van goede theologie niet weg. "Negeer theologie en vroeg of laat, hoe goed je bedoelingen ook zijn, zul je grote praktische vergissingen begaan". Goede theologie dient de gemeente en haar opbouw. De theoloog Packer maakt dat in dit boek naar mijn besef volkomen waar.

3. Reformatorisch Dagblad - 26 september 2007 - www.refdag.nl

Packer botst met de tijdgeest

Boekrecensie door G. Roos

De Westminster Confessie zegt dat de Heilige Geest spreekt in de Schrift. Theologie is een oefening in luisteren. Pas daarna kan er sprake zijn van spreken en van het correct toepassen in ons leven van wat in de Bijbel staat. Dat schrijft dr. J. I. Packer in zijn onlangs in het Nederlands vertaalde publicatie ”Gods plannen voor jou”. De Canadese anglicaan schroomt niet dwars tegen de actuele ik-vindcultuur in te gaan. 

Packer behandelt vragen „waarover christenen zich vaak weifelachtig en onzeker voelen.” Hij schrijft over Gods plan met de wereld, het ontmoeten van God, levensheiliging in de Bijbel, over de vraag hoe God leidt, over het „verwaarloosde onderwerp” van de vreugde en ook over teleurstelling, wanhoop en depressie in het leven, vanuit de in het licht van de actuele cultuur gedurfde visie dat theologen „specialisten zijn op het gebied van kerkzuivering.” 

Packer botst structureel met de geest van de tijd. Dat blijkt telkens in deze publicatie. Zo schrijft hij dat „het belangrijkste thema niet is de redding van de mens, maar het werk van God die Zijn doelstellingen toont en Zichzelf verheerlijkt in een zondig en ongeorganiseerd universum.” In dat perspectief spreekt de Bijbel over Gods reddend handelen ten opzichte van mensen. 

In Noord-Amerika leeft soms de gedachte dat „geloven” een aan alle mensen geschonken gave is. De auteur typeert godsvrucht echter als een bovennatuurlijke gave. Die valt alleen te vinden „in mensen die hun zonde erkend hebben, die Christus hebben gezocht en gevonden, die zijn wedergeboren en die berouw getoond hebben.” 

Levensheiliging 
Packer wijst de term „christelijk hedonisme” af. Daarmee graaft hij een spa dieper dan J. Piper. Toch is er bij Packer plaats voor plezier. God schept er behagen in om ons blijdschap te schenken als vrucht van Zijn reddende liefde. De auteur betreurt dat levensheiliging zowel in de gevestigde kerken als in de evangelische wereld een verwaarloosd onderwerp vormt. In 1996 hoorde ik hem al zeggen: „Helaas kom ik mensen tegen voor wie heiliging niet meer is dan een rollenspel.” 

De anglicaan valt John Owen bij in zijn visie op heiliging: „Het directe werk van de Geest van God in de zielen van de gelovigen. Hierdoor wordt hun natuur gereinigd van de vervuiling en onreinheid van zonde, worden ze hernieuwd naar het beeld van God.” De wet der Tien Geboden fungeert als norm. 

De auteur hekelt dan ook de „bubbelbadreligie” die is gericht op menselijke ontspanning en ondersteuning. Maar Christus eist het verloochenen van ons eigen vlees, de egocentrische zelfaanbiddende drang waarmee we geboren zijn en „die zo rampzalig overheerst in onze natuurlijke staat.” Packer citeert daarbij ettelijke malen Calvijn. 

Eigen weg 
Packer promoveerde in 1954 op de theologie van Baxter, van wiens leer omtrent de verzoening hij zich later distantieerde door het particuliere karakter ervan te benadrukken. In 1996 verwoordde Packer tijdens een conferentie in Houten zijn liefde voor de puriteinen in Engeland en Nederland. „Voetius, Witsius en Wilhelmus à Brakel waren in staat om de kracht van de dogmatiek te verbinden met die van het praktische leven met Christus”, zei hij daar. Dat hij toch ook als spreker optrad tijdens het evangelistencongres van Billy Graham te Amsterdam in juli 2000, kan menig gereformeerd mens niet begrijpen. 

Even opmerkelijk is dat qua karakter verschillende uitgevers interesse hebben in Packers boeken. Novapres gaf een boek van hem uit en het nu besproken boek is een uitgave van Het Zoeklicht. Uiteraard gebruikt die uitgever de Bijbelvertaling uit 1951. Sommigen gereformeerden in ons land willen daarom weinig van hem weten. Toch zou ik niet graag in twijfel trekken dat de theoloog de Weg wijst.

2. CV-Koers - juli/augustus 2007

Vreugde in God

Boekrecensie door Aad Kamsteeg

James Packer hekelt de stelling dat het er niet zoveel toe doet of je Gods geboden houdt, 'als je maar enthousiast bent voor Jezus'. Zonder heiliging is echte vreugde in God ondenkbaar.

Uit de Bijbel leren we dat volgelingen van Christus vreemdelingen op aarde zijn en dat de christelijke kerk een plaats werd gegeven in de woestijn, een plaats waar geen toekomst te verwachten is. Ervaren we dat ook zo? Of voelen we ons eigenlijk best thuis in het verbijsterend geseculariseerde Nederland?
De bekende theoloog J.l. Packer constateert dat de mens zonder God zijn betekenis verloren heeft. De keuzes van die mens reiken namelijk niet verder dan de aardse horizon, terwijl kenmerk van geloof juist is dat ons handelen bepaald wordt door "de waarheid die we niet zien”' (Hebr.11:1). Discipelen van Jezus kunnen hun gedrag daarom steeds minder laten beïnvloeden door hun omgeving. Zij moeten zelfstandig hun positie bepalen. Wat winst is. In zijn recent verschenen boek ‘Gods plannen voor jou’ wil Packer laten zien hoe ons leven eruitziet als wij ons vertrouwen geven aan de soevereine God van de Bijbel.

Alister McGrath noemt Packer "de laatste van de puriteinen”. Kenmerk van de achttiende-eeuwse puriteinen was hun gerichtheid op de heilige God. Met Hem kunnen wij alleen op basis van de door Christus verdiende genade een persoonlijke band hebben. De puriteinen hamerden er dan ook op dat de Bijbel niet in de eerste plaats over de mens gaat. De Bijbel gaat over God die ter wille van zijn eigen eer zijn plan uitvoert en wil dat wij gelijkvormig worden aan zijn Zoon.

Met die boodschap landt Packers boek in het verdwaalde denken van veel christenen. Zij flirten met de gedachte dat het erom gaat dat ik me cool en high voel en dat het ondenkbaar is dat God de hand heeft in lijden. Packer vond voor zo'n egocentrisch en hedonistisch denken de term bubbelbadreligie uit. God is er in feite om onze eigen verlangens te bevredigen. Vergelijk daarmee het leven van de geloofsgetuigen uit het zojuist geciteerde Hebreeën 11.

Puriteins
In de jaren negentig had ik het voorrecht James Packer van nabij mee te maken. Kwam hij over als een zuinige en sombere ziel? Want dat is zo ongeveer de karikatuur die van puriteinen wordt gemaakt. Wat een misvatting! Zeker, Packer is geen dijenkletser. Maar humoristisch is hij wel. De man hield van een goed diner, liet zich graag uitnodigen mee te gaan naar een cabaret en gaf toe graag in een bubbelbad te zitten. Wereldmijding is hem vreemd.

Maar belangrijker, Packer typisch puriteins vindt zijn diepste vreugde in God. Die vreugde vloeit vooral uit drie bronnen voort: het besef dat God in zijn Zoon zijn liefde voor ons be wees, al onze omstandigheden en ervaringen doet meewerken ten goede en ons in Christus een ongelooflijke erfenis geeft.
Daarom mag een christen geen negatief zelfbeeld hebben, zegt Packer. Dat is belangrijk, want je zelfbeeld bepaalt je gedrag.

Packer herinnert eraan dat wij vanuit onze herstelde relatie met God reeds geheiligd zijn. Daarvoor hoefden we niets te doen. De Geest wil ons laten groeien in dat besef van genade om zo ook onze zondige na tuur om te vormen. Hij hekelt het antinomisme: ‘Als je maar enthousiast bent voor Jezus doet het er niet zoveel toe of je zijn geboden houdt.' Nee, zegt Packer, zonder heiliging is vreugde in God ondenkbaar.

Soevereiniteit
Sterk bij Packer is zijn bijbels evenwicht. Mede vanwege dit evenwicht zijn de hoofdstukken over zeg maar ziekte en genezing en het zoeken van Gods wil via directe ingevingen waardevol. Packer roept ons op "de weg van kracht" te gaan door "de Heilige Geest serieus te nemen”. Maar steeds teruggrijpend op de Schrift waarschuwt hij voor dwalingen als 'geriezing volgt op geloof' en het koortsachtige zoeken naar Gods verborgen wil en doel. Bij alle charismatische verwarring is het goed een schriftgeleerde als Packer te lezen.

Packers eerbied voor de soevereiniteit van God stempelt ook zijn denken over teleurstellingen in ons leven. 'Christenen mogen best boos zijn op God als hun iets vreselijks overkomt', zeggen we gemakkelijk. Voor de goede orde, wie zou die boosheid niet begrijpen? God geeft soms hoop om deze vervolgens weer te vernietigen. En dan geeft Hij ook ruimte voor klachten. Psalm 88: "Komt uw liefde (pas) in het graf ter sprake?" In de geschiedenis van de Emmaüsgangers geeft Jezus aan hoe Hij op zulke wanhoop reageert.

Niettemin. Zal God straks tegen ons zeggen: 'Ja, je was toen terecht boos op Mij'? Natuurlijk niet. God is God. Ik ben mens. Geloven is ten diepste vertrouwen.

1. Uitdaging - juli/augustus 2007

In de ban van bubbelbadreligie

Hoe volg je Jezus in een cultuur die vol zit met decadentie en genotzucht? J.l. Packer, een van de bekendste evangelische theologen van deze tijd, schreef over deze vraag een scherpzinnig boek. Hij schrikt daarin niet terug om volgens hem zorgwekkende ontwikkelingen binnen de maatschappij én de kerk onder vuur te nemen.

Recensie door Gertjan de Jong

De titel van het boek is enigszins misleidend. Oké, het boek gaat over Gods plannen met ons leven. Individueel. Persoonlijk. Maar de inhoud is minder zoet, zacht en strelend dan de titel op het eerste gehoor doet vermoeden. Packer spreekt met wijsheid over Gods leiding, maar trekt tegelijk fel van leer tegen ontwikkelingen in het huidige christendom die deze leiding volgens hem in de weg staan.

Voornaamste kritiekpunt van Packer op het moderne, Westerse christendom is haar ziekelijke genotzucht en decadentie. Deze tendens vat hij in één woord samen: bubbelbadreligie. Religie fungeert hierin enkel als kalmeringsdrug. God wordt gebruikt voor eigen doeleinden en dit 'reduceert religie tot magie, omdat God behandeld wordt als de geest in de lamp van Alladin'.

Dat God ons vanwege zijn liefde behoedt voor of direct bevrijd van eik probleem dat de kop opsteekt, noemt Packer 'een volkomen misplaatst idee dat we direct van tafel moeten vegen'. "Christenen kampen net zo goed met een slechte gezondheid, eenzaamheid, vijandigheid, wreedheid, een verscheurd gezin of een financieel tekort. Hoewel getrouwe christenen hulp en verlossing ervaren in moeilijke tijden, zal ons leven nooit geheel uit gemak, comfort en plezier bestaan."
Symptomen van bubbelbadreligie zijn er genoeg, zegt Packer. Zoals een torenhoog echtscheidingspercentage onder christenen, een verhitte bovennatuurlijkheid die zoekt naar tekenen, wonderen, visoenen en profetieën, een gedachteloze acceptatie van luxe in het eigen leven, een anti intellectueel sentimentalisme en emotionele 'hoogtepunten' die opzettelijk teweeggebracht worden, ofwel 'het christelijke equivalent van wiet en cocaïne'.

Wanneer Packer het 'moderne levensgevoel' onder vuur neemt, raakt hij pas echt op dreef. "Eén van de kenmerken van de modern westerse cultuur is dat we koude kikkers zijn", schrijft hij. "We voeren een show van enthousiasme op voor bepaalde dingen, maar onze gevoelens zijn slechts oppervlakkig. In feite zijn we blasé, ontspannen en alleen bezig met onze privé aangelegenheden."

En: "Streeft de wereld om ons heen naar genot, winst en voorrecht? Dan doen wij dat ook. We zijn niet bereid en missen de kracht om afstand te doen van deze doelstelling, want we hebben het christendom vervormd tot een vorm die blijdschap boven heiligheid stelt, aardse zegeningen boven zegeningen in het hiernamaals, gezondheid en welvaart als Gods beste gave beschouwt, en de dood (vooral een vroegtijdige) niet als een dankwaardige bevrijding van de ellende van een zondige wereld ziet, maar als een enorme ramp en een constante uitdaging voor het geloof in Gods goedheid."

Het christendom is volgens Packer ernstig vervormd. En de voornaamste reden daarvoor is dat we de Nieuwtestamentische tweewerelden visie uit het oog zijn verloren, waarin het volgende leven belangrijker geacht wordt dan het huidige en die leert dat het leven hier een essentiële voorbereiding en training is voor het leven hierna.

Packer zegt niet dat vreugde niet past in het leven van een christen. Integendeel, hij besteedt zelfs een heel hoofdstuk (in positieve zin) aan dit thema. Een reactie waarbij plezier helemaal terzijde geschoven wordt, alsof God ertegen is, vindt hij 'arrogant en ondankbaar ten opzichte van Hem'. De grote uitdaging is om plezier weer op de juiste plaats te zetten, en dat is moeilijk in een wereld waarin iedereen lijkt te lijden aan pleziergekte. Packer noemt blijdschap het nevenproduct van heiliging en vreugde geïnspireerd door Prediker het zoete bijproduct van toewijding aan God. "Door deze wijsheid ter harte te nemen, kunnen we leren hoe we moeten genieten van de vreugde die God schenkt, zonder door te slaan naar de liefde van de wereld."

Packer is een man met een enorme kennis van theologie en kerkgeschiedenis. Hij slaagt er daarom in het huidige, christendom van een afstand te bekijken en dat werkt verfrissend. Hij boort bronnen aan uit de vroege kerkgeschiedenis, het katholicisme, de reformatie en het puritanisme. Kennis die volgens Packer bij veel christenen verloren dreigt te gaan. "Als we luisteren naar de preken en de boeken lezen die vandaag op de markt gebracht worden, zouden we nooit weten dat er ooit een snelweg van heiligheid bekend was bij gelovigen en dat voorgangers en mensen die snelweg goed kenden en erover spraken met autoriteit en vertrouwen."

Packer is een begenadigd schrijver en weet ingewikkelde thema's eenvoudig te verwoorden. Toch is ‘Gods plannen voor jou’ geen boek dat je in één ruk uitleest. Er liggen veel waardevolle schatten en diepe inzichten in verborgen, maar die schuif je niet 1 2 3 als een hamburger naar binnen, Geen boek dus dat direct aansluit bij de wensen van de huidige massacultuur. Wel een boek dat er met haar inzichten ver bovenuit stijgt.