www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Daniël de visioenen
Geschiedenis en toekomst
ds. Henk Poot, Oldemarkt
Uitgeverij Telos, Buijten & Schipperheijn Motief, Amsterdam, 2007.
ISBN 9789058812827
187 blz.; prijs € 14,50
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Gruwelijke monsters veroveren de aarde en er wordt een adembenemende slag geleverd tussen de koning van het noorden en de vorst van het zuiden. Wie zijn zij allen en wie vertegenwoordigen zij? En zijn deze profetieën allang vervuld of staat ons nog wat te wachten?
Het boek is het resultaat van een jarenlange verdieping in de teksten van deze bijbelse profeet. Een boeiende studie voor ieder die geinterresseerd is in de achtergronden van de Bijbel en haar boodschap voor de toekomst.
Ds. Henk Poot is hervormd predikant in Oldemarkt-Paasloo en als bestuurslid betrokken bij het Evangelisch Werkverband en Christenen voor Israël

2 RECENSIES

2. Oogst - mei 2008

Daniël de visioenen

Recensie door Pieter A. Siebesma

Het boek Daniël, en dan met name de apocalyptische visioenen in het tweede gedeelte (hoofdstuk 7 12), zijn niet eenvoudig te verstaan. Henk Poot, Hervormd predikant en bestuurslid van Christenen voor Israël en het Evangelisch Werkverband, benadert deze profetieën op een originele manier.

Aan de hand van een uitvoerige beschrijving (129 blz.) van de geschiedenis van Juda vanaf de opkomst van de Assyriërs en de Babylonische ballingschap (zevende en zesde eeuw v. Chr.) tot en met de tijd van de Makkabeeën (tweede eeuw v. Chr.) laat hij zien dat het merendeel van deze profetieën tijdens deze periode is vervuld. Nu worden veel passages van Daniël ook aangehaald in het Nieuwe Testament, met name in Openbaringen. Volgens hem is hier dan sprake van een herhaalde vervulling (kenmerk van profetie), waarbij sommige elementen niet terugkeren en andere juist veel sterker en heviger.

De auteur stelt kritische vragen bij veel hedendaagse uitleggingen van Daniël, met name die gebaseerd zijn op de bedelingenleer, die deze profetieën op onze tijd en de op toekomst willen laten slaan. Niet iedere lezer zal dat met hem eens zijn. Ook ikzelf vraag me af of het nodig is om beide benaderingen zo sterk tegen elkaar uit te spelen. Zoals hij zelf ook schrijft, kent profetie vele lagen en daarom hoeven de vervulling in de tweede eeuw v. Chr., ten tijde van Jezus en in de toekomst elkaar niet uit te sluiten.

1. Profetisch Perspectief - november 2007

Daniël de visioenen

Boekrecensie door Ds. Willem J.J. Glashouwer

Voor mij ligt het 187 pagina's tellende boek Daniël de visioenen; Geschiedenis en toekomst, geschreven door collega ds. Henk Poot uit Oldemarkt, uitgegeven in 2007 door Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam, onderdeel van de Telos groep, waartoe ook uitgeverij Medema en uitgeverij De Vuurbaak behoren.

Een mooi en interessant boek, dat ik met veel plezier gelezen heb. Want als er in de verwarrende dagen waarin wij leven één ding veel mensen interesseert, is het: spreekt de Bijbel over de dingen die we vandaag meemaken? En zo ja, wat zegt de Bijbel erover? Hebben de profeten al wat mogen zien van onze dagen, de dagen van de eindtijd? Waar loopt het straks allemaal op uit? Wie echter met dat soort vragen dit boek ter hand neemt, zal bedrogen uitkomen! Zo blijkt maar eens te meer met hoeveel verschillende invalshoeken de Bijbel te benaderen is en met hoeveel verschillende invalshoeken de visioenen en profetieën die de Bijbel bevat, te benaderen zijn!

Collega Poot kiest voor de historische benadering. En hij lijkt te kiezen voor een vermoedelijk ontstaan van het boek Daniël in de tweede eeuw voor Christus (toen ook het boek 1Henoch ontstaan moet zijn dat met het boek Daniël verwantschap vertoont), in plaats van de vijfde eeuw voor Christus, de tijd waarin het boek zichzelf plaatst, namelijk geschreven door Daniël, de bekende joodse prins en ziener aan het hof van Nebukadnessar, de Babylonische vorst.

Door deze positie in te nemen, pleit hij voor het allereerst serieus nemen van dit boek in zijn historische context, namelijk de tijd van de tweede eeuw voor Christus. Zo behandelt hij vervolgens de rijken waarover zijns inziens het boek Daniël spreekt: Het Babylonische rijk, het rijk van de Perzen (en Meden) en het rijk van de Grieken (Alexander de Grote) en het Hellenisme. Daarna spitst het boek zich toe op de tijd van ná Alexander die zijn rijk immers nalaat aan zijn vier (of vijf generaals: Ptolemaios, Cassander, Lysimachus, Seleucus en Antigonus. Dan spitst het zich toe op de tweede eeuw voor Christus, want daar gáát het immers om in het boek Daniël, betoogt de schrijver. Het gaat om de strijd tussen de nazaten van Ptolemaios in Egypte en die van Seleucus in Syrie (Coele Syria, zoals dit gebied genoemd wordt) die telkens opnieuw elkaar naar het leven staan en strijden om de macht in dat deel van de wereld, waarbij Judea (Israël) steeds weer het (strijd)toneel is van legers die er doorheen trekken op weg naar het zuiden (Egypte) of op weg naar het noorden (Syrië) om met elkaar oorlog te voeren.

Maar liefst zeven Syrische oorlogen tussen deze Ptolemeeën en Seleuciden vinden er plaats tussen 276 en 168 voor Christus, en de auteur beschrijft ze net als de rijken in de eraan voorafgaande hoofdstukken met grote nauwkeurigheid en historische kennis. Er zitten vele uren grondige studie, belezenheid en deskundige kennisvergaring verscholen achter dit boek!

Dan volgt het optreden van de Seleucidische vorst Antiochus IV Epiphanes die met geweld Judea (Israël) tracht te helleniseren en de strijd daartegen van de Makkabeeën. Een strijd, die de auteur met name aantreft in Daniël 11. Maar niet alleen daar. Ook in de eraan voorafgaande hoofdstukken van Daniël 7, 8 en 9. Zo identificeert hij de vier dieren uit Daniël 7 met achtereenvolgens het Babylonische rijk van koning Nebucadnezar, het tweede rijk met dat van de Meden en de Perzen (of het tweede rijk met dat van de Meden en het derde rijk dat van de Perzen), het derde rijk dat van de Grieken onder Alexander de Grote en het vierde rijk dat van de Seleuciden. Rome komt in Daniël dus (nog) niet aan bod! Zo wordt het beeld uit Daniël 2 als volgt geïnterpreteerd: Babel het gouden hoofd, Meden het zilver, Perzen het koper, en ijzer + ijzer en leem: de Grieken onder Alexander de Grote en de negen Seleucidische vorsten daarna, samen tien tenen! De geitenbok uit hoofdstuk 8: Alexander als de grote horen, zijn vier generaals als de vier opvolgers, en de kleine horen die groeit: Antiochus IV Epiphanes, de laatste van de tien 'tenen'. Daniël 9 gaat over deze Antiochus IV, en is een inleiding op hoofdstuk 11, de gedetailleerd beschreven strijd tussen Antiochus en de Ptolemeeën van Egypte, met hoofdstuk 10 als inleiding daarop. Kortom, het gaat in het boek Daniël om de rijken van Babylon, Perzië en Griekenland, zegt dominee Poot.

In deel 4 van het boek behandelt hij dan Daniël en het Nieuwe Testament, waarbij ook het boek Openbaring aan bod komt. Ook hier kiest hij voor de historische benadering: het gaat in het boek Openbaring met name om het Romeinse rijk van die dagen. "In de situatie van het Nieuwe Testament gaat het om de confrontatie met het Romeinse rijk. Beelden en gebeurtenissen die in Daniël nog op het Syrische rijk slaan, gaan nu over op Rome", zegt hij.

Daarna behandelt hij de visies van J.W. Embregts en van (de mij onbekende) James en Marjorie Matheny (uit de school van Dallas Theological Serminary), als twee exponenten van de dispensationalistische uitleg die sinds John Nelson Darby (1800 1882) met name in de Angelsaksische wereld opgeld doet. Een visie die wij hier kennen uit de geschriften van o.a. Johannes de Heer, dr. W.J. Ouweneel, Het Zoeklicht e.d. Een visie waarin met name het Romeinse rijk (door hen als vierde rijk bij Daniël gezien) en het hersteld Romeinse rijk (door hen als het vijfde rijk van Daniël gezien, en volgens hun uitleg te zien in de opkomst van het huidige Europa) een belangrijke rol spelen.

Het moge uit het voorafgaande duidelijk zijn, dat een dergelijke actualiserende uitleg bij dominee Poot nogal wat bezwaren ondervindt! Waarom: men leze slechts het boek! Het laatste en dus veertiende hoofdstuk wijdt Henk Poot tenslotte aan de prediking voor het heden die er van deze historische visioenen van Daniël uitgaat. Een mooi en behartenswaardig besluit waarbij ook de solidariteit met het huidige Israël aan bod komt.

Het boek heb ik met veel interesse gelezen en ik kan het alleszins aanbevelen. Het verrijkt de kennis van dat deel van de antieke geschiedenis dat zo belangrijk is voor het verstaan van de historische achtergrond waarin de bijbel ontstaan is! Dat betekent echter niet dat ik het met al de uitgangspunten van de schrijver eens ben!

Met name de modern literair Bijbelkritische plaatsing van het boek in de tweede eeuw voor Christus stuit bij mij op bezwaren. Hoewel ds. Poot zich daar niet echt over uitspreekt, gaat hij er voorlopig m.i. wel van uit. (Gert A. van de Weerd bv. noemt deze opvatting in de proloog van zijn in 2001 in twee delen verschenen boek Bijbelverklaring, De Profeet Daniël: "De profeet Daniël getuigt onmiskenbaar, dat hij de schrijver is geweest en tevens in welke periode (605 535 voor Christus, WJJG) het boek geschreven is. Indien wij dus een veel latere datering (rond 200 150 voor Christus, WJJG) aannemen, dan bestempelen wij de schrijver tot een leugenaar.")

Ik herinner mij uit de tijd dat ik nog bij de Evangelische Omroep en de Evangelische Hogeschool betrokken was een debatdag waarbij het ging over de vraag: 'Wie schreef (schreven) het boek Damël?' (Helaas kon ik de publicatie die daar toen in drukvorm over uitkwam niet meer in mijn boekenkast vinden! Indien een van de lezers mij die alsnog kan verschaffen, houd ik mij zeer aanbevolen!).

En ook lijkt mij de discussie met de 'dispensationalistische, actualiserende' visie waartegen dit boek min of meer stelling neemt eerder pas goed geopend dan alreeds beslecht! Misschien kan het podium van dit blad Profetisch Perspectief dienen om deze discussie op beide fronten eens goed aan te gaan! Dus met alle waardering voor dit boek, wat mij betreft: wordt vervolgd!