www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Oostjoodse passanten en blijvers
Aankomst, opvang, transmigratie en vestiging van joden uit Rusland in Amsterdam en Rotterdam, 1882-1914
Peter Tammes (red.)
uitg. Menasseh ben Israel Instituut, Amsterdam, 2013
ISBN 9789081586085
160 blz.; € 10,-
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Tussen 1880 en 1914, onder meer naar aanleiding van een reeks van pogroms, trok een grote golf Russische joden door Nederland. Wie waren zij? Met hoevelen waren zij? Hoe reageerde de Nederlands joodse gemeenschap op hun komst? Wie trokken verder en wie bleven? Wat was hun invloed op de Nederlands joodse cultuur? 

Op basis van origineel archiefmateriaal zoeken en vinden Karin Hofmeester, Justus van der Kamp en Peter Tammes in deze studie antwoord op deze vragen.

http://www.amazon.com/Oostjoodse-Passanten-Blijvers-transmigratie-vestiging/dp/9081586084

1. - 15 juli 2013 - www.rd.nl 

Vader Abel J. Herzberg ontvluchtte Rusland

Recensie door Arie de Heer

Een bijna onophoudelijke stroom Joden begaf zich eind negentiende, begin twintigste eeuw vanuit Oost-Europa naar het Westen, waaronder Nederland. „Het was in Rusland niet uit te houden”, schreef de Joodse advocaat en publicist Abel J. Herzberg later. Ook zijn eigen ouders maakten deel uit van die stroom.

Herzberg werd in 1893 in Amsterdam geboren – als Rus. Pas zo’n dertig jaar nadien volgde zijn naturalisatie tot Nederlander.

Abraham Michael Herzberg, de vader van de latere zionistisch voorman, vertrok –zoveel is duidelijk– vóór 1888 naar Nederland. Hij kwam uit Priekule, een klein dorp in het zuidwesten van het huidige Letland. Herzbergs moeder, Hinde Rebekke Person, was afkomstig uit Litouwen. Zij arriveerde in 1882 in Amsterdam, samen met haar ouders en drie broers. Het gezin is „Beroofd van al zijne bezittingen.”

„Mijn moeder haalde, als we zo aan tafel zaten, telkens weer een oude geschiedenis op”, noteerde Abel Herzberg in een brief. „Hoe ze eens, toen ze een klein meisje was, de seideravond hebben gevierd in een kelder van hun huis, met gesloten bovenluiken, terwijl boven hun hoofd het pogrom in volle gang was.”

Of in deze pogrom de aanleiding tot het vertrek van het gezin Person lag, weten we niet, merkt historicus Justus van de Kamp op in ”Oostjoodse passanten en blijvers”, een uitgave van het Menasseh ben Israel Instituut in Amsterdam. „Het kan over een pogrom vóór 1881 gaan. Al eerder was vooral voor joden de armoede hopeloos, de toestand verstikkend, de overheid op elk niveau vijandig. Maar na de aanslag op Tsaar Alexander de Tweede [in 1881] spoelde een golf van mishandeling, plundering, moord en verkrachtingen door de joodse nederzettingen in het Russische rijk.”

En ook daarna gingen de pogroms door, laat Van de Kamp zien. Die van 1903 in de Russische plaats Potsjep was voor Riva Bernstein, de moeder van de bekende Joodse Etty Hillesum, aanleiding haar land te ontvluchten. Riva (Rebekka) deed dat in haar eentje – kaalgeschoren, in soldatenuniform lopend over de Russische steppen. Uiteindelijk kwam ze in het 1800 kilometer verder gelegen Amsterdam aan. In 1912 trouwde ze hier met de Joodse classicus Levie Hillesum. Hun dochter Etty werd op 15 januari 1914 geboren, in Middelburg. In 1943 worden haar ouders in Auschwitz-Birkenau vergast. Zijzelf volgt kort daarna.

Van de Kamp is een van de drie onderzoekers die een bijdrage leverden aan ”Oostjoodse passanten en blijvers”......
Lees verder...

>> www.mbii.nl