|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu
1 RECENSIE
 Bloedboek
Dimitri Verhulst
432 pg., geb.
Atlas Contact, Uitgeverij
Prijs: € 19,99
ISBN 9789025446420
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl
Er stroomt veel bloed in de verhalen uit de eerste vijf Bijbelboeken, maar door hun kracht en
geldigheid vormen ze misschien wel het belangrijkste boek uit de geschiedenis van de mensheid: de Pentateuch ofwel de Septuagint ofwel
de Thora ofwel de boeken van Mozes ofwel de Wet. Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium bevatten het verhaal van de
schepping, de geschiedenis van het Joodse volk, de aankomst in het beloofde land en de vorming van de wetten die het fundament vormen
onder de tien geboden.
Dimitri Verhulst hervertelt deze vijf boeken tot een aangrijpende geschiedenis die ons doet beseffen dat de Bijbel een verhaal bevat
waar de wereld niet zonder wil en kan. Dat verhaal wordt nu opnieuw ontsloten in de mooiste taal die het zich kan wensen, die van
Dimitri Verhulst:
‘Indien er effenaf niks was in het begin, dan ook geen toekomst. Dus was er God, van wie niemand weet en weten zal van waar die zelf
dan komt, hij had uit al dat niks gewoon zichzelf gemaakt, vraag niet hoe, vraag niet waarom, en die nadien, om zijn status te
verdienen uit zijn krammen had te schieten en te scheppen, om te beginnen met de hele hemel en een ietepetieterige jammerbol, waarop
vooralsnog geen sprietje onkruid stond.’ – uit Bloedboek
..
1. Messia Nieuws - 15 mei 2016 - www.messianieuws.nl
God gaf Israël géén bloeddorstig boek
Recensie door Kees Bloed
De publieke opinie gaat er vaak vanuit dat de bijbelse God gewelddadig en bloeddorstig is. Verhalen
worden uit hun context gehaald en als gewelddadig en achterhaald weggezet. Het lijkt wel een norm te worden. Dat werd ook weer
duidelijk in Bloedboek, een vertaling van de Tora door Dimitri Verhulst.
Het is tekenend dat er zo weinig inhoudelijke reactie komt op deze antibijbel-beweging. Recensies van Verhulsts Bloedboek stellen wel
dat daar nood aan is, maar er zijn bijna geen initiatieven. Het lijkt er zelfs op dat veel christenen de boodschap overnemen. Kijk
bijvoorbeeld naar de Amerikaanse Arnold Jacobs die de Bijbel een jaar lang letterlijk en karikaturaal ging naleven. Het werd een hit
en vond navolging. Liberale christenen en Joden waren vol lof. Jacobs boek hierover werd als een goede grap naar Nederland gehaald en
men raakte tot bij de EO hilarisch gestemd. Zelfs prof. dr. K.A.D. Smelik (Hebreeuws, Oude Testament en Judaïca) vond het leuk en
confronterend.
Voor mij als messiaanse gelovige die de Bijbel beschouwt als Gods onveranderlijke Woord, zijn dit soort bewegingen blasfémisch,
hoewel ik de vragen die erachter schuil gaan wel kan begrijpen. Want men weet vaak echt niet beter. Maar als ook christelijke
theologen de Bijbel krankzinnig noemen (zoals Alain Verheij in dit artikel) ‘omdat onthoofden en verkrachten zouden zijn toegestaan’
(onterecht!), schaam ik mij diep. Is dit retoriek om van de Tenach (het OT) af te komen?
Anders leren lezen
Het is nergens voor nodig om je mee te laten sleuren in deze verlegenheid met de Bijbel omdat de bijbelse God bloeddorstig en
fascistisch zou zijn. Dit godsbeeld hebben we vooral te danken aan bijbelvertalingen en theologieën die zó zijn vertekend dat ze de
Bijbelse boodschap niet weergeven. Denk bijvoorbeeld aan het christelijke vooroordeel dat het Oude Testament een boek van wet, oordeel
en wraak is. Onze vertalingen zijn daar héél sterk door gekleurd.
Om de Tenach zonder die vooringenomenheid te kunnen begrijpen, zullen we de Bijbel opnieuw moeten leren
lezen. Met open oren en een open hart, want alleen dan kan de boodschap van de God van de Bijbel weer doordringen tot ons. Zo leert de
Bijbel dat zélf ten minste in Psalm 78. In messiaanse gemeentes wagen we ons aan dat avontuur en zijn we telkens weer verrast door de
bijzondere vergezichten van de Tenach. Om messiaans te kunnen lezen, moeten we in elk geval deze twee dingen doen: De Bijbel in zijn
juiste culturele context verstaan, en leren de Bijbel te interpreten door middel van midrasjiem. Dat zijn interpretaties van de Bijbel
door verschillende passages onderling te vergelijken. Van allebei zal ik een voorbeeld geven aan de hand van het Bloedboek van
Verhulst.
Culturele context
Volgens Verhulst moet vrouwen de hand afgehakt worden, of het hoofd of gebit verbrijzeld, als zij zich middels één van deze
lichaamsdelen bezondigen aan de ballen van een vent, die het waagt om ruzie te maken met haar man. Dit was zogezegd om de simpele
reden dat een vrouw geen ballen heeft. Vreselijk, wat een lugubere fantasie heeft Verhulst! Zo krijg je inderdaad de indruk dat de god
waar het hier over gaat bloeddorstig, irreëel en onredelijk wraakzuchtig is. Dat kan ik wel begrijpen. Maar sociologisch gezien slaat
het nergens op.
De tekst waar Verhulst op doelt, is in werkelijkheid een rechterlijke uitspraak vanwege een uit de hand gelopen duel op leven en dood.
Een vrouw had met achterbakse lafheid ingegrepen om het duel naar haar eigen hand te zetten. Mozes heeft dat niet voorbij laten gaan
en daarom lezen we nu nog in de Tora: “Wanneer mannen met elkaar vechten en de vrouw van de één komt tussenbeide om haar man te
bevrijden uit handen van degene die hem ‘verslaat’ [naar het Hebreeuws], en zij steekt haar hand uit en grijpt hem bij zijn
schaamdelen, dan zult gij haar de hand afkappen, zonder haar te ontzien.” (Deut. 25:11-12, zie voor een uitgebreide exegese en
contextualisatie van deze tekst mijn bespreking in het Bijbels theologische tijdschrift In de Waagschaal: 45/1).
Hoewel een duel in onze tijd in het Westen niet meer voorkomt, waren dergelijke gevechten tot ver in de Middeleeuwen ook hier een
mogelijkheid om voor het recht op te komen als er bijvoorbeeld bewijzen ontbraken. Een dergelijk duel wordt heel spannend verteld door
Ellis Peters in de ontknoping van het broeder Cadfael mysterie Het laatste lijk (Ned. vert. 1988, pag. 198vv). Het is dus niet zo
moeilijk om ons een dergelijke cultuur voor te stellen en te zien hoe dit een rechtvaardig verloop kan hebben...........
Lees verder...
|
