www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

De leer van de twaalf
Gie Vleugels & Maria Verhoeff
Heerenveen: Protestantse Pers 2006
185 blz., € 17,50
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

De leer van de Twaalf gaat in op de oudste getuigenissen over de centrale geloofswaarheden van de kerk. De Apostolische Geloofsbelijdenis, waarin deze waarheden zijn samengebracht, is een basisdocument voor nagenoeg alle kerken en christelijke geloofsrichtingen. De schrijvers tonen aan dat de tekst te herleiden is tot de verkondiging van Jezus zelf en tot de prediking van de apostelen. In een panoramisch overzicht laten zij zien hoe een geloofsbelijdenis functioneert en vervolgens gaan ze in aparte hoofdstukken dieper in op de onderdelen. Het boek houdt een pleidooi voor een hernieuwde ijking van het christendom aan de hand van deze belijdenis. De tekst leent zich uitstekend voor persoonlijke geloofsverdieping en voor bezinning in kring of bij catechese.

1. Ellips - oktober 2006

TWAALF APOSTELEN, TWAALF ARTIKELEN, TWAALF AVONDEN

Recensie door Drs. Raymond Volgers
(werkzaam aan de ETF te Leuven, waar hij het doctoraatsprogramma volgt)

Wat gelooft een christen? Wie mag zichzelf een christen noemen? Deze belangrijke vragen worden gesteld in de inleiding van het recent gepubliceerde boek van Gie Vleugels en Maria Verhoeff, De leer van de twaalf. Het eerste exemplaar van dit boek werd officieel overhandigd aan ds. Johan Lukasse tijdens de oud studentendag op 9 juni jl. aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Leuven.

Gie Vleugels en Maria Verhoeff, beiden verbonden aan de ETF, gaven ieder een lezing op deze dag. Aan het einde van de dag ontving iedere oud student een exemplaar van het boek. Ik mocht ook een exemplaar ontvangen en binnen een dag heb ik het boek met veel genoegen uitgelezen. Op zoek naar een antwoord op de twee vragen hierboven duiken de auteurs in de kerkgeschiedenis en vinden zij de sleutel in de leer van de twaalf apostelen, zoals verwoord in de twaalf geloofsartikelen van de apostolische geloofsbelijdenis (het Apostolicum).

In dit artikel bespreek ik kort de inhoud van het boek en pleit ik ervoor dat gelovigen en gemeenten die zoeken naar hun christelijke identiteit en verlangen naar geloofsverdieping met dit boek zeker hun voordeel kunnen doen.

Het boek bestaat uit twee hoofddelen: in het eerste deel (hst. 1 5) bespreken de auteurs de historische achtergrond, de structuur, de boodschap en de functie van de apostolische geloofsbelijdenis en in het tweede deel (hst. 6 18) gaan zij afzonderlijk in op elk van de twaalf geloofsartikelen in deze belijdenis. In het Apostolicum vinden we het orthodoxe geloof, dat in de vijfde eeuw door Vincentius van Lérins werd gedefinieerd als 'datgene wat "overal, altijd, en door allen" geloofd werd (ubique, semper ab omnibus)' (135v.). Vleugels en Verhoeff tonen aan dat de inhoud van het Apostolicum in continuïteit staat met de Schriften en met het orthodoxe geloof door alle eeuwen heen en bovendien geven zij getuigenis van de historische betrouwbaarheid van deze geloofsbelijdenis.

Hiermee nemen zij ook duidelijk stelling tegen de zogenaamde waarheden die Dan Brown in de wereld heeft verspreid met zijn boek De Da Vinci Code. Zij concluderen voorzichtig, maar duidelijk: 'Niemand zal beweren dat de continuïteit tussen het optreden van Jezus, de vroegchristelijke literatuur en de latere orthodoxie absoluut is. Maar ze is toch veel indrukwekkender dan dikwijls wordt beweerd' (69). Vleugels en Verhoeff bieden een eigen vertaling van het Apostolicum. Hierbij is het interessant dat zij de omstreden zinsnede 'die nedergedaald is ter helle' eenmaal tussen haakjes opnemen en vervolgens niet meer, aangezien het hierbij naar hun zeggen gaat om een latere toevoeging (180). Zo, dan is dat probleem ook eindelijk eens opgelost!

De twaalf artikelen zijn gemakkelijk onder te verdelen in drie strofen. Drie geloofszaken worden beleden: 'Ik geloof in God... en in Jezus Christus.. . Ik geloof in de Heilige Geest. 'De structuur is dus trinitarisch. Toch hebben de drie strofen één overkoepelend thema en dat is volgens de auteurs het thema 'God met ons' (41-43, 45-47). De twaalf geloofsartikelen kennen dus een duidelijke structuur en samenhang. Aan de hand van deze artikelen bewandelen de auteurs de belangrijke thema's van de christelijke theologie: schepping menswording lijden opstanding hemelvaart wederkomst kerk vergeving opstanding eeuwig leven. De hoofdstukken 7-18, waarin de twaalf geloofsartikelen worden besproken, zijn trouwens zeer geschikt en aan te raden voor gebruik in een kring, kern of celgroep; de aangegeven hoofdstukken zijn voorzien van discussievragen aan het eind. Voor de afwisseling eens geen Vijf Avonden, maar Twaalf Avonden!

Volgens de auteurs vinden we in het Apostolicum de kern van het christelijk geloof, die christenen door alle eeuwen heen en wereldwijd samenbindt. Ik sluit mij van harte bij hen aan. Het Apostolicum is een waardevolle geloofsbelijdenis. Moge het ook voor de gemeente vandaag dienen als 'stevig fundament van de waarheid' (55).