www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

De ontdekking van het Nieuwe Testament
Daniël De Waele
Uitgeverij Averbode (B) – Berne Media (NL), 2020
ISBN: 9789089723895
272 blz.
€ 19,50
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

De bijbel is niet een boek, dat je – achterover geleund in je luie zetel – in één ruk uitleest en begrepen hebt. Hoe zou het kunnen: het zijn 66 verschillende boeken (als je de protestantse canon aanhoudt), waarvan het meest recente geschrift toch ook al zo’n 1900 jaar oud is. Komt nog bij dat al vele eeuwen lang allerlei mensen op grond van teksten uit dit boek hebben gemeend van alles en nog wat over (en namens) God te kunnen zeggen. Er zijn zelfs hele instituten – kerken genaamd – op dit boek gebouwd. Aan de lezing van dit boek zitten dus nogal wat haken en ogen, en aan de interpretatie zijn niet te onderschatten belangen verbonden.
Het Nieuwe Testament lijkt vrij toegankelijk. Toch is het geschreven in een cultuur die diepgaand verschilt van de moderne wereld. Een boek als Openbaring doet iemand perplex staan, wat in de Hebreeën-?brief staat is volslagen vreemd voor de moderne mens, maar ook de brieven van Paulus zijn zelfs bij herhaalde bestudering niet bepaald helder. De beter bekende evangeliën blijken bij een aandachtige lezing een eigen vreemdheid te bezitten en de nodige vragen op te roepen. Daniël De Waele opent de wereld van de geschriften van het Nieuwe Testament. Hij bespreekt elk boek, verduidelijkt waar de teksten vandaan komen en waarom precies deze boeken in het Nieuwe Testament?te vinden zijn. Het boek eindigt met de boeiende zoektocht naar de historische Jezus. 
Dr. Daniël De Waele (1957) is leraar Protestantse Godsdienst en docent Nieuwe Testament aan het Hoger Instituut voor Protestantse Godsdienstwetenschappen (HIPGO) te Brussel. Daarnaast is hij lid van de Leerplancommissie voor Protestants Godsdienstonderwijs in Vlaanderen.

..

1.   indekerk.be Blog - 17 september 2020 - indekerk.be...

De ontdekking van het Nieuwe Testament

Boekrecensie door Raymond R. Hausoul

Daniël de Waele heeft een hart voor de Bijbel. Als jongeman ontdekte hij hoe de Bijbel hem begon te fascineren. Zijn verdere zoektochten en ontdekkingen motiveerden hem dit boek te schrijven over het Nieuwe Testament (NT).

Zonder veel aarzeling neemt de schrijver zijn lezers op ontdekkingstocht mee over de Bijbelboeken van het NT. Zijn boek opent hij meteen met Mattheüs. Dat is bijzonder, voor wie beseft dat talrijke andere inleidingen op het NT hun lezers eerst pagina’s lang met achtergronden over de Bijbel bezighouden. Bij Daniël de Waele is dat anders. Pas nadat alle zevenentwintig boeken van het NT zijn voorgesteld, richt hij zich op achtergronden over de Griekse tekst, de canonvorming en het leven van Jezus.

Sterk focust de auteur zich op de vraag naar het ontstaan van het NT; de zogenaamde Werdungsgeschichte. Hij beseft dat het bieden van een overzicht over het NT altijd een heikel punt is, dat samenvalt met talrijke geloofsovertuigingen. De autoriteit die iemand aan de Bijbel schenkt, daagt dan het genuanceerde wetenschappelijk onderzoek regelmatig uit. In zijn boek laat Daniël de Waele dan ook meermaals zien hoe divers alleen al de antwoorden op de vragen over het ontstaan van het NT zijn. De beschikbare bronnen en de godsdienstige stroming waartoe een mens behoort bepalen dan vaak de agenda. Dat maakt het onderzoek naar de Bijbelboeken tot meer dan een eenvoudige wiskundesom, die elk mens op dezelfde manier kan beantwoorden.

Doordat er een grote aandacht is voor ideeën rondom het ontstaan van de nieuwtestamentische Bijbelboeken, valt het op dat de vraag naar de betekenis van de Bijbelboeken op de achtergrond staat. Er is dan weinig aandacht voor het grote verhaal dat zich vanaf Mattheüs tot Openbaring ontvouwt. Vragen als: Wat moet ik met al die Bijbelboeken? Waarom zijn ze heilshistorisch nodig? Wat valt er vanuit het NT te ontdekken, verbindt Daniël de Waele vooral met de bijbelse theologie. Hijzelf beperkt zich nagenoeg tot een inleiding op het NT.

In de uitwerking daarvan brengt de auteur op een bondige manier talrijke beschikbare bronnen bijeen. Dat is niet vanzelfsprekend, gezien de grote hoeveelheid aan publicaties die er dagelijks over het NT verschijnt. Hoewel de auteur kritische vragen bij bepaalde Bijbelboeken weet te plaatsen, blijft hijzelf voorzichtig. Er is regelmatig sprake van een ‘vermoedelijk’, een ‘misschien’ of een ‘het zou kunnen’. Daarin schuilt dan het gevaar dat het tot een ‘bedekking van het Nieuwe Testament’ komt in plaats van een ‘openbaring van het Nieuwe Testament’.

Daarnaast ontbreken verwerkingen van de recentere ontdekkingen van de Duitse nieuwtestamentici Ulrich Luz en Udo Schnelle rondom het paulinisch auteurschap van vroeger betwiste brieven (Kolosse) en de wankelbaarheid van de hypothesen rond samengestelde brieven (2 Korinthe, Filippi). Wat dat betreft mocht Daniël de Waele gerust kritischer zijn geweest over de historisch-kritische benadering die decennialang de protestantse antwoorden op ontstaansvragen bepaalde. Ook ontbreekt, zoals gezegd, de groeiende erkenning van de heilshistorische lijn in het NT, zoals die zich vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw ontwikkelde. Door zich hoofdzakelijk op de ontstaansgeschiedenis te richten, is daar weinig tot geen plaats voor. Het boek is daardoor vooral geschikt voor wie een beknopt overzicht wenst over de vraag wat de moderne theologie over het ontstaan van het NT kan zeggen.