www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

De Geestelijke Mens Auteur: Watchman Nee Uitgever Nederlandse uitgave: Importantia Publishing ISBN 90-5719-049-4 / 794 pagina's, Prijs: € 39,00 Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)... of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl De Geestelijke Mens is het eerste en tevens enige boek van omvang dat ooit zelf geschreven is door de bekende Chinese kerkleider Watchman Nee. Dit boek vormt de basis van Watchman Nee's denken en prediking en speelt later altijd op de achtergrond van zijn toespraken en Bijbeluitleg een grote rol.

De Oogst - januari 2003

De geestelijke mens

Recensie door Martien Jan de Haan

"Het boek had een grote aantrekkingskracht, maar riep tegelijkertijd aversie op (...) Het is beter dit boek oppervlakkig te lezen. (..) God Zelf is een betere leermeester dan dit boek," Zijn benadering is liefdevoller dan de soms harde en koude woorden van dit boek.' Het zijn wel merkwaardige woorden die de uitgever in zijn Voorwoord gebruikt om het boek De Geestelijke Mens van Watchman Nee bij de lezer te introduceren. Zelden heb ik iemand zó een boek zien aanprijzen. Je krijgt bijna de indruk dat het beter zou zijn geweest als het boek niet zou zijn uitgegeven.

In de Engelstalige wereld zijn er vele tientallen boeken van Watchman Nee verschenen. Toch heeft hij er uiteindelijk maar één zelf geschreven: De Geestelijke Mens. Alle andere zijn samengesteld uit zijn lezingen en studies. Wie was deze man die anderen inspireerde om zijn aantekeningen uit te werken tot wel zeventig boeken?


Watchman Nee
Angus Kinnear vertelt ons in zijn biografie, dat de jonge Nee op 4 november 1903 in China ter wereld is gekomen. Zijn moeder gaf hem de naam Shutsu, wat zoveel betekent als 'hij die doorgaat met het vereren van zijn voorouders'. Ofschoon Nee een westers georiënteerde opleiding volgde en lerse zendelingen zijn leermeesters waren, raakte hij aanvankelijk niet onder de indruk van het christelijk geloof. Pas toen hij zag hoe zijn moeder veranderde nadat zij tot bekering was gekomen, stelde hij zijn hart open en gaf zijn leven aan de Here Jezus. Hij was toen 17 jaar. Er zouden echter nog enige jaren voorbijgaan voordat hij bereid bleek om zijn Heer ook daadwerkelijk te dienen. Maar de radicaliteit die hij toen aan de dag legde, heeft hem zijn hele leven niet meer verlaten. Hij liet zich dopen en veranderde zijn naam in To-sheng, dat in het Engels 'Watchman' (wachter) betekent.

Intussen zegende de Heer zijn evangelisatiewerk rijkelijk. Alles leek hem voor de wind te gaan, totdat hij ziek werd. Nee bleek aan tuberculose te lijden en meende dat zijn einde nabij was. De tijd die hij moest kuren, gebruikte hij om zijn monumentale werk De Geestelijke Mens te schrijven. Hij was toen pas 26 jaar. Het boek dat bedoeld was als nalatenschap aan de Chinese kerk, werd uiteindelijk de basis voor zijn verdere bediening, want Nee herstelde. Nog vele jaren zou hij de gemeente met zijn onderwijs mogen dienen. In 1950 was zijn werk uitgegroeid tot een beweging van meer dan tweehonderd plaatselijke gemeenten. Ten gevolge van de communistische hervormingen in het land werd Nee het werken echter onmogelijk gemaakt, in 1952 werd hij gearresteerd. ofschoon hij tot een straf van 15 jaar werd veroordeeld, is hij nooit meer in vrijheid gesteld'. In 1972 stierf hij. Zijn bewakers vonden onder zijn hoofdkussen een briefje met de volgende woorden: 'Christus is de Zoon van God, die is gestorven om de zonden der mensheid te verzoenen, maar op de derde dag weer is opgestaan. Dit is de grootste waarheid in het universum. Ik sterf vanwege mijn geloof in deze Christus.'

De mens als drie-eenheid
In zijn boek De Geestelijke Mens werkt Watchman Nee zeer gedetailleerd uit wat de Bijbel over de mens leert (theologen spreken bij zo'n studie van een 'bijbelse antropologie'). Hij kiest daarbij voor het uitgangspunt dat de mens naar Gods beeld en gelijkenis is geschapen, en daarom - net als de Drie-enig God - uit drie delen bestaat: geest, ziel en lichaam, die hij als volgt omschrijft:

- De geest is het aspect van de mens dat zich bewust is van God. Hier zetelen de eigenschappen geweten, intuïtie en gemeenschap.

- De ziel is het aspect van de mens dat zich bewust is van zichzelf. Hier bevinden zich de wil, het verstand en het gevoel.

- Het lichaam tenslotte, is het aspect van de mens dat zich bewust is van de wereld waarin hij leeft.


Nee illustreert de wijze waarop geest, ziel en lichaam zich tot elkaar verhouden aan de hand van het ontwerp van de tempel. De voorhof staat voor het lichaam, het heilige voor de ziel en het heilige der heiligen voor de geest. Hij wil hiermee uitdrukken hoe de mens als beelddrager Gods met zichzelf in harmonie moet leven. De geest, die in verbinding staat met God, behoort de ziel te leiden, zodat het lichaam - aangestuurd door de ziel - uiteindelijk doet wat Gode welbehaaglijk is.

Innerlijke balans verstoord
De zondeval van Genesis 3 heeft voor de mens ongelooflijk grote gevolgen gehad. Hierdoor is hij niet langer meer het prachtige schepsel, dat God naar Zijn beeld en gelijkenis heeft gemaakt. Het imagio Dei is zwaar beschadigd en daardoor is de gestalte van Degene die hij als mens behoort te weerspiegelen, nauwelijks meer herkenbaar. Nee legt stapje voor stapje uit, hoe de mens door de zondeval innerlijk uit balans is geraakt. De relatie met God is verbroken waardoor de geest niet goed meer functioneert. Niet alleen Adam, maar ook al zijn nakomelingen zijn door de zondeval in deze toestand terecht gekomen. Hun disbalans komt op verschillende manieren tot uitdrukking. Zo kan de mens zich door de impulsen van zijn ziel laten leiden. De Bijbel spreekt dan over 'de natuurlijke mens'. De mens kan zich echter ook door de impulsen van zijn lichaam laten leiden. Zo iemand wordt 'de vleselijke mens' genoemd. Tenslotte kan de mens zich ook nog door de impulsen van zijn gevallen geest laten leiden. Deze mensen worden in de Bijbel wel aangeduid als 'tovenaars' en 'waarzeggers'. Voor allen geldt dat zij zich hebben losgemaakt van Gods leiding en van Hem vervreemd zijn geraakt. Daardoor zijn zij niet meer de mensen die God bedoeld heeft. Romeinen 5:12 trekt de lijn nog verder door en zegt dat de dood tot alle mensen is doorgedrongen.

De nieuwe mens
Voor Watchman Nee vormen de kruisdood en opstanding van de Here Jezus het goddelijke antwoord op het probleem dat door de zondeval is ontstaan. Zoals door Adam de zonde en de dood in de wereld zijn gekomen, zo zijn door Jezus Christus het leven en de heerlijkheid naderbij gekomen (vgl. Rom. 5:18). God Zelf heeft in Christus laten zien dat Hij als mens een zondeloos leven kon leiden en daardoor heeft de dood geen vat op Hem gekregen. Hij, die op Golgotha de straf voor de zonden heeft gedragen, kon vanwege zijn heiligheid door de dood niet worden vastgehouden en is ten derde dage weer uit het graf opgestaan. In zijn opstanding is Hij het hoofd van een nieuwe mensheid geworden: de 'tweede Adam'. Tot dit nieuwe geslacht behoren al diegenen die erkennen dat Zijn lijden en sterven een verzoening is geweest voor hún zonden, en - nadat zij hun knieën voor Hem hebben gebogen - de Heilige Geest hebben ontvangen. Deze Geest neemt de plaats in van de gevallen geest en stelt de mens in staat om te leren zo te leven als de Here het bedoeld heeft. Dit leren wordt in de Bijbel 'heiliging' genoemd.

Beoordeling
Watchman Nee staat met zijn antropologie niet op zichzelf. Hij is gevormd door en sluit nauw aan bij bekende schrijvers als Theodore Austin-Sparks, A.R. Fausset, Witness Lee, Mary E. McDonough, Andrew Murray, G.H. Pember, en Jessie Penn-Lewis. Van theologen heeft hij nooit veel waardering ontvangen. Het is ook niet moeilijk om de zwakke plekken in zijn onderwijs te vinden. Zo spreekt de Bijbel bijvoorbeeld slechts op een tweetal plaatsen over de bij hem zo overheersend aanwezige en bijna anatomisch beschreven driedeling geest-ziel-lichaam. Het is op zijn minst opmerkelijk dat de menselijke drie-eenheid bij hem zo'n fundamentele plaats inneemt, omdat de Bijbel zelf over de goddelijke Drie-eenheid slechts in indirecte termen spreekt. Ook doet zijn soms extreme wijze van uitdrukken - zeker in de Nederlandse vertaling - meer dan eens de tenen krommen. Fragmenten die de vertaler ter nuancering heeft toegevoegd, doen daar niets aan af (integendeel). Toch blijft De Geestelijke Mens een boeiend boek dat heldere uitleg geeft over het wezen van de mens, wat er gebeurt als hij tot geloof komt, en wat een leven van heiliging inhoudt. Ik heb er in mijn eigen leven ontzettend veel aan gehad en ben blij dat er nu eindelijk een Nederlandse vertaling is.