|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 2 RECENSIES
Als we eerlijk zijn, moeten we toegeven dat er dingen zijn die we niet begrijpen van God. We hebben op
sommige kwesties gewoon geen goed antwoord, hoe groot ons geloof ook is. Voor sommige kunnen zulke zaken echte drempels worden om nog
van harte te geloven. Of meer nog: deze kwesties kunnen ertoe leiden dat hun vertrouwen op God wordt geschaad. Wright pakt een aantal
van deze lastige vragen op en laat zien dat ons verstand niet alles kan en hoeft te begrijpen, en dat het goed is om de pijn en het
lijden die dat kan veroorzaken te erkennen. 2 RECENSIES 2. CV-Koers - september 2010 Lastige vragen, lastige antwoorden 1. Nederlands Dagblad - 10 september 2010 - www.nd.nl Er is een grens aan ons begrijpen
De Engelse oudtestamenticus Christopher Wright gaat in dit boek op de hierboven genoemde vragen in. Ik ontmoette hem jaren geleden op een conferentie van Europese evangelicale theologen en kwam onder de indruk van de heldere en kundige wijze waarop hij zijn visie wist uit te dragen. Hij behoort tot die Bijbelwetenschappers voor wie de Bijbel de onbetwiste autoriteit is, maar die zich tevens weten in te leven in de gevoelens van de mensen van vandaag, binnen en buiten de kerken. Als oudtestamenticus is de auteur zich er terdege van bewust dat God kennen in de Schrift betekent met Hem leven, Hem vertrouwen, Hem dienen met verstand en hart. Een gelovige hoeft zijn verstand niet op nul te zetten, maar dient wel steeds te beseffen dat vertrouwen en geloofskennis niet automatisch tot begrijpen leiden. Eerbiedig nadenken over wat ons in de Schrift is geopenbaard betekent niet dat we met onze ratio alle problemen waar we op stuiten, kunnen oplossen. Er is een grens aan ons weten en begrijpen, aan ons opstandig vragen en protesteren. En het is eigen aan het geloof om met alle vragen en problemen en met de pijn die dat meebrengt uiteindelijk de Heer te aanbidden in zijn heiligdom, zoals je dat leest in Psalm 73. Gods Naam is niet probleemoplosser, maar Verlosser! Eerlijk luisteren Waarom dan toch dit boek als je uiteindelijk blijft staan voor het mysterie en niet alle raadsels kunt oplossen? Je kunt in elk geval, zegt Wright, proberen eerlijk te luisteren naar de Bijbel, de Bijbelschrijvers niet voortijdig in de rede te vallen vanuit jouw vooronderstellingen en begrippenkaders. Je kunt op die wijze misverstanden proberen weg te nemen en valkuilen te vermijden. Wright gaat op een viertal kwesties nader in, namelijk de vragen rondom het kwaad en het lijden, de kwestie van de uitroeiing van de Kanaänieten, de vragen rondom kruis en verzoening en de toekomstverwachting. Hij doet dat door op een ter zake kundige en informatieve wijze het probleem te laten zien en de verschillende standpunten te belichten, maar vooral door de Schrift zelf te laten spreken. Teksten zijn voor meer dan een uitleg vatbaar – ook Wright weet dat – maar je kunt met de Bijbel niet alle kanten uit. Met name in het hoofdstuk over de toekomstverwachting laat de schrijver zien hoe allerlei bizarre standpunten over de eindtijd zoals die met name in Amerika de ronde doen, bitter weinig te maken hebben met zorgvuldig Schriftonderzoek. Toch blijkt juist in dit hoofdstuk hoe de exegese altijd weer verbonden is met een hermeneutische keus. Ik deel de huiver van de auteur voor speculaties, maar ben toch van mening dat er over het duizendjarig rijk en de toekomst van Israël meer te zeggen is. Speelt in het Nieuwe Testament de landbelofte helemaal geen rol meer? Hoe zit het met het nieuwtestamentisch spreken over Jeruzalem? Vervulling van de profetische heilsbeloften aangaande de stad van de Messias (bijv. Zach.14) betekent toch geen afschaffing. Je kunt allerlei speculaties over een eventuele herbouw van de tempel afwijzen, zonder daarmee de verwachting van de toekomst van Jeruzalem voor Israël en de volken op te geven. Geweld Heel spannend vond ik het hoofdstuk over de geweldsteksten in de Schrift. Is de verovering van het land Kanaän op één lijn te stellen met wat we vandaag etnische zuivering noemen? De opvatting dat deze teksten typerend zijn voor het Oude Testament en dat het Nieuwe Testament een correctie is op het Oude, wordt door Wright met goede argumenten afgewezen. Ook kun je het probleem niet ‘omzeilen’ door te stellen dat het geweld voor rekening van de Israëlieten komt en achteraf als een goddelijk bevel is geïnterpreteerd. Je bent er ook niet door de teksten te vergeestelijken. De schrijver schenkt bij zijn uitleg en interpretatie van deze Bijbelgedeelten veel aandacht aan de achtergrond van de oudoosterse cultuur en plaatst ze in een (heils)historisch kader. Beslissend in het spreken van de Schrift is de erkenning van de soevereine rechtvaardigheid van de heilige God en zijn oordeel over ongerechtigheid en afgoderij. Daarom alleen al gaat het niet aan van genocide te spreken alsof het een etnische kwestie betrof. Ook Israël wordt voor een vergelijkbaar lot gewaarschuwd als ze zich net zo gedragen als de Kanaänieten. Uiteindelijk staan oordeel en straf in het kader van Gods heilsplan voor alle volken en het perspectief van het vrederijk. Voor wie met Wright de Schrift als bron en norm aanvaardt is het een helder en overtuigend betoog. Persoonlijk ben ik van mening dat je over deze en andere geloofskwesties alleen zinvol kunt spreken vanuit een gelovige betrokkenheid bij de Schrift. Maar hoe overtuigend is dit boek voor wie dit geloofs a priori niet deelt? Ik ben door de lezing van dit boek nog weer eens opnieuw overtuigd van de zeer betrekkelijke waarde van de apologetiek, de rationele verantwoording van het geloof tegenover buitenstaanders. Je kunt wellicht karikaturen wegnemen, maar uiteindelijk valt een christen toch terug op het geloofsgetuigenis. Daarom is de waarde van dit boek voor mij vooral de toerusting van gemeenteleden die, geraakt door de vragen van onze tijd en niet zelden in verwarring gebracht door allerlei theorieën, hun weg willen gaan bij het licht van de Bijbel. Voor hen is Wright een goede gids in het veelkleurige landschap van de heilige Schrift. De rode draad die door de verschillende hoofdstukken van dit boek heenloopt, is het evangelie van het lijden en sterven van Christus. De kruisdood is het grootste kwaad in de wereldgeschiedenis. Tegelijk de weg waarlangs Gods heilsplan volvoerd wordt. Aan het kruis droeg God zelf in zijn Zoon de straf voor de zonde. Dat is en blijft een mysterie. In een fraai hoofdstuk laat de schrijver zien hoe de prediking van de verzoening in het hart van de Bijbelse boodschap staat. In de gekruisigde en opgestane Heer ligt de verwachting van de nieuwe schepping verankerd. Al met al schreef Christopher Wright een mooi boek dat me weer eens opnieuw laat zien hoe waardevol de bijdrage is van evangelicale bijbelwetenschappers. Het boek lijkt me ook zeer geschikt voor gesprekskringen die niet bang zijn om naar de diepte af te steken. Ik wens het boek dan ook een brede lezerskring toe. Op www.vuurbaak.nl is een studiehandleiding en introductiefilm bij elk hoofdstuk te downloaden. |
