In de geschiedenis was er nog nooit een samenleving die het geloof in een geestelijke wereld zo afzwoer als de hedendaagse westerse beschaving. Voor velen is de zichtbare wereld het een en het al geworden. Daardoor lijkt de kloof tussen christelijk geloof en ongeloof onoverbrugbaar. Toch bewegen veel mensen zich nog in het grensgebied. Ze zijn er niet helemaal zeker van dat er geen onzichtbare wereld bestaat. Trouwens, wankelt ook het geloof van veel westerse christenen niet? En worden we niet allemaal beïnvloed door een leefklimaat waarin er geen andere realiteit is dan die welke we zien, horen en voelen? Om die reden heeft Philip Yancey met zijn Geruchten uit een andere wereld een actueel en zinvol boek geschreven.

  Ik denk dat ik zo ongeveer alle boeken van Yancey las. Ik genoot van zijn hoopvolle Genade, wat een wonder en Jezus zoals ik Hem niet kende. Maar ik leerde ook van zijn realistische Teleurgesteld in God en Waar is God als ik pijn heb? Misschien maak ik wel een deels vergelijkbare ontwikkeling door als de begaafde journalist/schrijver. Soms lijkt het er namelijk op dat God een gelovige steeds meer antwoorden op levensvragen onthoudt om hem te testen of hij wel op Hem blijft vertrouwen. Wat voel ik me aangesproken door Yancey’s uitspraak dat ,,het geloof opbloeit als er geen hoop is dan God alleen’’.

De laatste jaren ben ik toenemend wantrouwig geworden ten opzichte van een geloof dat het doet voorkomen alsof christenen recht hebben op goede gezondheid en welvaart. De Here Jezus, die nooit valse voorlichting gaf, legt de nadruk eerder op het kruis dragen, zelfverloochening, gehaat worden, beproeving en volharden tot het einde. En opmerkelijk, net als Yancey zag ik dat gelovigen die daarvoor niet wegliepen, het minste klagen over lijden en de grootste vreugde in Christus tonen.

Gebrek aan zingeving

Hoe dat laatste komt? Yancey schrijft dat voor miljoenen christenen in landen als China en Birma ,,de onzichtbare wereld kennelijk reëler is dan de hun omringende wereld’’. De Bijbel bagatelliseert beproevingen of onrechtvaardigheid nooit. Daarvan getuigen de boeken Job, Psalmen en Klaagliederen. Maar dichtbije rampen en die in het wereldgebeuren kunnen het verlangen naar het volmaakte versterken en ons aanmoedigen contact met de onzichtbare wereld te zoeken.

Sterk is Yancey’s betoog dat de zichtbare en onzichtbare werelden allerminst gescheiden zijn. Ze maken deel uit van dezelfde realiteit.Yancey gebruikt zijn schrijverstalent om aan de hand van waargebeurde verhalen beide werelden onder één noemer te brengen. Op die manier wordt duidelijk dat ware wijsheid groeit naarmate een mens inziet dat de twee werelden in de Here Jezus Christus samenvallen. Christus is immers de Enige die in de zichtbare wereld volmaakt was. Hij leefde tussen wat te zien en te tasten is en genoot er vaak van. Maar altijd was Hij zich bewust van wat er achter ligt.

Yancey heeft oog voor die geruchten uit de andere wereld. Zo brengt hij in navolging van apologeten als C.S. Lewis onze natuurlijke verlangens en vreugden in verband met de buitenaardse bron. Als we overweldigd worden door een symfonie van Beethoven of de bergtoppen van de Pyreneeën, gaat het nog slechts om ,,de geur van een bloem die we niet hebben gevonden en de echo van een melodie die we pas in de hemel zullen horen’’.

Het omgekeerde is ook waar. Wie zal ontkennen dat de wereld met al haar kwaad een catastrofe heeft ondergaan? Welk mens heeft niet het ingebouwde gevoel dat sommige dingen moreel weerzinwekkend slecht zijn? Ook in dat universele besef beluisteren we een gerucht uit de andere wereld. De ‘aardsgezinde’ mens weet vaak heel goed hoe dingen werken, zegt Yancey. Maar hij heeft geen antwoord op het waarom. Vragen over zingeving brengen hem al gauw in verwarring.

Nog een gerucht uit die andere wereld: samenlevingen die God afzweren, eindigen vaak met het verheffen van het natuurlijke tot een bovennatuurlijke status. In het geseculariseerde Nederland wordt veel geestelijke leegte opgevuld door aan geld en seks pseudo-heiligheid te verlenen.

De Olifantmens

Nog onlangs stonden de kranten vol over de strijd om het leven van de sinds 1990 vegeterende Amerikaanse Terri Schiavo. In de beoordeling van die strijd moeten zonder twijfel nuances worden aangebracht. Maar bij voorstanders van beëindiging van Schiavo’s leven brak soms zo’n fanatisme door dat het erop leek dat ‘nuttigheid’ het hoogste doel is: ouders en zelfs de maatschappij moeten het recht krijgen gehandicapte baby’s te doden.

Yancey herinnert ons in dat verband aan de ontroerende geschiedenis van de lichamelijk afstotelijke ‘olifantmens’. Hij vraagt of we nog over het vermogen beschikken om de zwakken en onbekwamen te zien zoals God hen ziet. Beseffen we nog dat Gods eigen Zoon juist naast zulke mensen ging staan? Geloven we nog dat frontaal tegenover ‘onze’ realiteit, in Christus’ upside down-koninkrijk, een vlag wappert van Goddelijk verzet?