www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Afscheid van Odessa
Vladimir Zjabotinski
Uitgeverij Wereldbibliotheek, Amsterdam
ISBN 9789028426108
Prijs: €19,95, 272 pag. pb.
Uitg. Wereldbibliotheek
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

In 1935 schreef Vladimir Zjabotinski - journalist, schrijver en militant zionist - deze roman over de ondergang van het oude Odessa aan het begin van de 20ste eeuw, de stad waar hij in 1880 geboren werd en zijn jeugd doorbracht. Het is een schitterende herinnering aan een verdwijnende wereld, belichaamd in de drie broers en twee zusters van de joodse familie Milgrom, die opgroeien in de politieke en culturele beroeringen van hun tijd en die zich gedwongen voelen te kiezen tussen revolutionair geweld en assimilatie.

In een zinnelijke, vitale taal beschrijft Vladimir Zjabotinski het verval van deze familie tegen de achtergrond van de kosmopolitische en tolerante stad aan de Zwarte Zee: Odessa met zijn intieme pleinen, straten en cafés, een smeltkroes van culturen waar naast elkaar Oekraïens en Russisch, Jiddisch en Duits, Armeens en Grieks wordt gesproken.
Een roman als een theatraal, tragisch schouwspel. Het zijn de laatste dagen van een wereldstad.

De vijf kinderen van de joodse familie Milgrom staan centraal in deze roman: de hartelijke maar lichtzinnige Maroesja, de verstrooide wereldverbeteraar Marko, de moreel verdorven versierder Serjozja, de gesloten puber Lika die zich ontpopt als revolutionair, en de jongste zoon Torik, die een schitterende carrière als advocaat tegemoet lijkt te gaan. Zij proberen aan de dreiging van de pogroms in tsaristisch Rusland te ontkomen door ieder op eigen wijze te assimileren. Dat biedt hun evenwel geen garantie voor een veilig en waardig bestaan, want wie zijn identiteit verloochent, komt in een sociaal en moreel vacuüm terecht.

Afscheid van Odessa is doordrenkt met het besef van een naderend einde. Dankzij Zjabotinski's buitengewone literaire talent is deze roman een hoogtepunt in de Russische literatuur van de 20ste eeuw geworden. Lange tijd vergeten, nu voor de Nederlandse lezer eindelijk aan de vergetelheid ontrukt.

Vladimir Zjabotinski (Odessa 1880 - Hunter (VS) 1940) schreef toneelstukken en twee romans die weinig aandacht kregen. Hij zette zich met veel elan in voor de zionistische zaak, die hij met compromisloze vasthoudendheid bleef verdedigen tot het eind van zijn leven. Afscheid van Odessa is in Rusland nog altijd niet in boekvorm verschenen. Wel verschenen een Engelse en een Duitse vertaling, die een groot succes werden.

..

1. – mei 2015 - www.christenenvoorisrael.nl

Afscheid van Odessa

Recensie door Marijke Terlouw


Ik kende de naam wel, maar vooral als straatnaam in Israël: Jabotinskistreet. Maar ik had eerlijk gezegd geen idee wie Jabotinski was. Juist daarom was mijn belangstelling gewekt toen ik las dat er een boek van zijn hand in het Nederlands was verschenen. Zoals op de achterkant van het boek staat is Jabotinski een zionist. En zoals de titel van het boek al doet vermoeden: hij komt uit Odessa, in het huidige Oekraïne.


Afscheid van Odessa is niet zomaar een aardige roman, waarvan er duizenden zijn. Het is ook geen roman over zionistische idealen, over antisemitisme of het Joodse leven in Odessa. Jabotinski beschrijft het leven van de Joodse familie Milgrom in Odessa aan het begin van de twintigste eeuw. Hij schetst Odessa als een levendige stad, met handel en mensen uit allerlei windstreken. Hij typeert de maatschappij van toen als 'de lente'. Maar het zijn vooral de ideeën, de overtuigingen en de karakters van de personen waarin je kunt lezen hoe Jabotinski over allerlei zaken dacht.


Langzaam maar zeker vormt zich het afscheid van Odessa: je leest het terug in de personages in het boek en door de maatschappelijke ontwikkelingen. Als je het boek uit hebt, zie je dat pas echt. En eigenlijk wil je het dan opnieuw lezen.