www.vergadering.nu De Leesmap www.vergadering.nu


 

Nederlands Dagblad    www.nd.nl
18 september 2001

'Babylon is niet gevallen'

van onze redactie samenleving

AMSTERDAM - De rookwolken zijn opgetrokken, maar de gevolgen van de ramp zijn nog in nevelen gehuld. Drie deskundigen relativeren eensgezind de uitspraken van commentatoren. Het is nog onduidelijk of de aanslagen in Amerika een keerpunt of een mijlpaal zijn.

Emeritus hoogleraar moderne geschiedenis prof. dr. H.W. von der Dunk: ,,Wat is een keerpunt? Dat 11 september 2001 een belangrijke historische datum is, is moeilijk te ontkennen. Het terrorisme is in een zeer bedreigende fase gekomen, maar ik vind het nog te vroeg om van een keerpunt te spreken. Door de emoties en de Amerikaanse retoriek is dat aspect te veel gedramatiseerd."

Belangrijk moment
De eerste indruk van prof. dr. A.Th. van Deursen was dat de ramp een erg belangrijk moment is in de wereldgeschiedenis. Maar ook hij wijst erop dat het te vroeg is voor omvattende conclusies. ,,Iedereen blijkt kwetsbaar te zijn voor aanvallen. De vijand, het terrorisme, was er natuurlijk al veel langer, maar hij blijkt gevaarlijker te zijn dan we dachten."

Dr. W. J. Ouweneel twijfelt niet in zijn oordeel over alle uitspraken en speculaties over de betekenis van de aanslagen. ,,Niemand kan zeggen wat het gevolg zal zijn. Het kan uiteraard een sneeuwbaleffect hebben en verschillende oorlogen ontketenen, maar het is evengoed denkbaar dat alles zich herstelt en de torens gewoon herbouwd worden. Natuurlijk zal het hoe dan ook een litteken achterlaten, maar ik heb een beetje een hekel aan mensen die meteen gaan roepen over vervullingen van profetieën en keerpunten in de geschiedenis.

Het is geen massale aanval van de islam, want veel moslimlanden scharen zich aan de zijde van Amerika. Het is evenmin de val van Babylon; de beurs op Wall Street is weer gewoon opengegaan."

,,De kwetsbaarheid van Amerika is aan het licht gebracht, en nu moet er een daad gesteld worden. Er is een kans dat er dan verkeerde beslissingen worden genomen over repercussies. Aan de andere kant manen veel naties Amerika tot grote voorzichtigheid in deze kwestie."

Met het neergaan van de Berlijnse muur verdween voor Amerika een vastomlijnde vijand. Ouweneel: ,,Vijftien jaar geleden was het marxisme nog de tegenstander. Nu schijnen fundamentalistische islamieten dat te zijn. Daarom hebben landen als Lybië zich meteen verklaard als vriend van Amerika. Ze zijn waarschijnlijk bang dat het 'de moslimlanden tegen de rest van de wereld' wordt."


In blokken

Von der Dunk benadrukt dat het fout is om in blokken te denken. ,,Bin Laden is destijds opgeleid door Amerika om tegen Rusland te strijden. Toen was er voor de VS maar één vijand: Moskou. Het is dus belangrijk om te nuanceren, om te beseffen dat er niet per se één vijand hoeft te zijn."
,,Achter deze aanslagen", zegt hij, ,,zit in eerste instantie het religieus-ideologisch fundamentalisme. Maar de diepere oorzaak is het verschil tussen arm en rijk. Tussen noord en zuid, simpel gezegd. Het islamitisch fundamentalisme biedt de Arabische volken houvast en een identiteit. Bovendien zien we dat arme landen in de islam een identiteitspunt hebben gevonden. Want het belangrijkste probleem blijft het verschil tussen arm en rijk."
Van Deursen beaamt dat. ,,De afbakening van een nieuwe tegenstelling is nu zichtbaar. Waar het eerst om de tegenstelling Oost-West ging, is nu het verschil tussen Noord en Zuid duidelijk zichtbaar. Deze ontwikkelingen bieden weinig reden tot optimisme. Het verschil in welvaart zal voor de arme landen altijd pijnlijk blijven."
Hij betwijfelt of deze ramp de gebeurtenissen in de 21e eeuw zal domineren. ,,Het is moeilijk te zeggen of de aanslagen het startsein zijn van de 21e eeuw. Geen mens weet wat er de komende honderd jaar gaat gebeuren. Het is echter wel duidelijk dat terrorisme en moslimfundamentalisme een belangrijke bedreiging vormen voor het leven in de komende tijd."

De Leesmap-index


 

www.vergadering.nu