Nederlands Dagblad, 23 januari 2002

'EH moet waken voor uitholling grondslag'

AMERSFOORT - De jubilerende Evangelische Hogeschool (EH) moet waken voor ,,uitholling'' van het christelijke karakter van de school.

,,Anti-christelijke invloeden'' liggen voor een instelling die wil inroeien tegen de tijdgeest overal op de loer, waarschuwen drs. J.A. van Delden en prof. dr. W.J. Ouweneel, die 25 jaar geleden de EH oprichtten.

Beiden deden maandagavond tijdens de officiële jubileumviering een krachtig appèl op directie en bestuur van de hogeschool om vast te houden aan de Bijbel als fundament. ,,Het is goed dat de EH vernieuwt, maar bewaar de grondslag die eens is gelegd'', zei Van Delden, die stelde dat uitholling van christelijke organisaties meer regel dan uitzondering is. ,,Wees alert, blijf integer en laat de Bijbel bron blijven.''

De waarschuwende woorden van de oprichters zijn ingegeven door de bestuurscrisis die de school elf jaar geleden trof, en waar de bezoekers van de jubileumviering meer dan eens aan herinnerd werden. ,,Het dieptepunt in de geschiedenis van de EH'', vindt Ouweneel, die met opmerkelijke openheid over 'de crisis' sprak. Die periode is voor de EH ontzettend belangrijk geweest, zei Ouweneel, omdat de school de confrontatie aan moest met wat hij ,,pseudo-wetenschap'' noemt.

Splijtzwam indertijd waren de ,,buitenissige opvattingen'' van de cultuurfilosoof dr. F. de Graaff uit Hattem. Ouweneel: ,,Een groot deel van het EH-bestuur stond achter de opvattingen van De Graaff. De crisis liet zien hoe verstandige christenen kunnen weglopen met onzinnige theorieën, zolang ze maar het idee hebben dat de zaak van de Here ermee is gediend. De EH is nu van al die absurditeiten verlost.'' De Evangelische Hogeschool heeft zich er altijd sterk voor gemaakt om ook met wetenschappelijke argumenten het gelijk van de Bijbel aan te tonen. Gevaar daarbij is echter dat niet-wetenschappelijke argumenten als wetenschappelijk gepresenteerd worden, zei Ouweneel. ,,In de afgelopen vijfentwintig jaar zijn we zo bang geweest voor contra-christelijke theorieën, dat we gemakkelijk met pseudo-wetenschap weglopen.''

Grote stap
De oprichting van de EH was 25 jaar geleden volgens Ouweneel ,,heel wat'', omdat de oprichters uit zowel reformatorische als evangelische kring kwamen. Voor hem persoonlijk was het een grote stap om met reformatorischen in zee te gaan. ,,Als evangelische was ik niet gewend me te bemoeien met maatschappelijke kwesties. Ik heb veel moeten leren van die ondernemende gereformeerden.'' Op 21 januari 1977 werd de school op papier officieel in het leven geroepen. In de zomer van datzelfde jaar stelden Van Delden en Ouweneel aan het strand in zwembroek het lesprogramma van het eerste jaar samen, onthulde Ouweneel, waarna de school met een kleine dertig studenten van start ging.

Het Basisjaar van de EH is in de loop van de tijd veranderd van een jaar dat studenten wilde 'wapenen' tegen de wereld naar een jaar waarin persoonlijke vorming een belangrijke plaats inneemt. Ouweneel en Van Delden hebben daar geen moeite mee. ,,Gelukkig dragen we op de EH zoveel meer over dan alleen bijbelgetrouwe wetenschap'', zei Ouweneel, die nog steeds docent aan de EH is.

Praise-muziek
Tijdens de overladen jubileumviering van afgelopen maandag, waar ook drs. W.G. Rietkerk en ds. O. Bottenbley spraken, werd geheel in stijl van de EH veel gezongen. De akoestiek van de oude Joriskerk in Amersfoort bleek echter niet berekend op het snelle ritme van de liederen van de EH-studenten. De nummers zijn echter ook te beluisteren op de jubileum-cd Living it up!. De cd met praise-muziek is in het afgelopen half jaar door studenten zelf gemaakt en de opbrengst komt ten goede aan de ongesubsidieerde onderwijsinstelling.

Ook werd de jubileumbundel Raakvlak gepresenteerd en kreeg prof. Ouweneel het eerste nummer overhandigd van Ellips, het blad van de Evangelische Hogeschool dat tot voor kort Bijbel & Wetenschap heette en nog het meest duidelijk de oorspronkelijke doelstelling van de EH vertolkt. De opmaak en de naam van het blad zijn nieuw, inhoudelijk is er weinig verschil met Bijbel & Wetenschap.

©Nederlands Dagblad

Abonnement op Ellips

Reformatorisch Dagblad    Kerk en Godsdienst
Onderwijsredactie
Geplaatst: 22-01-2002 - 11:25

AMERSFOORT - „Het lijkt flauw om op een feestdag over „de crisis” te spreken. Maar de crisis die de Evangelische Hogeschool in 1990/1991 meemaakte, is ontzettend belangrijk geweest. De EH wilde zich inzetten voor christelijke wetenschap, maar heeft zich niet altijd kunnen onttrekken aan pseudo-wetenschap.”
.
Dat zei prof. dr. W. J. Ouweneel maandagavond in de Amersfoortse Joriskerk tijdens een bijeenkomst ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het EH-basisjaar. De dankbaarheid stond centraal, maar Ouweneel, EH-docent vanaf het begin, ontkwam er niet aan ook over de moeilijke tijd van begin jaren negentig te spreken. Toen ging de EH door „een diep dal.” Een hooglopend conflict, waarin het gedachtegoed van de omstreden cultuurfilosoof dr. F. de Graaff een grote rol speelde, verscheurde de school in twee kampen.
.
Ouweneel: „We hebben uit de EH-crisis kunnen leren hoe verstandige christenen kunnen weglopen met absoluut onzinnige theorieën, zolang ze maar het idee hebben dat daarmee de zaak des Heeren wordt gediend. Met grote dankbaarheid stel ik vast dat de EH in de jaren negentig van al die absurditeiten verlost is geraakt.”
.
Niet de kennis die ze meekrijgen, maar de „hele christelijke cultuur” op de EH blijkt voor basisjaarstudenten het belangrijkste te zijn. „We proberen niet allereerst over het geloof te redeneren, maar dat geloof samen te ’leven’”, aldus Ouweneel. „We zijn vandaag meer bedacht op het heil van de studenten dan in het begin; niet alleen gericht op hun intellectuele vorming, maar ook op hun geloofsvorming en hun psychische vorming.”

Reformatorisch Dagblad    Kerk en Godsdienst

Warme sfeer
Inge van Hell-van Dijke, EH-Basisjaar 1994/95
Geplaatst: 18-01-2002 - 09:25

„Na zes jaar les te hebben gehad in de beschermde wereld van het Van Lodensteincollege, begon ik in 1994 aan het Basisjaar van de Evangelische Hogeschool.
.
Daar leerde ik nadenken over standpunten die eerder vanzelfsprekend leken. Ik kwam in aanraking met vragen over volwassendoop, geloof en gevoel, en: Kiest de mens voor God of kiest God voor de mens? Onderwerpen waar veel over gesproken werd. Veel docenten en medestudenten gingen ervan uit dat je een kind van God bent als je het Basisjaar gaat volgen. Mensen die dat (nog) niet durfden zeggen, voelden zich niet door iedereen begrepen. Ik had gelukkig een veilige thuisbasis, waarop ik in allerlei situaties kon terugvallen. Het EH-Basisjaar heeft een duidelijke bijdrage geleverd aan mijn persoonlijke vorming. Ik denk aan de stimulerende gesprekken, de positieve houding van docenten en de warme sfeer. Tijdens het Basisjaar was ik voor prof. Ouweneel en verschillende medestudenten „het Gereformeerde-Gemeentemeisje”, omdat ik goed liet merken waar ik vandaan kwam. In die kring ben ik actief gebleven. Sinds de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening werk ik bij Helpende Handen, vereniging gehandicaptenzorg van de Gereformeerde Gemeenten.”

Reformatorisch Dagblad    Kerk en Godsdienst

Warme sfeer
Annelies Barth, EH-Basisjaar 1979/80
Geplaatst: 18-01-2002 - 09:25

„Toen ik als 18-jarige het Basisjaar ging volgen, behoorde ik tot de derde lichting EH-studenten. Ik had voor deze opleiding gekozen omdat ze me inhoudelijk aansprak en omdat ik nog niet precies wist wat ik wilde gaan studeren.
.
Vooral aan de vakken culturele antropologie van Chris Fahner, wijsbegeerte van Willem Ouweneel en wetenschapsleer van Koos van Delden bewaar ik goede herinneringen. Minder prettig vond ik de eindeloze theologische discussies. Wel of geen duizendjarig rijk? Kinderdoop of volwassendoop? Mensen uit de Vergadering stonden lijnrecht tegenover vrijgemaakten, en als gereformeerd-synodaal meisje met een evangelische inslag snapte ik weinig van die felheid. Het was allemaal erg rationeel, weinig gericht op de persoonlijke geloofsbeleving. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat dit in het tweede jaar, toen ik de opleiding journalistiek deed, veel minder het geval was. Ondanks die verschillen heb ik vele jaren contact gehouden met een groep studenten. Tijdens onze ontmoetingen gingen de scherpe kantjes van de onderlinge verschillen er steeds meer af. Het is zelfs de bedoeling dat die oude reüniegroep elkaar de 26e nog apart ontmoet!”

Reformatorisch Dagblad    Kerk en Godsdienst

Evert van Dijkhuizen
Geplaatst: 18-01-2002 - 09:17

Wat hebben tv-presentator Wouter Kurpershoek, theoloog Gijsbert van den Brink en psycholoog Wilfred Vollbehr met elkaar gemeen? Ze deden alledrie het Basisjaar van de Evangelische Hogeschool (EH).
Het schakeljaar tussen middelbare school en hogeschool/universiteit bestaat een kwarteeuw. Meer dan 2000 jongeren, van pinkstergemeente tot oud gereformeerd, kozen voor een jaartje ’Amersfoort’ om „weerbare en dienstbare christenen” te worden. Maandagavond is er in de Joriskerk een dankdienst, volgende week zaterdag in het EH-gebouw een reünie.
.
Het Basisjaar was 25 jaar geleden de eerste loot aan de EH-stam. De hogeschool kreeg er in de loop der jaren nieuwe loten bij: de Evangelische School voor Journalistiek (ESJ) en lerarenopleidingen voor theologie en geschiedenis. Er waren zelfs plannen voor een internationale christelijke universiteit. Het liep allemaal anders. De universiteit kwam er nooit, de lerarenopleidingen verdwenen naar De Driestar en de ESJ verkaste naar de Christelijke Hogeschool Ede. En zo is de EH bij het 25-jarig bestaan van het Basisjaar weer terug bij het begin.
.
Grote zorg over het oprukken van onbijbelse opvattingen in de wetenschap was de belangrijkste reden om 25 jaar geleden met het Basisjaar te starten. Hoe kunnen reformatorische en evangelische jongeren staande blijven als zij vanuit het beschermde milieu van de middelbare school de grote, boze buitenwereld binnentreden? Het antwoord luidde: Laat ze een tussenjaar volgen met een stevig vakkenpakket op het gebied van intellectuele, theologische en maatschappelijke vorming.
.
„Weerbaar maken; dat doel heeft het Basisjaar nog steeds”, zegt drs. Els van Dijk, sinds vorig jaar algemeen directeur van de EH. „Maar er is iets bijgekomen. De persoonlijke ontwikkeling en het persoonlijk geloof van de studenten hebben meer aandacht gekregen. Wij worden als christenen geroepen om dienstbaar te zijn; aan elkaar en aan de samenleving. Daar wil het Basisjaar ook op voorbereiden. Dat heeft niets met softheid te maken, maar met een manier van leven. Het Basisjaar is een ’way of life’.”
.
Bezinning
Studenten sluiten zich bij Van Dijk aan. Navraag leert dat zij begrippen als vorming, werken aan jezelf, bijbelstudie en omgaan met andersdenkenden als belangrijkste ervaren. „Je reserveert een jaar om je te bezinnen”, zegt Leonien Rigterink uit Apeldoorn, 18 jaar en Nederlands gereformeerd.
.
„Alles verandert hier”, vindt Joël Meedendorp (19) uit Dalfsen. „Je houding, je denkwijze, je relatie met God.” Joël behoort tot een vrije evangelische gemeente, door hem getypeerd als „Nederlands gereformeerd, maar zonder kinderdoop en met andere liederen.” De hervormde Jan Pieter Marchal (18) uit Zeist vindt het samen optrekken met jongeren uit andere kerken en groepen boeiend. „Je leert hier over alles nadenken.”
.
Dat is een van de hoofddoelstellingen van het Basisjaar, beaamt Marian van Oordt, studiecoördinator en docent omgangskunde, communicatie en algemene taalwetenschappen. „Het leven verloopt vaak zo gemakkelijk; je gelooft omdat je ouders geloven en je hebt weinig tijd om na te denken. Het Basisjaar geeft christelijke jongeren de mogelijkheid om een vol jaar met zichzelf en hun persoonlijke en geestelijke vragen bezig te zijn.”
.
Flink geschud
Op het rooster staan vakken als bijbelstudie, wijsbegeerte, wetenschapsleer, pedagogiek en omgangskunde. Verder nemen sport en (koor)zang een belangrijke plaats in. In de lessen wordt veel overhoopgehaald. Van evolutietheorie tot de vraag: Hoe kom ik op anderen over? „Dat is best heftig voor de studenten”, zegt Van Oordt. „Er wordt flink aan ze geschud. Maar we stellen geen vragen zonder een richting voor de antwoorden te geven. Het nadenken wordt begeleid. En soms zeggen we als docenten ook heel nuchter: Hou nu maar eens even op met denken en discussiëren en ga aan het werk.”
.
Leonien komt van een middelbare school die „in naam christelijk is”, Joël van een openbare school en Jan Pieter van het reformatorische Van Lodensteincollege. Geen van drieën hebben ze het gevoel dat ze op de EH in het diepe worden gegooid. „Je komt hier wel in een stroomversnelling”, zegt Jan Pieter met gevoel voor nuancering.
.
Vooral de colleges wetenschapsleer van dr. W. J. Ouweneel, EH-boegbeeld bij uitstek, gaan er bij het trio als koek in. „Hij leert ons dat elke wetenschap haar vooronderstellingen heeft en waarom de moderne wetenschap is losgekoppeld van de Bijbel”, zegt Leonien. „We houden ook een debat waarbij de ene student de creationist en de andere de evolutionist speelt.”
.
Geen pretjaar
Het Basisjaar telt, net als een cursusjaar op de middelbare school, 1659 studie-uren. Door vakanties en feestdagen blijven er per jaar 40 effectieve schoolweken over. Omgerekend per week draaien de studenten ruim 40 uur; een volledige werkweek. Toch hebben ze nog tijd voor een bijbaantje. Zo werkt Leonien 16 uur per week ergens op de administratie en in een boekwinkel.
.
Daaruit mag niet de conclusie worden getrokken dat het Basisjaar te weinig voorstelt, aldus directeur Van Dijk. „Uit evaluatiegesprekken met studenten blijkt steeds weer dat ze hard moeten werken en dat het Basisjaar geen pretjaar is.” Van Oordt: „De studenten horen hier dingen die soms heel persoonlijk zijn en diep kunnen ingrijpen. Dat is niet in studielasturen uit te drukken, maar kost wel veel energie.”
.
Financieel gezien hebben de meeste studenten een bijbaantje gewoon nodig, aldus Van Dijk. „Het collegegeld is dit jaar 2200 gulden en gaat komend jaar naar ruim 2500. Daarnaast hebben de studenten geld nodig om te leven en te wonen als ze hier op kamers gaan.”
.
Niet alle lessen zijn voor iedereen even nuttig, meent Jan Pieter. Hij vindt een vak als omgangskunde wel leuk, maar doet er niet veel mee. „Ik ben als een van de weinige studenten redelijk tevreden met mezelf. Ik heb geen problemen; daar ben ik dankbaar voor. Soms denk ik bij bepaalde uitspraken tijdens de lessen ook wel: Doe even normaal.” Ineens schiet hem iets te binnen waar hij wel problemen mee heeft: zelfverloochening. „In theorie heb ik het geleerd, maar ik ben er nog steeds geen ster in.”
.
Joël was op zijn vorige school „een buitenbeentje” omdat hij in God gelooft. „Er was een steekje aan mij los, zeiden ze. Ik heb daar geleerd voor mijn geloof uit te komen; dat hoef ik hier niet meer te leren. Toch heb ik voor het Basisjaar gekozen; om mijn relatie met God verder uit te diepen.” Leonien: „Veel van wat ik hoor, weet ik al, maar het komt hier allemaal op z’n plaats. Een vak als pedagogiek maakt veel indruk. Je wordt je bewust hoe je bent. Je gaat jezelf de vraag stellen: Wil ik op die manier leven?”
.
Betweters
Het jubileum is een mooie gelegenheid om het Basisjaar eens kritisch door te lichten. Voldoet het studieprogramma nog aan de eisen des tijds? Een werkgroep onder leiding van directeur Van Dijk is hiermee bezig. „We willen de verschillende onderdelen -de persoonlijke vorming, het geestelijk leven en de wetenschapsbeoefening- meer met elkaar verweven. Dit betekent concreet dat we met vakoverstijgende thema’s gaan werken, bijvoorbeeld Bijbel en wetenschap. Daarbij gaat het uiteindelijk steeds om de vraag: Welke uitwerking heeft zo’n thema op de student?”
.
De EH krijgt soms het verwijt betweters af te leveren. Van Dijk neemt die kritiek serieus. „We moeten oppassen dat we niet de studenten een wapenarsenaal tegen boze mensen en boze aanvallen meegeven en verder niets. Dan is het: hete hoofden, koude harten. We leren geen theorietje, maar proberen jongeren op te voeden tot bewogen christenen. Tot mensen die in alles willen laten zien dat ze christen zijn, ook in hun vrijetijdsbesteding en consumptiepatroon. Daar ontbreekt het ons vaak aan. Een student die het Basisjaar verliet, zei: „Ik heb hier geleerd dat God overal mee te maken heeft.” Dan denk ik: We hebben ons doel bereikt; wat een mooi compliment.”
.
Studenten beschouwen het Basisjaar als een nuttige investering in hun toekomst. Leonien: „Het kost je een jaar, maar je wint er tien mee.”
.
Vooroordelen
De cultuur op de EH is een mix van reformatorische en evangelische ingrediënten. De psalmberijming van 1773 functioneert er naast liederen uit Opwekking, de Statenvertaling naast de Nieuwe Vertaling. Meisjes mogen in rok en broek verschijnen, kettinkjes met een kruisje eraan lijken een EH-kenmerk te worden en over theologische kwesties als de doop wordt sterk verschillend gedacht.
.
Joël vindt die ’revangelische’ sfeer „prachtig.” Leonien komt erachter dat haar vooroordelen over gereformeerdebonders niet kloppen. „Ik dacht altijd dat het allemaal van die bekrompen lui waren.” Volgens haar maken de verschillen in traditie en opvattingen niet zo veel uit voor de omgang met elkaar. „Het gaat om het persoonlijk geloof.” Jan Pieter: „Je laat elkaar in je waarde. Er zijn best wel verhitte discussies, maar aan het einde van de dag kun je toch weer samen bidden.”
.
Van Oordt: „We proberen ontspannen met verschillende opvattingen om te gaan. We hebben bijvoorbeeld elk jaar een workshop van Ouweneel over de doop. Hij speelt dan twee rollen: aanhanger van de kinderdoop en aanhanger van de volwassendoop. Hij geeft voor beide opvattingen argumenten en doet dat zo goed, dat de studenten zich na afloop afvragen welke opvatting hij nu zelf aanhangt. Intussen zet hij de studenten wel aan het denken.”
.
Vriendenkring
Ook al maken studenten kennis met andere opvattingen, in hun EH-tijd veranderen ze zelden van kerk, aldus Van Dijk. „Negentig procent zegt bij het verlaten van de EH dat ze hun eigen gemeente juist meer zijn gaan waarderen.” Van Oordt: „Ik ben als docent altijd heel terughoudend met het geven van mijn persoonlijke mening over leerstellige dingen. Het is absoluut geen doel van de EH om mensen los te weken van hun achtergrond. Wel om ze te leren nadenken over hun eigen opvattingen.”
.
De EH draait al 25 jaar voor het grootste deel op giften. De school is niet erkend en krijgt geen cent subsidie. Elke keer is het de vraag of de begroting -dit cursusjaar 1,4 miljoen gulden voor 120 studenten- wordt gehaald. Vaak gebeurt dat op het laatste nippertje door een onverwachte gift. De vriendenkring brokkelt echter langzaam maar zeker af. Trouwe gevers van het eerste uur overlijden en er komen geen nieuwe voor terug.
.
Van Dijk: „Zakelijk gezien kunnen we zo niet doorgaan, want dan hebben we over vijf jaar een probleem. Er moet iets gebeuren. We zijn bezig nieuwe manieren te bedenken om de vriendenkring uit te breiden. Aan de andere kant zeg ik: Het Basisjaar is een zegen van de Heere God. Als Hij wil dat dit werk in Zijn Koninkrijk doorgaat, komen de middelen er ook. Het is Ora et Labora: bid en werk.”

Abonnement op Ellips