R o n a l d    K o o p s

'De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen' is de officiële naam van een geloofsgemeenschap met wereldwijd 11 miljoen leden, van wie ruim zevenduizend in Nederland. De gemeenschap staat beter bekend onder de naam mormonen. Tegen hun zin overigens, want volgens de gemeenschap is dat geen goede naam. 'De Kerk van Jezus Christus' vindt men beter, omdat ze zich door deze naamgeving sterker als christelijke kerk doen kennen, hoewel ze volgens velen een sekte zijn. Eind 2000 werd in Zoetermeer de eerste heipaal de grond ingeslagen voor de Den Haag Tempel, de eerste Mormonentempel in Nederland. Over de kosten wil de gemeenschap niets kwijt, het project wordt gefinancierd door de tienden die elk lid over de hele wereld afstaat.

Wie een kleine studie maakt over de geloofsbeginselen van de 'Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, ontdekt dat de focus van een heel aantal zaken (verlossing, afvalligheid, gehoorzaamheid, trouw) niet op de Here Jezus gericht is, maar op de kerk of op de kerkleiders. Zo zegt een van de leringen van Brigham Young dat het evangelie van Jezus Christus een systeem van wetten en verordeningen omvat die tot verlossing leiden. President Young heeft ervoor gewaarschuwd dat 'als iemand kritiek begint te leveren' op de leiders en leringen van de kerk, u kunt 'weten dat die persoon min of meer de geest van afvalligheid heeft'. En even verder: „Afval is zich afkeren van de kerk en uiteindelijk het geloof verloochenen.

Mevrouw Camacho is geboren in Zuid-Amerika en woont nu in Nederland. Toen ze een goede kerk zocht voor een aantal mensen die ze maatschappelijk geholpen had, kwam ze in contact met enkele zendelingen van 'De Kerk van Jezus Christus van Heiligen der Laatste dagen'. „Ik dacht: Dit is wat ik zoek! Ik vond daar gezelligheid, vriendelijkheid en een christelijke sfeer." Ze besloot om voortaan zelf ook naar deze kerk te gaan. Er was alleen één probleem: ze kon het Boek van Mormon niet accepteren, omdat ze ontdekte dat de inhoud niet klopt met de geschiedenis en met de Bijbel.
Maar er was nog wat gebeurd: Een zendeling had een opmerking gemaakt tegen een vriendin van mevrouw Camacho: haar donkere huidskleur was symbool van de vloek van God over donkere mensen. Hij had dat gebaseerd op een gedeelte uit het boek van Mormon, wat tenslotte volgens hem het geïnspireerde woord van God is. „Er wordt sowieso veel gediscrimineerd in de gemeente waar ik zat. Donkere en blanke mensen zaten apart van elkaar. Ook mocht ik niet bidden voor bepaalde mensen, dat moest de priester doen."

Voordat mevrouw Camacho de tempel echt binnen mocht gaan, moest ze eerst speciale onderkleding aan en een wit gewaad. „Dat is heilig ondergoed, dat je alleen in de verschillende Mormonentempels in setjes kunt kopen. Je moet daar ook een gelofte afleggen, dat je altijd dat heilige ondergoed draagt, dat een teken van heiligheid is, maar ook je lichaam zal beschermen tegen het kwaad."
Uit verschillende bronnen is gebleken dat er op de geheiligde onderkleding tekens van vrijmetselarij staan: een passer en een winkelhaak. Mevrouw Camacho bevestigt dat. Overigens komen bepaalde zaken van de mormonen ook overeen met die van de vrijmetselarij: de goede werken die je steeds verder bij het goddelijke brengen, de zware beloften die ieder lid moet afleggen, bijvoorbeeld dat leden de kerk met hun leven moeten verdedigen.

In totaal is mevrouw Camacho drie keer in de tempel geweest. „Toen dacht ik: dit is niet van God. Dit gaat allemaal om menselijke posities, machten, rangen en standen. Het is allemaal bedrog. Wij moeten zóveel doen voor mensen, zoveel rituelen, beloften en werken om de zaligheid te verdienen. Waar blijft het offer van Christus dan?" Ze schudt haar hoofd, als teken dat ze het allemaal niet meer begrijpt.
„De leden van 'De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der laatste Dagen' zijn zo druk bezig om te doen wat de kerk zegt, dat ze vergeten om zichzelf te bouwen. Ze zijn niet zichzelf."
„Maar als je écht christen wil zijn, dan moet je Hém volgen en niét in de eerste plaats een kerk, stroming of menselijke regels of geboden. Het volgen van Jezus is geen kwestie van dopen of kerk, maar slechts enkel kijken: Wie was Hij?"


Mevrouw Den Hollander (51) is lid van 'De Kerk van Jezus Christus' en volgens haar visitekaartje verantwoordelijk voor de 'public affairs' van de kerk.

Wat voor toevoeging heeft het Boek van Mormon?
„Dat is een tweede getuige van Jezus Christus. De boodschap van het Evangelie is een universele boodschap. Waarom zou die alleen aan een clubje mensen rond Jeruzalem bekend zijn gemaakt? Ik geloof dat God ook dingen heeft geopenbaard aan de vroegere bewoners van Amerika."

Dus aan de ene kant zeggen jullie: de Bijbel is het Woord van God, maar ook niet helemaal.
„Nee, de Bijbel is het Woord van God."

Maar het is niet af.
„Het Boek van Mormon is ook het Woord van God. En de Leer en Verbonden, is ook het Woord van God."

Dus er zijn een heleboel woorden van God?
„Ja. God spreekt nog steeds. En als mensen de opdracht krijgen dat op te schrijven, dan noem je dat geschrift dus het Woord van God."

In het Boek van Mormon staat een tekst in 2 Nephi 5 die erg discriminerend is naar donkere mensen.
Er staat namelijk:
„En wegens hun ongerechtigheid deed Hij de vloek op zich komen en wel een zware vloek. Want ziet, zij hadden hun hart tegen hem verstikt, zodat dit gelijk een keisteen was geworden: daarom, waar zij blank en zeer schoon waren, liet de Here God een donkere huid op hen komen, zodat zij niet aantrekkelijk zouden zijn voor mijn volk, ook de nakomelingen zullen gebukt gaan onder de vloek."
Daar zeg je nogal wat mee, niet?
„Ik zeg dat niet, maar inderdaad - het is gezegd. Ook in het Oude Testament wordt er soms een teken gesteld zodat mensen worden onderscheiden van de ander. Waar u het nu over hebt, zijn de voorouders van de Indianen. Zij werden onderscheiden van de blanke bewoners uit Amerika in die tijd. Maar daar wordt niet mee gezegd dat ze verkeerd zijn of zo, er was alleen een zichtbaar onderscheid tussen de Lamanieten en de Nephieten."

Hier staat anders wel dat het een vloek is van God.
„Dat is een gevolg van hun keuze geweest. Ze hadden namelijk gekozen om de profeet niet te volgen. Maar wat is uw vraag precies?"

Ik vind het een beetje ongelukkig dat dat er staat. Een goede vriendin van een ex-lid mocht namelijk geen lid worden van 'De Kerk van Jezus Christus' omdat ze donker was, dat vertelde de ouderling haar.
„Dat is absoluut onjuist. Want er is nooit een moment in de geschiedenis geweest dat bepaalde bevolkingsgroepen werden uitgesloten van het lidmaatschap. Het is wel zo dat er in een bepaalde periode afstammelingen van Afrikaanse negers niet het priesterschap konden krijgen. Maar in 1978 is er een openbaring gekomen dat nu de tijd aangebroken is dat het priesterschap - dus het gezag om te handelen in Gods naam - voor alle waardige mannen beschikbaar is."

Ik vind het wel heel toevallig dat er pas in 1978 een 'openbaring' kwam, toen ook even daarvoor de maatschappelijke tendens richting kleurlingen veranderd was. Dan denk ik: was dat een openbaring, of was dat politiek gezien ook wel handig?
„Ik geloof dat het een openbaring was, want als het politiek handig was, dan was het al veel eerder gebeurd."

Maar het staat er nog wel steeds, in het boek van Mormon.
„Ja, maar dat heb ik niet opgeschreven. In die tijd is dat zo gezegd."

Maar wat vindt u dan van deze tekst?
„Daar vind ik niets van, dat doet er ook niet toe wat ik er van vind."

Dat ben ik niet met u eens. Als iemand tegen mij zegt: In jouw Bijbel staat dat er ooit een vloek is gekomen op zwarte mensen, dan zou ik dat niet fijn vinden.
„Nee, maar die vloek is dat ze een andere huidskleur krijgen en er staat bij waarom. Zodat ze herkenbaar zouden worden, dat heeft u net voorgelezen. Blijkbaar was dat nodig."

Nee, dat slaat er niet. Er slaat niet dat ze door die donkere kleur herkend zouden worden, maar dat ze niet aantrekkelijk zouden zijn. Dat vind ik heel wat erger en ook een vorm van discriminatie.
„Ja, dat had een bepaalde functie, maar dat wil niet zeggen dat die mensen minder waard waren, maar dat er geen vermenging plaatsvond tussen die twee bevolkingsgroepen."

Maar dat vind ik dan kwalijk: dat er onderscheid wordt gemaakt tussen mensen.
„Maar dat is nu net zo: sommige mensen leven volgens bepaalde principes, anderen niet. Iedereen mag toch vrij kiezen?"

Dat wel, maar ik vind het niet goed dat iemand zegt - ook al is het dan een openbaring -: Het ene ras is „blank en schoon" en het andere ras is „donker en niet aantrekkelijk". Dat is niet handig, dat kunnen jullie beter schrappen.
„Dat mag u denken, maar ik heb het niet opgeschreven en ik ben ook niet bij machte om het te schrappen."

Waarom mogen er in jullie tempels alleen 'waardige' leden komen?
„Als je wordt onderwezen over het doel van het leven en een verbond sluit om Christus nog beter te dienen en je naaste, dan moet je eerst aan bepaalde eisen hebben voldaan. Want je gaat nog een stapje verder in wat je belooft te doen."

Wat moet je uiteindelijk doen om behouden te worden?
„Nou, wat er in het Nieuwe Testament staat: je moet worden gedoopt. En daarna moet je standvastig blijven in het naleven van je doopverbond."

Ronald Koops