'57 Redenen waarom de Bijbel Gods Woord is' 
5 juli 2002 

door onze redacteur Reina Wiskerke 

....
Dr. Willem J. Ouweneel loopt in Nederland voorop in de zoektocht naar nieuwe antwoorden. Ouweneel rekent netjes af met het fundamentalisme en legt zijn oor te luisteren bij neo-evangelicalen. Bezorgd kijken zijn vroegere medestanders toe. In het op een na jongste nummer van Ellips toont Ouweneel zich berouwvol. Hij beseft dat hij zich nader moet verklaren. Clark H. Pinnock gaat hem te ver, laat hij weten. Ouweneel wil zijn heil liever zoeken bij een oudere generatie neo-evangelicalen. 

Dat hij er daarmee nog niet is, blijkt tot slot. Ouweneel ziet ,,een schreeuwende behoefte'' aan theologen die ,,een schriftuurlijk verantwoorde weg kunnen wijzen tussen het fundamentalisme met zijn rationalistische inspiratie- en inerrancy-theorieën enerzijds en wat ik het 'linkse' neo-evangelicalisme noem, met zijn pragmatische (...) visie op de inspiratie anderzijds''.

Elke generatie moet door vragen heen 
9 april 2003 

door onze redacteuren Wim Houtman en Reina Wiskerke 

Eertijds leken de stellingen duidelijk: orthodoxe christenen bestreden moderne denkbeelden over de Bijbel. Zowel in evangelische als in gereformeerde kring valt de laatste jaren een andere toon te beluisteren. De christelijk-gereformeerde dr. B. Loonstra en de evangelische dr. W.J. Ouweneel trokken de aandacht met hun pleidooi de aard van het Schriftgezag opnieuw te doordenken. 

Bijbel vertelt niet zomaar geschiedenis 
25 april 2003 

door onze redacteuren Wim Houtman en Reina Wiskerke 

'Het is wel waar, maar niet echt gebeurd', zeggen de Nico ter Lindens van de moderne theologie. Hun meer orthodoxe collega's vinden dat een rare tegenstelling. Dr. W.J. Ouweneel kijkt helemaal niet op als hij hoort hoe Ter Linden de bijbelverhalen toepast. ,,Ik ben opgegroeid bij een prediking waarin veel wordt vergeestelijkt. Ik hoorde Nico ter Linden pas over de bruiloft in Kana. Hij vergeestelijkte alles. Ik vond het heel aardig en het was voor mij niets nieuws. Maar het staat voor mij niet tegenover 'echt gebeurd'.'' 

Hoe kijkt de orthodoxe theologie dan wel tegen bijbelse geschiedenis aan? 'Waar ‚n letterlijk gebeurd zoals de Bijbel het beschrijft' - is dat haar stelling? Niet wat prof. C. Graafland (hervormd) betreft. ,,Het verschil met de 'Amsterdamse school' van Ter Linden is niet de Bijbel letterlijk lezen. Het verschil is of je uitgaat van Gods openbaring in de Schrift.'' 

Ouweneel begint wel met het uitgangspunt dat je de Bijbel letterlijk moet nemen. ,,Dan wacht ik een halfuur en dan zeg ik: Maar je moet niet in literalisme vervallen. 'God formeerde de mens uit stof van de aardbodem', zegt Genesis 2 vers 7. Hoe ging dat dan? Was Adam een lemen pop? Nee, dit is een metafoor voor een geestelijke werkelijkheid: het leven komt van God. 'En Hij blies de levensadem in zijn neus': zo'n tekst gaat niet over zuurstof en stikstof, maar over leven. Net zoals Jezus op de discipelen blies - een metafoor voor de overdracht van de Heilige Geest.'' 

Sterren zijn alleen maar lampjes 
30 april 2003 

door onze redacteuren Wim Houtman en Reina Wiskerke 
Zijn hemel en aarde in zes dagen van 24 uur geschapen? Kun je zodanig op de oudtestamentische geslachtsregisters afgaan, dat je kunt berekenen dat de aarde ongeveer zesduizend jaar oud is? Heeft de slang in het paradijs gesproken? Was de zondvloed wereldwijd? 

Bij Genesis 1 t/m 3 - of t/m 11 - vermenigvuldigen de vragen zich, als het om de 'historische betrouwbaarheid' van de Bijbel gaat. Opvallend daarbij is een zekere tweedeling. Soms zeggen bezorgde theologen, dat 'in de kerkbanken niemand meer gelooft dat de aarde letterlijk in zes dagen geschapen is'. Maar niet zodra staat er in het Nederlands Dagblad iets over een mogelijke symbolische uitleg van - delen van - Genesis 1, of er komen ingezonden brieven binnen van christenen die onbekommerd juist dat hoofdstuk letterlijk nemen. 

Uitgever en schrijver H.P. Medema wijst erop, dat deze discussie zo'n dertig jaar geleden op scherp is komen te staan uit reactie. In de grote protestantse kerken ging het Schriftgezag onderuit. Met name bij de Evangelische Omroep en op de Evangelische Hogeschool (EH) werd strijd gevoerd om het gelijk van de Bijbel overeind te houden. Medema: ,,We zagen de Gereformeerde Kerken in elkaar storten. En daar reageerden we op. Wij zouden bewijzen dat de Bijbel wel waar is! Dat heeft wel geholpen. Het gaf houvast. Maar het is te simplistisch. We vielen ook zelf in de valkuil van de overschatting van het moderne denken.'' 

(Niet) te filmen door de EO 
2 mei 2003 

Geen journalistiek
,,Ik ben er niet bij geweest'', zegt baptistenpredikant T. van der Leer over de sprekende slang. ,,Ik geloof in een historische zondeval, anders begrijp ik niets van de samenhang van de bijbelse theologie. Maar ik geloof niet dat Genesis ons een journalistieke reportage bezorgt. Het verhaal houdt mij een spiegel voor. Het leert mij tot op vandaag dat de slang ook regelmatig in mijn leven spreekt, dat ik ook steeds geneigd ben voor de verleiding te vallen.'' 

,,Er is wel een historische zondeval geweest'', zegt ook dr. W.J. Ouweneel. ,,Het kwaad is geen fout van God bij de schepping. Het is van buitenaf in de wereld gekomen en heeft het schepsel bedorven. Maar is dat zodanig gebeurd dat het door de EO gefilmd had kunnen worden? Is dat een nieuw criterium voor 'historische betrouwbaarheid'?'' 

Verschillen geven ook een verrijking 
7 mei 2003 


Woorden van Jezus
Is het denkbaar dat in de evangeliën woorden van Jezus staan die Hij niet (zo) heeft uitgesproken? ,,Daar moet je dan wel goede argumenten voor hebben, als de evangelisten schrijven: 'Jezus zeide...' Ik ken ze niet'', zegt dr. W.J. Ouweneel. De Nederlands-gereformeerde ds. H. de Jong wijst op het verschil tussen Johannes en de andere evangelisten. ,,Johannes heeft de woorden van de Meester geëvalueerd, lijkt het. Wel geloven wij dat hij daarmee de bedoeling van de Heiland juist heeft weergegeven.'' Is het denkbaar dat sommige fragmenten uit de evangeliën niet letterlijk zijn gebeurd? De Jong acht het niet uitgesloten. Hij zegt het met grote terughoudendheid, ,,vooral om niet ieder die kritische geluiden laat horen, zonder pardon de mond te snoeren.'' Misschien, zegt hij, is de geschiedenis van de wijzen uit het oosten een 'profetische vertelling', met motieven uit het Oude Testament: de opgaande ster uit Numeri 24:17 en de aanbidding van de koningen uit Jesaja 60:3 en 6. Ook het opengaan van de graven in Jeruzalem (Matt. 27:51-53) kan een 'profetische evaluatie' van het sterven van Jezus zijn, ,,die met vertellen doorgaat waar de feiten ophouden. Met name de vermelding van de 'heilige stad' herinnert aan de visionaire taal van Openbaring (11:2)''. 

Uitgever en publicist H.P. Medema wijst erop dat de evangeliën kort na de gebeurtenissen zijn ontstaan; de lezers wisten er nog veel van. ,,Wat apocriefe evangeliën waren, was in de kerk ook meteen duidelijk.''

De vrouw mag wel profeteren in de kerk 
16 mei 2003 

De evangelische uitgever en publicist H.P. Medema denkt dat het in 1 Kor. 14 gaat om de situatie dat het Woord is bediend, en vervolgens wordt beoordeeld. ,,Laten de vrouwen dan zwijgen, zegt Paulus. Eerder heeft hij ook gezegd dat de mannen moeten zwijgen - niet allemaal tegelijk.'' Wat Medema betreft, zouden vrouwen mogen preken. ,,Sommigen kunnen het ontzettend goed.'' Leiderschap in de gemeente is wel voorbehouden aan mannen, zo leest hij in 1 Tim. 2. ,,Daar gaat het om een voorbeeld zijn, discipelen vormen, de koers uitzetten.'' Dat past volgens Medema allemaal erg bij de 'mannelijke identiteit'. ,,Maar preken is niet hetzelfde als leider zijn. Dat dat bij dominees wel samengaat, is een keus uit armoede.'' 

Gebrokenheid, geduld en Gods bedoeling 
23 mei 2003 

,,Het is geen oplossing te zeggen dat je wel homofiel mag zijn, maar het niet mag praktizeren'', zegt ook de Apeldoornse ethicus dr. G.C. den Hertog. ,,Een dergelijke kloof tussen innerlijk en daad vinden we nergens anders terug. We zijn er nog niet in geslaagd in de gereformeerde ethiek op dit punt echt verder te komen, en een overtuigend verhaal op tafel te leggen.'' 

De evangelische uitgever en publicist H.P. Medema kan met het onderscheid evenmin uit de voeten. ,,Ik zeg vaak, om mensen aan het schrikken te maken: 'Homoseksualiteit kan niet vergeven worden.' Het gaat namelijk niet om wat mensen doen, maar om hoe ze zijn.'' Homo's hebben volgens Medema een probleem met hun man/vrouw-identiteit. ,,Dat los je niet op met dat onderscheid. Dat is veel te oppervlakkig. Het erge is niet dat mensen dat niet zouden kunnen opbrengen. Maar dan nog blijven ze met dat gevoel zitten: er is iets mis met mijzelf.'' 

Grofweg is de keuze nu volgens hem: 'Ga je gang maar', of 'Hoe dan ook, je mag nooit iets doen'. Of: 'God kan een wonder doen, als jij je maar bekeert.' Medema: ,,En dat kan Hij ook! Toch heb ik zelf veel vragen. Ik hoop nog veel te leren, vooral over de existenti‰le kant. Er is geen algemene oplossing, geen ethisch model. Kunnen wij er als christelijke gemeenschap mee omgaan? Tot nu toe schrikken we ons elke keer rot als we het tegenkomen, en de mensen om wie het gaat, lopen dan maar weg.'' De hervormde oud-hoogleraar C. Graafland vindt het onderscheid tussen zijn en doen w‚l relevant. ,,Daar kom je bij uit. Geaardheid en het uitleven zijn wel twee dingen. Ongetrouwden hebben ook strijd te voeren, kennen ook die behoefte die niet bevredigd wordt. Ik zou niet kunnen zeggen: heteroseksualiteit kan niet buiten het huwelijk om, maar homoseksualiteit kan wel.'' 

'Ik zeg te weinig, maar meer zeg ik niet' 
28 mei 2003 

door onze redacteuren Wim Houtman en Reina Wiskerke 

De Bijbel staat negatief tegenover homoseksualiteit, daar zijn uitleggers het meestal wel over eens. Een homorelatie is geen variant op het door God ingestelde huwelijk. Maar hoe breng je wat de Schrift zegt, in praktijk in een gebroken bestaan? Dan zoeken uitleggers extra steun bij bijbelse noties als enerzijds 'God is liefde' of anderzijds 'Christus volgen betekent je kruis dragen'. 

De evangelische theoloog, bioloog en filosoof dr. W.J. Ouweneel verwijst naar Matteüs 19. ,,Er zijn mensen die de hoogste weg - celibatair blijven - niet vatten, zegt Jezus. Bij ons in de gemeente is geen ruimte voor een homoseksuele relatie. Daar sta ik ook achter. Maar ik wil wel naast de homofiele medemensen gaan staan en proberen hen te begrijpen en te helpen.'' ,,Ik kan uit de Schrift geen legitimatie afleiden voor homoseksuele relaties'', zegt de hervormd-gereformeerde dr. ir. J. van der Graaf. ,,Maar hoe moet het dan? Ik begrijp best dat ik hiermee te weinig zeg, maar meer zeg ik er niet over.'' 

Ook voor de christelijk-gereformeerde ethicus dr. G.C. den Hertog is een homorelatie geen bijbels-legitieme variant op het huwelijk. Moet het dus uitgesloten zijn dat een gemeente een homorelatie in haar midden toelaat? Daarop wil Den Hertog geen categorisch ja of nee uitspreken, maar een laag dieper afsteken: ,,Het komt erop aan samen met homofielen de Bijbel te lezen en te vragen hoe zij die afwijzende teksten lezen. Het lastige van het vraagstuk is nu juist dat zij hun geaardheid zelf veelal ervaren als iets positiefs, samenhangend met hun diepste zelf. Voor een heterofiel is het eigenlijk onmogelijk zich daarin te verplaatsen en erover te oordelen. Maar ik kan en wil de Bijbel op dit punt ook niet als 'tijdgebonden' afdoen.'' 

De remmende kracht van bevinding 
4 juni 2003 

door onze redacteuren Wim Houtman en Reina Wiskerke 

...

Diepe vragen
Dr. W.J. Ouweneel wil theologen die vraagtekens zetten bij de historiciteit van Adam en Eva, niet afvallen. ,,Ik zou hun kunnen vragen: laten jullie je niet op sleeptouw nemen door de tijdgeest? Zij zouden mij kunnen vragen: is het niet een hang naar het 'oude vertrouwde' dat jij eraan vasthoudt?'' Maar van de centrale heilsfeiten - opstanding, hemelvaart, wederkomst - weet Ouweneel net zomin hoe alles precies in elkaar zit. Hij twijfelt niet aan de lichamelijkheid van Christus na de opstanding bijvoorbeeld, of aan zijn twee naturen. Maar daarmee is niet alles duidelijk. ,,Van wat voor aard is dat opstandingslichaam? En hoe moet ik mij twee naturen - wat zijn dat?? - in een persoon voorstellen? 

Kortom: ik ga niet uit van een geloofskern waar je niet aan mag komen, terwijl je wat de rest van de Bijbel betreft dan vrij spel zou hebben. Nee, alles in de Schrift is belangrijk. En over alles zijn moeilijke vragen te stellen. Alles in de Schrift is helder. En tegelijk heb ik bij alles diepe vragen.'' De Leede ziet geen rechte lijn van Genesis naar opstanding. ,,Genesis 1-3 gaat over de oertijd, zoals Openbaring over de eindtijd gaat. Dat zijn de randen van het menselijk kennen. De opstanding en Kerst zijn heilsfeiten, gebeurd 'toen en daar'. Het lege graf is leeg. Maar na Golgota kom je wel in de ruimte van Gods werkelijkheid. Het is als met een kerkhof: tussen wat ik daar zie en wat ik geloof, zit de eeuwigheid. De Opgestane kun je niet vasthouden. Hij is gezien, Hij is verschenen. Maar of dat ook fotografeerbaar was?''

,,De camera zou ter plekke verbrand zijn'', denkt de evangelische uitgever en publicist H.P. Medema. ,,Het is, om met Bomans te spreken, zo'n verschroeiende werkelijkheid, veel meer dan onze vervlakte, letterlijke criteria.'' Hij wil het argument van het 'hellend vlak' niet te gauw in stelling brengen. ,,Laten we accepteren dat we niet alles weten, en elkaar niet meteen in een hokje zetten van afglijden naar de vrijzinnigheid. We vangen het Schriftgezag graag in handzame, formele categorie‰n; dan hebben we het onder controle, dan kunnen we dwaalleer en orthodoxie toetsten. Maar het gaat om het gezag van de sprekende God.'' 

,,Alles bij het oude houden - een vierkante schriftopvatting, foutloosheid, exacte historiciteit - is ook een hellend vlak'', zegt de christelijk-gereformeerde oudtestamenticus dr. H.G.L. Peels. ,,Daarmee doe je de Schrift geen recht en zo verlies je ook mensen, die daarmee vastlopen.'' 

[ de betreffende ND-pagina's zijn inmiddels niet meer bereikbaar ]