23 september 2008 - Friesch Dagblad... - www.willemouweneel.nl...

Het Friese dorpskerkje
Column Willem J. Ouweneel in het Friesch Dagblad

Het gebeurde dit jaar twee keer dat ik mij op een zondagochtend in een Fries dorpje bevond. Zo’n schattig dorpje met maar één kerkje, de dorpskerk. PKN uiteraard. Een gemeente van mijn voorkeur was ver uit de buurt, en zo geviel het dat ik die twee zondagen de plaatselijke dorpskerkdienst bijwoonde. Beide keren preekte er een gastpredikant, in beide gevallen een dame, maar dat punt speelt verder geen rol in het verhaal. Wat wel belangrijk is, is dat het in beide gevallen om een vrijzinnige predikante ging. Helemaal los van dat vrouw-zijn staat dat toch niet, want de dames dateerden uit een tijd dat nog hoofdzakelijk vrijzinnige meisjes zich tot de theologiestudie aangetrokken voelden. Orthodoxe meisjes haalden het toen nog niet in hun hoofd predikante te willen worden.

Tegenwoordig is dat heel anders: in de jongere generatie vind je in de gereformeerde wereld een hele reeks orthodoxe predikantes. Ik herinner me hoe mijn vrouw en ik in Zuid-Afrika eens een kerkdienst bijwoonden waar een twintiger met een paardenstaart de kansel besteeg. Ze hield een gloedvolle evangelische preek over Johannes 6 die ons beiden verwarmde.

Goed, afgezien daarvan. Twee keer luisterde ik dus naar een vrijzinnige preek in dat Friese dorpskerkje. Maar er was een groot verschil tussen de twee dames. De eerste predikante was uitgesproken saai. Er ging van haar preek niet veel uit, en van de rest van de dienst ook niet. Het deed allemaal zo verschrikkelijk routinematig aan. Ik was er een beetje verdrietig onder, want ik bedacht: dit is een van de redenen waarom elk jaar zo’n zestig duizend mensen de PKN verlaten. Wie houdt het in de kerk uit als je elke zondag zo’n futloze, ongeïnspireerde dienst moet meemaken? Vroeger ging je naar de dorpskerk omdat het zo hoorde en omdat iedereen het deed. De predikanten hoefden niet hun best te doen, want de mensen kwamen toch wel. Vandaag ga je naar de dorpskerk omdat je dat prettig vindt. Het moet in de kerk aangenamer zijn dan thuis in je warme bed, anders heb je geen enkele reden om te gaan. Deze predikante deed echter niet merkbaar veel moeite om het ons zo aangenaam mogelijk te maken.

De tweede zondag was heel anders. Opnieuw een vrijzinnige predikante, met een flinterdunne preek. Maar wat een inspiratie, wat een elan! Terwijl ze toch ook niet meer de jongste was. In de eerste plaats trok ze zich geen zier aan van de normale liturgische regels die er in de PKN gelden. Ze ging helemaal haar eigen gang; zelden zag ik een voorganger die zo volkomen ‘zichzelf’ was. Ze stond uitermate dicht bij de mensen – letterlijk, want ze stond niet op de hoge kansel – en ik hoorde dat ze het in haar eigen gemeente ook ‘goed doet’ en mensen weet terug te brengen naar de kerk. Ik bedacht me dat ik, als ik PKN’er was, best bij haar in de kerk zou willen zitten – ware het niet dat ze geen bijbelse boodschap bracht. Ik kan tenminste een algemeen verhaal over een lievige God en over ontwikkelingshulp en over de gelijkwaardigheid van alle godsdiensten geen bijbelse boodschap noemen. Ze pleitte en collecteerde voor een bepaald ontwikkelingshulpproject dat met het geloof totaal niets te maken had. Toen ik haar daar later naar vroeg, gaf ze ronduit toe dat het géén zendingsproject was en dat ze dat ook niet beoogde.

Als ik had moeten kiezen, had ik natuurlijk de tweede predikante gekozen. Die bracht tenminste gezelligheid in de kerk. Ik bedoel dat in het geheel niet denigrerend, integendeel. Ik vond haar geweldig. Alleen bracht ze niet het evangelie. En volgens mij gaat het daar in de kerk toch om. Ik vind het fijn dat ze mensen terugbrengt in de kerk. Maar wat heb je eraan als ze de mensen niet terugbrengt bij de bijbelse Jezus? Zal met name een jongere generatie niet door die gebakken lucht heen prikken en alsnog afhaken?

Prof. dr. Willem J. Ouweneel doceert aan de Evangelische Hogeschool in Amersfoort, de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven en de Evangelische Theologische Academie in Zwijndrecht en is auteur van vele boeken op het terrein van theologie en filosofie.